ວັດ ພະໂນດົນ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາວັດທີ່ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານທີ່ສຸດ ໃນລະບົບວັດ 143 ແຫ່ງຢູ່ແຂວງຈ່າວິງ. ວັດແຫ່ງນີ້ ມີພື້ນທີ່ກວ້າງໃຫຍ່, ສະຖາປັດຕະຍາກຳທີ່ງາມຕາ, ເຂັ້ມຂຸ້ນໄດ້ດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳຊົນເຜົ່າຂະແມ, ແມ່ນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ບໍ່ອາດພາດເມື່ອແຂກທ່ອງທ່ຽວມີໂອກາດແວ່ຢາມແຂວງຈ່າວິງ.
ວັດພະໂນດົນ (ຍັງໄດ້ເອີ້ນວ່າວັດ ຢົງເລີນ ຫຼື ວັດນົກຍາງ) ນອນຢູ່ຕາແສງ ດ້າຍອານ, ເມືອງ ຈ່າກຸ, ຫ່າງຈາກນະຄອນຈ່າວິງ ໄປທາງທິດ ໃຕ້ປະມານ 40 ກີໂລແມັດ. ວັດແຫ່ງນີ້ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງເມື່ອປີ 1677 ບົນດິນແດນທີ່ມີດິນສັນດອນອຸດົມສົມບູນ ຢູ່ແຄມຄອງເໝືອງໃຫຍ່ຂອງຕາແສງດ້າຍອານ ດັ່ງນັ້ນຍັງໄດ້ເອີ້ນວ່າວັດ ຢົງເລີນ.
ຊາວຂະແມເອີ້ນວັດແມ່ນ ວັດພະໂນດົນ ເພາະວ່າຢູ່ອ້ອມວັດ ມີຕົ້ນໝາກພ້າວ (ພາສາຂະແມ ພະນົມແມ່ນຫາດຊາຍ, ດົນແມ່ນໝາກພ້າວ). ບໍລິເວນວັດ ໄດ້ຮັບການປົກຄຸມດ້ວຍແຖວຕົ້ນໄມ້ໄຝ່, ບັນດາແຖວຕົ້ນໄມ້ຊະນິດຕ່າງໆ ທີ່ຮົ່ມເຢັນຕະຫຼອດປີ, ຢູ່ນອກແມ່ນທົ່ງນາທີ່ຍາວຢຽດຈົນສຸດສາຍຕາ. ເພາະສະນັ້ນ, ຢູ່ແຫ່ງນີ້ມີນົກຫຼາຍຊະນິດໄດ້ມາເຮັດຮັງ ແລະ ປະຊາຊົນເອີ້ນວ່າວັດນົກຍາງ (ວັດກໍ່).
ອ້າຍຈິງວັນມິງ, ປະຊາຊົນຕາແສງດ້າຍອານ ເລົ່າສູ່ຟັງວ່າ: ວັດມີນົກຍາງຢູ່ຈັງຊັ້ນກໍເລີຍເອີ້ນວ່າວັດກໍ່. ຕາມປົກກະຕິ ນົກຍາງເຄີຍກັບມາວັດຍາມລະດູຝົກຕົກຫຼາຍເພື່ອຮັດຮັງ, ເກີດລູກ. ນີ້ແມ່ນວັດທີ່ມີຊື່ສຽງທີ່ສຸດ, ງາມໃຫຍ່ໂຕທີ່ສຸດຢູ່ແຂວງຈ່າວິງ. ວັດໄດ້ດຶງດູດແຂກທົ່ວທຸກສາລະທິດມາຢ້ຽມຊົມທິວທັດທຳມະຊາດເປັນຈຳນວນຫຼາຍ. ໃນໂອກາດວັນບຸນ, ບຸນເຕັດມີແຂກທ່ອງທ່ຽວມາເປັນຈຳນວນຫຼາຍ ແລະ ຍັງມີແຂກທ່ອງທ່ຽວຕ່າງປະເທດອີກດ້ວຍ.
ວັດພະໂນດົນ ມີສະຖານີປັດຕະຍາກຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າຂະແມ. ສະຖານີປັດຕະຍາກຳທີ່ພົ້ນເດັ່ນນີ້ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນໃນທຸກກິດຈະກຳໃຫຍ່ນ້ອຍນັບແຕ່ປະຕູໂຂງຂອງວັດ, ຕະຫຼອດຮອດດ້ານໜ້າຂອງວັດ…ແຕ່ລະກິດຈະກຳລ້ວນແຕ່ມີການສົມທົບກັນຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນລະຫວ່າງການທາສີແດງອົບຄຳ ແລະ ບັນດາລວດລາຍທີ່ມີສີສັນພົ້ນເດັ່ນ. ເມື່ອມາຮອດປະຕູໂຂງຂອງວັດ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວຈະຮູ້ສຶກດຶງດູດໃຈດ້ວຍປະຕູ ຕາມກວານ ທີ່ມີຄວາມປະທັບໃຈຂອງວັດ. ປະຕູໂຂງໄດ້ຮັບການແກະຄວັດສະຫຼັກດ້ວຍບັນດາແບບຢ່າງລະອຽດລະອໍ, ໃນນັ້ນມີ 4 ຮູບປັ້ນເທວະດາ ພວມຍໍມືຮັບຊາຍຄາ ທີ່ໄດ້ຮັບການສ້າງຢ່າງລະອຽດລະອໍ. ຢູ່ເທິງປະຕູໂຂງຍັງໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາດ້ວຍພາບດອກບົວຢູ່ສອງເບື້ອງ, ໃນປະຕູໂຂງຍັງມີພາບຂອງເທວະດາຕ່າງໆ.
ທ່ານເຈິ່ນແກ້ວ, ຫົວໜ້າຄະນະບໍລິຫານງານວັດພະໂນດົນໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ວັດມີປະຫວັດສາດມາເປັນເວລາກ່ວາ 340 ປີ. ດ້ານໜ້າຂອງວັດມີຄວາມສຳຄັນທີ່ສຸດ, ຫໍກາງມີຄວາມສູງ 50ແມັດ, ກວ້າງ 60 ແມັດ, ຍາວກ່ວາ 100 ແມັດ. ຮູບປັ້ນຕ່າງໆຢູ່ນີ້ ມືຖືອາວຸດເພື່ອປົກປ້ອງວັດ. ວັດຍັງມີຮູບປັ້ນຍິງສາວພວມຢືນຮັບຕ້ອນແຂກ. ວັດແມ່ນມໍລະດົກຂັ້ນແຂວງ, ແມ່ນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ມີຊາວຕ່າງປະເທດມາຢ້ຽມຊົມ.
ວັດຂະແມແຕ່ລະແຫ່ງລ້ວນແຕ່ແມ່ນກິດຈະກຳສິລະປະ, ໃນນັ້ນ ຕ້ອງເວົ້າເຖິງວັດພະໂນດົນ ຢູ່ແຂວງ ຈ່າວິງ. ເຊິ່ງແມ່ນວັດໜຶ່ງດຽວມີນົກຍາງມາດຳລົງຊີວິດຢູ່ຫຼາຍທີ່ສຸດ ສະນັ້ນ ກໍ່ປຽບເໝືອເດີ່ນນົກຢູ່ແຂວງຈ່າວິງ
ບຸນຄົງ