| ຈັດການເຄື່ອນໄຫວທີ່ມີຄວາມໝາຍຫຼາຍຢ່າງເພື່ອ ໜູນຊ່ວຍກຳມະກອນ, ຊາວຜູ້ອອກແຮງງານຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດ | |
| ຈີນສືບຕໍ່ເພີ່ມທະວີການນຳເຂົ້າຢາງພາລາຈາກຫວຽດນາມ |
 |
| ເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ (ພາບ: baomoi.com) |
ເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ ແມ່ນເຂົ້າໜົມທີ່ມາແຕ່ດົນນານຂອງຊົນເຜົ່າ ນຸ່ງ - ໄຕ, ເມື່ອບຸນເຕັດວຽນມາ, ທຸກຄົນ ຢູ່ແຫ່ງນີ້ ພັດຟ້າວຝັ່ງເຮັດເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ. ໂດຍແມ່ນຊາວເຜົ່າໄຕ, ຄອບຄົວຂອງເອື້ອຍຈາງ ໄດ້ຮັກສາຈຸດວັດທະນະທຳ ເຮັດເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວໃນຕະຫຼອດ 4 ລຸ້ນຂອງຕົນ.
ຊຸມວັນນີ້, ເອື້ອຍຈາງ ພ້ອມກັບນ້ອງຊາຍ ພວມຟ້າວຝັ່ງກະກຽມວັດຖຸດິບເຄື່ອງຂອງ ເພື່ອເຮັດເຂົ້າໜົມທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ. “ໃນເຮືອນ, ພໍ່ຈະຖ່າຍທອດໃຫ້ລູກ, ນັບແຕ່ແມ່ແບບເພື່ອເຮັດເຂົ້າໜົມ ກໍ່ມີອາຍຸປະມານເກືອບ 100 ປີແລ້ວ”, ເອື້ອຍຈາງຄັ້ນແປ້ງ ທັັງເວົ້າ.
ເອື້ອຍຈາງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ບັນດາຄອບຄົວເຄີຍເຮັດເຂົ້າໜົມແມ່ນໃນຊຸມວັນໃກ້ຈະຮອດບຸນເຕັດນັບແຕ່ວັນທີ 23 ຫາ ວັນທີ 27 ບຸນເຕັດ. “ຊາວເຜົ່າໄຕ ເຮັດເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວແທນເຂົ້າໜົມເພື່ອເຊີນແຂກກິນເມື່ອມາຢາມເຮືອນໃນວັນບຸນເຕັດ. ເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ ຍັງກາຍເປັນຂອງຂວັນທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະເພື່ອມອບໃຫ້ແກ່ແຂກ, ແມ່ນຂອງຂັວນທີ່ຝາກໄປເຖິງຜູ້ທີ່ຢູ່ໄກບ້ານເກີດເມືອງນອນ. ສຳລັບຊາວເຜົ່າໄຕແລ້ວ, ຜົວເມຍຫາກໍ່ແຕ່ງງານ ໃນຊຸມວັນຕົ້ນປີ ຕ້ອງກັບໄປຢ້ຽມຢາມຕາຍາຍ ຕ້ອງມີເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ. ເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ ກໍ່ແມ່ນຂອງຂັວນເພື່ອບູຊາບັນພະບູລຸດເມື່ອບຸນເຕັດວຽນມາ” ເອື້ອຍຈາງເວົ້າ.
ເພື່ອເຮັດເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ ຕ້ອງປະຕິບັດຫຼາຍຂັ້ນຕອນທີ່ລຳບາກ: ຂົ້ວເຂົ້າ, ບົດເປັນແປ້ງ, ນວດແປ້ງ ແລະ ນ້ຳຕານອ້ອຍໃຫ້ເຂົ້າກັນ, ເອົາໃສ່ແມ່ແບບ ແລະ ຫໍ່...
ໃນໄລຍະເກືອບ 10 ປີຜ່ານມາ, ພໍ່ເອື້ອຍຈາງ ໄດ້ຖ່າຍທອດໃຫ້ວິທີເຮັດເຂົ້າໜົມໃຫ້, ສຳລັບເອື້ອຍຂັ້ນຕອນຍາກທີ່ສຸດແມ່ນ ຄັ້ນແປ້ງກັບນ້ຳຕານອ້ອຍ. “ຕ້ອງຄິດໄລ່ແນວໃດ ໃຫ້ເຂົ້າໜົມບໍ່ຫວານເກີນໄປ. ເຂົ້າໜົມທີ່ຫໍ່ແລ້ວ ຈະງາມ ແລະ ເຂົ້າຕາມແບບຫຼືບໍ່ນັ້ນ ແມ່ນຈະຂຶ້ນກັບຂັ້ນຕອນນີ້” ເອື້ອຍຈາງອະທິບາຍ.
ເພື່ອປະຕິບັດສຳເລັດ ເຂົ້າໜົມກ້ອນໜຶ່ງ ຕ້ອງເສຍເວລາປະມານ 20 – 30 ນາທີ ນັບແຕ່ເວລາຄັ້ນແປ້ງຕະຫຼອດຮອດຂັ້ນຕອນນຳອອກຈາກແມ່ແບບ. ແຕ່ລະແມ່ແບບຈະມີເຂົ້າໜົມ 10 ກ້ອນ. “ສິ່ງສຳຄັນທີ່ສຸດຍັງແມ່ນ ແປ້ງ ຍ້ອນວ່າ ຖ້າແປ້ງມີຄວາມຊຸ່ມບໍ່ພຽງພໍ ຈະເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໜົມບໍ່ໜຽວຕິດກັນ” ເອື້ອຍຈາງ ເນັ້ນໜັກ.
“ເມື່ອໝັກແປ້ງຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ວ່າ ແປ້ງເຂົ້າເມື່ອນຳໄປບົດ ມັນຈະແຫ້ງຫຼາຍ, ລະດູໜາວ ອາກາດໜາວແຫ້ງ, ຍິ່ງເຮັດໃຫ້ແປ້ງແຫ້ງກ່ວາອີກ. ເພາະສະນັ້ນ, ຄວນນຳໃຊ້ໃບກະຫຼ່ຳ ຫຼື ອ້ອຍ ໃສ່ໃນແປ້ງເພື່ອເພີ່ມຄວາມຊຸ່ມ, ຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໜົມໜຽວກ່ວາ”.
ເຂົ້າໜົມຕ້ອງໜຽວ, ຫອມ, ມີລົດຊາດຫວານ ຂອງນ້ຳຕານອ້ອຍ ຈຶ່ງບັນລຸໄດ້ຄຸນນະພາບ. ພາຍຫຼັງທີ່ເຮັດລຽບລ້ອຍແລ້ວຕ້ອງປະໄວ້ຢູ່ນອກ ແຕ່ 3 – 5 ວັນ ແລ້ວຈຶ່ງກິນມັນຈະແຊບກ່ວາ.
ເອື້ອຍຈາງແບ່ງປັນວ່າ ຄອບຄົວຂອງເອື້ອຍຮັກສາໄດ້ມູນເຊື້ອເຮັດເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ ເມື່ອບຸນເຕັດວຽນມາ ນັບແຕ່ຕອນພໍ່ຕູ້ຍັງມີຊີວິດ. ພໍ່ຂອງເອື້ອຍຈາງຍາມໃດກໍ່ບອກລູກຫຼານວ່າ ຕ້ອງເຮັດເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ ເພື່ອຮັກສາສີສັນມູນເຊື້ອຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ.
ນັບແຕ່ເວລາແຕ່ງງານ, ເອື້ອຍຈາງ ບໍ່ມີຫຼາຍໂອກາດ ໄດ້ພ້ອມກັບຄອບຄົວເຮັດເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ ແຕ່ໃນຄວາມຄິດຂອງເອື້ອຍແລ້ວ ຖ້າບໍ່ມີເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວ ກໍໝາຍຄວາມວ່າບໍ່ມີບຸນເຕັດ.
“ເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວທັງມີກີ່ນຫອງຂອງເຂົ້າໜຽວ, ມີລົດຊາດຫວານຂອງນ້ຳຕານ ແລະ ແຊບຂອງໝາກຖົ່ວດິນ, ໜາກງາ ແລະ ມັນໝູ. ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງໄດ້ປົນກັນ ເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໜົມຊະນິດນີ້ມີລົດຊາດທີ່ພິເສດ. ແຕ່ລະປີເມື່ອບຸນເຕັດວຽນມາ, ຂ້າພະເຈົ້າພຽງແຕ່ຫວັງວ່າຈະໄດ້ກັບບ້ານເກີດ, ນັ່ງເຕົ້າໂຮມກັນກັບຄອບຄົວ, ພ້ອມກັນເຮັດເຂົ້າໜົມແປ້ງຂາວຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດ. ບັນຍາການສາມັກຄີອົບອຸ່ນ, ມີຄວາມຜາສຸກ” ເອື້ອຍຈາງສະແດງຄວາມໃນໃຈ.
ບຸນຄົງ
