 | ລາຍການສະແດງສິລະປະທີ່ເປັນເອກະລັກ "ບົດເພງໄຊດັງກ້ອງສະໜັ່ນຕະຫຼອດໄປ" |
| ລາຍການສະແດງສິລະປະ “ທະເລໝູ່ເກາະຫວຽດນາມ ທີ່ສັກກະລະບູຊາ” |
ສິລະປະທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ ແລະ ແປກຂອງການພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜີ້ງ
ຫຼັງຈາກຫ່າຝົນເດືອນມິຖຸນາແລ້ວ, ອາກາດຢູ່ ຮວ່າຍຂ່າວ ແມ່ນປອດໃສ ແລະ ເຢັນສະບາຍ. ບັນດາເຮືອນໄມ້, ມຸງດ້ວຍກະເບື້ອງຊ້ອນທັບກັນແບບດັ້ງເດີມ, ເລົ້າເຂົ້າເປືອກຕັ້ງໄວ້ທາງຫນ້າຂອງປະຕູແມ່ນລັກສະນະພິເສດຂອງສະຖານທີ່ນີ້. ຢູ່ເທິງພູ, ຢູ່ຕໍ່ໜ້າເຮືອນຫຼັງໜຶ່ງທີ່ມີຮູບຮ່າງເກົ່າແກ່, ບັນດາແມ່ຍິງ ຢ້າວຕຽນ ພວມໝົກໝຸ້ນ, ບົວລະບັດດູແລບັນດາຂັ້ນຕອນຂອງການພິມລວດລາຍເທິງແຜ່ນແພພື້ນເມືອງດ້ວຍຂີ້ເຜີ້ງ.
 |
| ແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວຊຸມຊົນຢູ່ໝູ່ບ້ານ ຮວ່າຍຂ່າວ, ຕາແສງ ກວາງແທ່ງ, ເມືອງ ຫງວ່ຽນບິ່ງ, ແຂວງ ກາວບັງ ເບິ່ງຈາກມູມສູງ. |
ແມ່ເຖົ້າ ບານທິລຽນ (ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ຮວ່າຍຂ່າວ) ໄດ້ຖືຂີ້ເຜີ້ງສີເຫຼືອງເຂັ້ມ ແລະ ຄ່ອຍໆຖູໃສ່ຈານເຫຼັກເຄືອບສີເຄືອບທີ່ວາງໄວ້ເທິງຖ່ານໄຟຮ້ອນ. ຂີ້ເຜີ້ງຄ່ອຍໆລະລາຍ ແລະ ຮັກສາຄວາມຮ້ອນໃນຂະນະທີ່ບັນດາແມ່ຍິງໃຊ້ເຄື່ອງມືຈຸ່ມເຂົ້າໄປໃນຂີ້ເຜີ້ງ ແລະ ພິມລວດລາຍເທິງໜ້າຜ້າ.
ແມ່ເຖົ້າ ເລົ່າວ່າ: ສິລະປະການພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜິ້ງແມ່ນກຳເນີດມາຈາກມູນເຊື້ອກຸ້ມຕົນເອງຂອງຊົນເຜົ່າ ຢ້າວຕຽນ. ນັບແຕ່ສະໄໝບູຮານ, ຊົນເຜົ່າ ຢ້າວຕຽນ ໄດ້ປູກຝ້າຍ, ເຂັນເສັ້ນດ້າຍ, ຕ່ຳຜ້າ ແລະ ຍ້ອມສີຄາມ ເພື່ອຜະລິດເຄື່ອງນຸ່ງພື້ນເມືອງ. ໃນຂະບວນການດັ່ງກ່າວ, ເຕັກນິກການພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜີ້ງໄດ້ເກີດຂຶ້ນ ແລະ ພັດທະນາເປັນວິທີການຕົບແຕ່ງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ.
ໂດຍຮັບຟັງຜູ້ອາວຸໂສໃນບ້ານເລົ່າຄືນ, ເມື່ອອາຍຸໄດ້ 10 ປີ, ບັນດາແມ່ຍິງ ຢ້າວຕຽນ ໄດ້ຮັບການສອນຈາກແມ່ເຖົ້າ ແລະ ແມ່ກ່ຽວກັບວິທີເຮັດເຄື່ອງນຸ່ງປະຈຳເຜົ່າຂອງຕົນ, ໃນນັ້ນມີເຕັກນິກການພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜີ້ງໃສ່ຜ້າ. ເມື່ອມີອາຍຸ 14 ປີ, ນາງ ລຽນ ໄດ້ຮູ້ວິທີຍ້ອມຜ້າ ແລະ ພິມບັນດາປຶກຜ້າທຳອິດຂອງຕົນ. ເມື່ອແຕ່ງງານແລ້ວ, ນາງໄດ້ເອົາເສື້ອຜ້າບາງຊຸດທີ່ຫຍິບດ້ວຍຜ້າພິມຂີ້ເຜີ້ງໄປນຳ.
 |
| ແມ່ເຖົ້າ ບານທິລຽນ (ຊ້າຍສຸດ) ແລະ ເອື້ອຍນ້ອງຢູ່ໝູ່ບ້ານ ຮວ່າຍຂ່າວ ພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜິ້ງ. |
ແມ່ເຖົ້າ ລຽນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ “ຂີ້ເຜີ້ງຕ້ອງເປັນຂີ້ເຜິ້ງທີ່ປະຊາຊົນເອົາມາຈາກຖໍ້າເຜິ້ງສອງແຫ່ງໃນບ້ານ. ປະມານເດືອນ 6 ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ, ພາຍຫຼັງຝູງເຜິ້ງບິນໄປ, ປະບັນດາຮັງທີ່ມີຂີ້ເຜີ້ງສີທອງທີ່ໃຫຍ່, ບໍ່ມີນໍ້າເຜິ້ງເຫຼືອຢູ່. ໃນເວລານີ້, ໝໍມໍໃນໝູ່ບ້ານກຳນົດເວລາ ແລະ ວັນທີ່ຈະຂຶ້ນເອົາຮັງ, ເຮັດພິທີບູຊາ, ຜູ້ຊາຍໃນໝູ່ບ້ານກໍ່ຈະຕັ້ງຄ້າງເພື່ອປີນຂຶ້ນເອົາຮັງ. ບັນດາຮັງເຜິ້ງຖືກນໍາມາເຮືອນເພື່ອຕົ້ມແລ້ວແບ່ງອອກເທົ່າທຽມກັນໃຫ້ທັງໝູ່ບ້ານ”.
ການພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜິ້ງໃສ່ຜ້າຢ່າງລະອຽດລະອໍ, ນາງ ຫງວຽນທິຢ໋ຽນ (ໝູ່ບ້ານ ຮວ່າຍຂ່າວ) ໄດ້ແບ່ງປັນວ່າ: ຂະບວນການຜະລິດອອກເປັນຜະລິດຕະພັນທີ່ເພິ່ງພໍໃຈ ຕ້ອງຮຽກຮ້ອງຄວາມເຄັ່ງຄັດ ດ້ວຍ 5 ຂັ້ນຕອນຄື: ຂັດເສດຜ້າອອກ, ສ້າງຮູບລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜິ້ງ, ຍ້ອມດ້ວຍສີຄາມ, ຕີຂີ້ເຜິ້ງໃຫ້ລະລາຍ ແລະ ຕາກໃຫ້ແຫ້ງ.
ໃນຂັ້ນຕອນພິມລວດລາຍ, ແມ່ຍິງ ຢ້າວຕຽນ ຕ້ອງໃຊ້ທໍ່ໄມ້ໄຜ່ທີ່ມີຂະໜາດແຕກຕ່າງກັນເພື່ອພິມຮູບວົງມົນ. ໄມ້ແຫຼມບາງໆຖືກເບັດເປັນສາມຫຼ່ຽມເພື່ອພິມເສັ້ນຊື່ ແລະ ມູມ, ໃບໄມ້ຈິດ (Thysanolaena latifolia) ຖືກໜີບພຽງເພື່ອໃຊ້ເປັນແບບ. ຕົ້ມຂີ້ເຜີ້ງຈົນກ່ວາມັນລະລາຍ ແລະ ຮັກສາຄວາມຮ້ອນເພື່ອໃຫ້ຂີ້ເຜີ້ງສາມາດພິມໃສ່ຜ້າ ແລະ ມີລວດລາຍທີ່ຊັດເຈນ.
ບັນດາລວດລາຍຕົບແຕ່ງທີ່ຖືກນຳໃຊ້ໃນເຄື່ອງນຸ່ງມັກສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງບັນດາຮູບພາບທີ່ກ່ຽວພັນກັບຊີວິດເຊັ່ນ: ປ່າໄມ້, ພູເຂົາ, ທຳມະຊາດຂອງຊົນເຜົ່າ ຢhາວຕຽນ ຫຼື ຄວາມປາດຖະໜາຢາກມີຊີວິດທີ່ດີກວ່າເກົ່າ, ສົມບູນກວ່າເກົ່າເຊັ່ນ: ຮູບຫຼຽນ, ຮູບລວງນອນ, ຮູບສີ່ແຈສາກ, ຮູບຄື້ນນ້ຳ...
ການພິມແມ່ນເຮັດຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຈົນກ່ວາຜ້າຫມົດ. ເມື່ອຂີ້ເຜີ້ງແຫ້ງ, ມັນຈະຖືກຍ້ອມສີຄາມເປັນຫຼາຍຄັ້ງ, ຕາກແດດໃຫ້ແຫ້ງໃນຕອນກາງເວັນ ແລະ ແຊ່ນ້ຳສີຄາມໃນຕອນກາງຄືນ. ຫຼັງຈາກການຍ້ອມສີຄາມໄດ້ດັ່ງໃຈແລ້ວ, ແຜ່ນຜ້າໄດ້ຖືກຈຸ່ມໃນນ້ຳຕົ້ມ, ໃນເວລານັ້ນຂີ້ເຜີ້ງຮ້ອນຈະລະລາຍ ແລະ ລວດລາຍຕ່າງໆຈະປະກົດບັນດາລວດລາຍຢູ່ພື້ນສີຄາມ. ສ່ວນຖືກພິມຂີ້ເຜິ້ງຈະບໍ່ໄດ້ຖືກຍ້ອມສີຄາມ ດັ່ງນັ້ນ ມັນຍັງຄົງຮັກສາສີຂາວເດີມ.
ນາງ ຢ໋ຽນ ແບ່ງປັນວ່າ “ບັນດາແຜ່ນຜ້າທີ່ພິມລວດລາຍຂີ້ເຜີ້ງນັ້ນ ແມ່ຍິງ ຢ້າວຕຽນ ຈະໄດ້ໃຊ້ເພື່ອຫຍິບຊຸດສິ້ນ/ກະໂປ່ງ. ຊຸດໜຶ່ງໃຊ້ເວລາປະມານຫນຶ່ງເດືອນເພື່ອເຮັດໃຫ້ສໍາເລັດ. ສະນັ້ນ, ຊາວ ຢ້າວຕຽນ ພຽງແຕ່ເບິ່ງຊຸດອາພອນເທົ່ານັ້ນ ຈຶ່ງຈະຮູ້ວ່າເຈົ້າສາວມີຄວາມເກັ່ງຄວາມສາມາດ, ດຸໝັ່ນ, ຮູ້ວິທີເບິ່ງແຍງຄອບຄົວຫຼືບໍ່”.
ພັດທະນາການທ່ອງທ່ຽວຊຸມຊົນ, ອະນຸລັກຮັກສາອາຊີບພື້ນເມືອງ
ປະຈຸບັນ, ບັນດາຊະນິດຜ້າອຸດສາຫະກຳໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຊົມຊອບຍ້ອນຄວາມສະດວກສະບາຍໃນການນຳໃຊ້, ແຕ່ນາງ ບານທິລຽນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ນາງ ແລະ ແມ່ຍິງໃນບ້ານບໍ່ປະຖິ້ມອາຊີບພິມຜ້າດ້ວຍຂີ້ເຜິ້ງ ເພາະມັນແມ່ນເລືອດເນື້ອຂອງເຂົາ.
“ລູກສາວຂອງຂ້າພະເຈົ້າ ອາຍຸ 14 ປີ ໄດ້ຮັບການສອນອາຊີບການພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜີ້ງເມື່ອ 2 ປີກ່ອນ, ລາວມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນທີ່ຈະຮຽນຮູ້, ເມື່ອໃດທີ່ນາງມີເວລາຫວ່າງ, ນາງໄດ້ນຳເອົາເຄື່ອງມືອອກມາຝຶກເຮັດ, ໃນປີ 2023, ນັກທ່ອງທ່ຽວຊາວ ຝລັ່ງ ຄົນໜຶ່ງໄດ້ມາຢ້ຽມຢາມ ຮວ່າຍຂ່າວ ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ແນະນໍານາງໄປສໍາຜັດກັບເຕັກນິກການພິມຜ້າ. ເບິ່ງຜະລິດຕະພັນທີ່ນາງເຮັດດ້ວຍມືຂອງຕົນເອງ, ນາງກໍ່ມີຄວາມພາກພູມໃຈຫຼາຍ ແລະ ຍ້ອງລວດລາຍທີ່ສວຍງາມນີ້ແບບບໍ່ຢຸດ. ຄວາມມັກຮັກຂອງລາວເຮັດໃຫ້ຂ້າພະເຈົ້າມີແຮງຈູງໃຈທີ່ຈະສືບຕໍ່ຮັກສາອາຊີບ.
ເມື່ອເຂົ້າຮ່ວມບາງເຫດການຢູ່ ຮ່າໂນ້ຍ ເຊັ່ນ: “ຂີ້ເຜິ້ງ-ສີຄາມ” ໂດຍຫໍພິພິທະພັນແມ່ຍິງ ຫວຽດນາມ ຈັດຕັ້ງໃນເດືອນ ພະຈິກ ປີ 2023; ຕະຫຼາດນັດສີສັນປະເທດຊາດບ້ານເມືອງ ກາວບັງ ຢູ່ໝູ່ບ້ານວັດທະນະທຳ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວບັນດາເຜົ່າ ຫວຽດນາມ (ດົງໂມ, ເຊີນໄຕ) ແຕ່ເດືອນ ເມສາ ປີ 2024... ນາງ ລຽນ ເລົ່າວ່າ “ຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ຍາດແຍ່ງໂອກາດນີ້ ເພື່ອແນະນຳ ແລະ ໂຄສະນາສິລະປະການພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜີ້ງໃຫ້ປະຊາຊົນນະຄອນຫຼວງ ແລະ ນັກທ່ອງທ່ຽວ".
 |
| ນັກທ່ອງທ່ຽວສຳຜັດກັບເຕັກນິກການພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜິ້ງຢູ່ໝູ່ບ້ານ ຮວ່າຍຂ່າວ. |
ໂດຍປະຕິບັດນະໂຍບາຍເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງການພັດທະນາການທ່ອງທ່ຽວຊຸມຊົນກັບການຮັກສາເອກະລັກວັດທະນະທຳຂອງບັນດາເຜົ່າ, ເມືອງ ຫງວ່ຽນບິ່ງ, ແຂວງ ກາວບັງ ໄດ້ກໍ່ສ້າງໝູ່ບ້ານ ຮວ່າຍຂ່າວ ໃຫ້ກາຍເປັນແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວຊຸມຊົນ. ຕາມທ່ານ ຮວ່າງກວັກເຈິ໋ນ, ປະທານຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນຕາແສງ ກວາງແທ່ງ ແລ້ວ, ແຕ່ປີ 2018, ເມືອງ ຫງວ່ຽນບິ່ງ ໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນຜັນຂະຫຍາຍການລົງທຶນກໍ່ສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງ, ກໍ່ສ້າງເສັ້ນທາງ, ນຳໄຟຟ້າມາໃຫ້ໝູ່ບ້ານ ຮວ່າຍຂ່າວ; ກໍ່ສ້າງສະຖານທີ່ຕ້ອນຮັບແຂກ, ບ່ອນວາງສະແດງເຄື່ອງມື, ເຄື່ອງນຸ່ງ, ເຄື່ອງໃຊ້ປະຈຳວັນຂອງປະຊາຊົນ... ພີ່ນ້ອງປະຊາຊົນຍັງໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມຄວາມຮູ້ພື້ນຖານກ່ຽວກັບການທ່ອງທ່ຽວຊຸມຊົນ, ຝຶກອົບຮົມທັກສະການຕ້ອນຮັບ ແລະ ຮັບໃຊ້ແຂກທ່ອງທ່ຽວ...
ໂດຍໄດ້ເຂົ້າສູ່ການເຄື່ອນໄຫວແຕ່ປີ 2020, ມາຮອດປະຈຸບັນ, ມີ 7/35 ຄົວເຮືອນຢູ່ໝູ່ບ້ານ ຮວ່າຍຂ່າວ ໄດ້ດຳເນີນທຸລະກິດການບໍລິການ homestay ເພື່ອຮັບໃຊ້ນັກທ່ອງທ່ຽວທີ່ມາຢ້ຽມຢາມ ແລະ ພັກຜ່ອນຢ່ອນອາລົມ; ໂດຍສະເລ່ຍແລ້ວ, ເຮືອນພັກແຕ່ລະແຫ່ງສາມາດຮອງຮັບແຂກໄດ້ 10 ຄົນ. ເມື່ອມີນັກທ່ອງທ່ຽວ, ປະຊາຊົນຈະສະເໜີ ແລະ ແນະນຳໃຫ້ເຂົາເຈົ້າສຳຜັດກັບເຕັກນິກການພິມຜ້າດ້ວຍຂີ້ເຜີ້ງ. ສະເລ່ຍແຕ່ລະປີ, ຮວ່າຍຂ່າວ ໄດ້ຕ້ອນຮັບແຂກທ່ອງທ່ຽວ 400 – 600 ເທື່ອຄົນມາຢ້ຽມຢາມ ແລະ ສຳຜັດຕົວຈິງ, ໃນນັ້ນມີທັງນັກທ່ອງທ່ຽວສາກົນ.
ຕາແສງ ກວາງແທ່ງ ກໍ່ສົມທົບກັບຫ້ອງການວັດທະນະທຳ ແລະ ຖະແຫຼງຂ່າວເມືອງ ຫງວ່ຽນບິ່ງ, ພະແນກວັດທະນະທຳ, ກິລາ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວ ແຂວງ ກາວບັງ ໄດ້ເປີດຫ້ອງຮຽນສອນກ່ຽວກັບການຕ່ຳຜ້າ, ຖັກແສ່ວ, ພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜີ້ງໃສ່ຊຸດອາພອນຂອງຊົນເຜົ່າ ຢ້າວຕຽນ.
ນາຍບ້ານ ຮວ່າຍຂ່າວ ຫຼີຫຶວຕັງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ນັບແຕ່ກາຍເປັນແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວຊຸມຊົນ, ໝູ່ບ້ານໄດ້ຮັບການລົງທຶນກໍ່ສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງ, ປະຊາຊົນມີຄວາມຕື່ນຕົວໃນການສ້ອມແປງເຮືອນຊານ, ຮັກສາວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງເພື່ອຕ້ອນຮັບແຂກທ່ອງທ່ຽວ. ເຖິງວ່າຍັງປະຖົມປະຖານ, ແຕ່ຫວັງວ່າ ດ້ວຍຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຂອງເມືອງ ແລະ ຕາແສງ, ການບໍລິການທ່ອງທ່ຽວທີ່ຕິດພັນກັບການອະນຸລັກຮັກສາວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ ຈະບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍໃຫ້ປະຊາຊົນໃນບ້ານມີຊີວິດທີ່ດີກວ່າເກົ່າເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງໄດ້ຮັບການອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເຜີຍແຜ່ສິລະປະການພິມລວດລາຍດ້ວຍຂີ້ເຜິ້ງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຊົນເຜົ່າ ຢ້າວຕຽນ ນີ້ໃຫ້ແກ່ນັກທ່ອງທ່ຽວພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດນຳອີກ.
 | ຄ່ຳຄືນພົບປະແລກປ່ຽນສິລະປະສາກົນ ຕ້ອນຮັບປີໃໝ່ 2024: ເຊື່ອມຕໍ່ ແລະ ແຜ່ກະຈາຍຄວາມຮັກແພງ ຮ່າໂນ້ຍ ຍສໝ - ງານພົບປະແລກປ່ຽນສິລະປະສາກົນຕ້ອນຮັບປີໃໝ່ 2024 ແມ່ນໂອກາດເພື່ອໂຄສະນາຮູບພາບນະຄອນຫຼວງ ຮ່າໂນ້ຍ - ນະຄອນເພື່ອສັນຕິພາບ, ນະຄອນອະລິຍະທຳ - ສີວິໄລ - ທັນສະໄໝ ໄປເຖິງເພື່ອນມິດສາກົນ. |
 | ຄວາມໝາຍລາຍການສະແດງສິລະປະ “ເຕັມໄປດ້ວຍນໍ້າໃຈມິດຕະພາບຫວຽດນາມ - ລາວ” ຍສໝ - ນີ້ກໍ່ແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມຂອງສອງປະເທດໄດ້ພົບປະແລກປ່ຽນ ແລະຮຽນຮູ້ຜ່ານການເຄື່ອນໄຫວວັດທະນະທຳ, ສິລະປະ. |
ມິງດຶກ
