ນີ້ແມ່ນຂໍ້ມູນຂອງພົນຈັດຕະວາ ຫງວຽນຮົ່ງເຊີນ, ຮອງປະທານສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ຫວຽດນາມ ໃຫ້ຮູ້ໃນພິທີແນະນໍາລາຍການ “ຍ່າງໄປພ້ອມກັບຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ”, ໃນວັນທີ 30 ກໍລະກົດ.
 |
| 5.000 ຄົນພ້ອມກັນຍ່າງເພື່ອຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຢູ່ຫວຽດນາມ ເນື່ອງໃນໂອກາດເດືອນຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ແລະ ຄົບຮອບ 62 ປີແຫ່ງໄພພິບັດທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຢູ່ຫວຽດນາມ 10 ສິງຫາ 1961 – 10 ສິງຫາ 2023. ພາບປະກອບ: Thanh Vu/TTXVN |
ຕາມທ່ານພົນຈັດຕະວາ ຫງວຽນຮົ່ງເຊີນ ແລ້ວ, ໃນ 20 ປີຜ່ານມາ, ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ຫວຽດນາມ ໄດ້ຍື່ນສານອາເມລິກາ ກ່ຽວກັບການຫວ່ານທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຂອງກອງທັບອາເມລິກາ ຢູ່ເຂດດິນແດນຫວຽດນາມ ໄດ້ສ້າງຜົນສະທ້ອນອັນໜັກໜ່ວງ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ມາຮອດປະຈຸບັນ, ກອງທັບອາເມລິກາ ພຽງແຕ່ປະຕິບັດການລ້າງພິດສິ່ງແວດລ້ອມຢູ່ບາງເຂດປະສົບໄພຢ່າງໜັກໜ່ວງຄື: ສະໜາມບິນ ບ່ຽນຮວາ, ສະໜາມບິນ ດ່າໜັ້ງ...; ສວ່ນການເບິ່ງແຍງທາງດ້ານສາທາລະນະສຸກສຳລັບຜູ້ຖືກເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ແມ່ນຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບການຍອມຮັບເທື່ອ. ເຂົາເຈົ້າຖືວ່າ, ຄຳຮຽກຮ້ອງຂອງຫວຽດນາມ ຍັງຂາດຫຼັກຖານ ແລະ ບ່ອນອີງ. ສະນັ້ນ, ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ຫວຽດນາມ ໄດ້ສົ່ງໄປຍັງບໍລິສັດເຄມີຂອງ ອາເມລິກາ 37 ແຫ່ງ, ບັງຄັບໃຫ້ບໍລິສັດເຫຼົ່ານີ້ຮັບຜິດຊອບບັນດາໂທດກຳຂອງພວກເຂົາທີ່ໄດ້ຊ່ວຍກອງທັບອາເມລິກາ ໃນການສີດພິດສານເຄມີໃນສົງຄາມຢູ່ ຫວຽດນາມ ໃນໄລຍະ 1961-1971.
ຂໍ້ມູນຈາກສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ຫວຽດນາມ, ໃນ 10 ປີ, ແຕ່ປີ 1961 – 1971, ກອງທັບອາເມລິກາ ດຳເນີນການຫວ່ານທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ 19.905 ຄັ້ງ, ດ້ວຍສານພິດເຄມີກວ່າ 80 ລ້ານລິດ, 61% ແມ່ນທາດພິດສີສົ້ມ, ບັນຈຸດີໂອຊິນ 366 ກິໂລກຣາມ ຖິ້ມໃສ່ເກືອບ 26.000 ບ້ານ, ໃນເນື້ອທີ່ 3,06 ລ້ານເຮັກຕາ, ເທົ່າກັບເກືອບ 1/4 ເນື້ອທີ່ທັງໝົດຂອງພາກໃຕ້ຫວຽດນາມ.
ໃນນັ້ນ, 86% ຂອງພື້ນທີ່ຖືກສີດຫຼາຍກວ່າສອງຄັ້ງ, ແລະ 11% ຂອງພື້ນທີ່ຖືກສີດຫຼາຍກວ່າ 10 ຄັ້ງ. ທາດພິດສີສົ້ມໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງແຮງ ແລະ ຍາວນານຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ, ລະບົບນິເວດ ແລະ ສຸຂະພາບຂອງມະນຸດ. ມີປະຊາຊົນຫວຽດນາມ 4,8 ລ້ານຄົນຖືກຕິດແປດທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ.
ຜົນການຄົ້ນຄ້ວາຂອງຫວຽດນາມ ແລະ ໃນໂລກສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ: ທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນມີຄວາມສາມາດທີ່ຈະສ້າງຄວາມເສຍຫາຍທີ່ຫຼາກຫຼາຍ ແລະ ຊັບຊ້ອນຕໍ່ທຸກລະບົບທາງຮ່າງກາຍຂອງຄົນ, ເຮັດໃຫ້ເກີດມະເຮັງຜິວໜັງ, ຕັບ, ໄທລອຍ, ພະຍາດເບົາຫວານ, ທຳລາຍລະບົບຫາຍໃຈ,ລະບົບໄຫຼວຽນ, ລະບົບລະລາຍອາຫານ, ລະບົບປະສາດ, ມີບົດບາດສໍາຄັນໃນການເຮັດໃຫ້ເກີດການປ່ຽນແປງທາງພັນທຸກໍາ ແລະ ໂຄໂມໂຊມ; ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມບົກຜ່ອງດ້ານການເກີດລູກ ແລະ ອາການແຊກຊ້ອນໃນການຈະເລີນພັນ. ພິເສດ, ທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນສາມາດສືບທອດມາສູ່ຫຼາຍລຸ້ນຄົນ.
ຢູ່ຫວຽດນາມ, ອາການຕິດແປດທາດພິດສີສົ້ມໄດ້ລາມໄປຮອດລຸ້ນທີ 4 . ບັນດາພະຍາດທົ່ວໄປໃນລູກ ແລະ ຫລານຂອງຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມແມ່ນເປັນອຳມະພາດທົ່ວຮ່າງກາຍ, ຕາບອດ, ຫູໜວກ, ພິການທາງສະຕິປັນຍາ, ພະຍາດມະເຮັງ , ຜິດປົກກະຕິທາງຮ່າງກາຍ, ຜິດປົກກະຕິແຕ່ກຳເນີດ. ປະຈຸບັນ, ທົ່ວປະເທດມີຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກລຸ້ນທີ 2 ປະມານ 850.000 ຄົນ, ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍລຸ້ນທີ 3 ປະມານ 350.000 ຄົນ ແລະ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍລຸ້ນທີ 4 ປະມານ 500 ຄົນ.
ສະເພາະຢູ່ນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ, ທ່ານພົນຈັດຕະວາ ເຈີ່ນຫງອກໂຖ, ປະທານສະມາຄົມນະຄອນເພື່ອຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ມີປະຊາຊົນກວ່າ 20.000 ຄົນໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ; ໃນນັ້ນມີຫຼາຍຄອບຄົວທີ່ມີຄົນພິການຮ້າຍແຮງ 2-3 ຄົນ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ທຸກຍາກລຳບາກ.
ໃນຊຸມປີຜ່ານມາ, ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ນະຄອນໂຮ່ຈິມິນ ໄດ້ປະຕິບັດຫຼາຍໜ້າທີ່ຍຸດທະສາດ, ມີລັກສະນະຍືນຍົງ ເພື່ອຊ່ວຍ ແລະ ຊຸກຍູ້ບັນດາຄອບຄົວຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ຕ້ານພະຍາດ, ເຊື່ອມເຂົ້າກັບສັງຄົມ, ຊີວິດຊຸມຊົນຄື: ທຶນຊ່ວຍເຫຼືອ, ການກໍ່ສ້າງເຮືອນເພື່ອການກຸສົນ, ສ້ອມແປງເຮືອນຮົ່ວ, ປິ່ນປົວພະຍາດ, ກວດພະຍາດ, ປິ່ນປົວ, ຟື້ນຟູ, ສະໜອງລົດເຂັນ, ຊ່ວຍທຶນສຶກສາ ຫງວຽນຮຸຍເຕີ...
ໂດຍໄດ້ຮູ້ວ່າ ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ຢູ່ນະຄອນ ໂຮ່ຈີມິນ ພວມເລັ່ງລັດປະຕິບັດໂຄງການກໍ່ສ້າງບ້ານສີສົ້ມ ດ້ວຍເນື້ອທີ່ 50.000 m2 ເພື່ອເບິ່ງແຍງ ແລະ ສ້າງວິຊາຊີບໃຫ້ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ. ເພື່ອເປັນການລະນຶກເຖິງວັນຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ປີນີ້ (10 ສິງຫາ 2024), ສະມາຄົມນະຄອນເພື່ອຜູ້ຖືກເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ຈະຈັດຕັ້ງລາຍການຍ່າງໄປພ້ອມກັນ ເພື່ອຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມຢູ່ສວນສາທາລະນະ ເດີມແຊ່ນ ໃນວັນທີ 4 ສິງຫາ 2024.
ອ.ສະຫວັດ
