ບາດລ້ຽວປະຫວັດສາດຢູ່ສາທາລະນະລັດເຊັກໂກ
ໜຶ່ງໃນບັນດາບາດລ້ຽວສຳຄັນທີ່ຂີດໝາຍການພັດທະນາພາສາຫວຽດນາມ ແມ່ນໃນເດືອນກັນຍາ 2013, ຊຸມຊົນຊາວຫວຽດນາມ ຢູ່ ສ.ເຊັກໂກ ໄດ້ຮັບການຮັບຮູ້ຢ່າງເປັນທາງການຈາກລັດຖະບານວ່າແມ່ນຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ. ນີ້ແມ່ນຄັ້ງທຳອິດທີ່ ຫວຽດນາມ ມີໂອກາດກາຍເປັນພາສາຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ ທີ່ໄດ້ຮັບການຮັບຮູ້ຢ່າງເປັນທາງການຢູ່ປະເທດເອີລົບ. ສິ່ງນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ນຳມາເຊິ່ງຜົນປະໂຫຍດໃຫ້ປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ຢູ່ ສ.ເຊັກໂກ ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງປະກອບສ່ວນປົກປັກຮັກສາພາສາແມ່, ສົ່ງເສີມການສອນພາສາຫວຽດນາມ ຢູ່ບັນດາໂຮງຮຽນ ແລະ ສ້າງເງື່ອນໄຂສະດວກໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງເຂົ້າເຖິງພາສາຫວຽດນາມ ໃນສະພາບການສຶກສາຢ່າງເປັນທາງການ.
 |
| ຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ຢູ່ສູນພາສາຫວຽດນາມ Praha (ສາທາລະນະລັດເຊັກໂກ). (ພາບ: ຫງວຽນວັນເຊີນ) |
ລະອຽດ, ພາຍຫຼັງໄດ້ຮັບການຮັບຮອງ, ພາສາຫວຽດນາມ ໄດ້ນຳໃຊ້ໃນບັນດາບໍລິການຄື: ສາທາລະນະສຸກ, ການສຶກສາ ແລະ ບໍລິຫານ. ສິ່ງນີ້ຊ່ວຍຫລຸດຜ່ອນບັນດາຮົ້ວກີດຂວາງດ້ານພາສາ, ພິເສດແມ່ນສຳລັບບັນດາຜູ້ເຖົ້າ ຫຼື ຄົນເຂົ້າເມືອງໃໝ່, ພ້ອມກັນນັ້ນ ເພີ່ມທະວີການເຂົ້າຮ່ວມຂອງປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ເຂົ້າໃນຊີວິດສັງຄົມ ແລະ ການເມືອງຢູ່ທ້ອງຖິ່ນ.
ໃນພິທີສະເຫຼີມສະຫຼອງ 20 ປີແຫ່ງວັນສ້າງຕັ້ງສູນພາສາຫວຽດນາມ ຢູ່ສູນການຄ້າ Sapa ຢູ່ Prague ໃນເດືອນຕຸລາ 2023, ທ່ານ ຫງວຽນຢຸຍຍຽນ, ປະທານສະມາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ປະຈຳ ສ.ເຊັກໂກ ຢືນຢັນວ່າ “ປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ຢູ່ ສ.ເຊັກໂກ ຍາມໃດກໍ່ຖືເປັນສຳຄັນໜ້າທີ່ປົກປັກຮັກສາ ແລະ ຮັກສາວັດທະນະທຳ, ພາສາຫວຽດນາມ. ພຽງແຕ່ຮັກສາພາສາຈື່ງສາມາດຮັກສາປະຊາຄົມທີ່ພັດທະນາແບບຍືນຍົງ”. ບັນດາລາຍການຄື ຄ້າຍພັກແລ້ງພາສາຫວຽດນາມ ຫຼື ບັນດາການເຄື່ອນໄຫວວັດທະນະທຳ ໄດ້ກາຍເປັນຂົວຕໍ່ລະຫວ່າງລຸ້ນຄົນ, ຊ່ວຍໃຫ້ໄວໜຸ່ມຊາວຫວຽດນາມ ຢູ່ ສ.ເຊັກໂກ ບໍ່ພຽງແຕ່ຮຽນຮູ້ພາສາເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງເຂົ້າໃຈຢ່າງເລິກເຊິ່ງກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳຂອງຊາດອີກດ້ວຍ.
ພາສາຫວຽດນາມ ແຜ່ກະຈາຍ
ອາເມລິກາ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດທີ່ມີປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍທີ່ສູດ, ດ້ວຍຈຳນວນພົນລະເມືອງປະມານ 2,2 ລ້ານຄົນ. ບັນດາສູນ ແລະ ຮາກຖານສອນພາສາຫວຽດນາມ ໄດ້ກາຍເປັນພື້ນຖານອັນສຳຄັນ ເພື່ອຊ່ວຍປົກປັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍພາສາແມ່ໃຫ້ແກ່ລຸ້ນໜຸ່ມ. ຕາມສະຖິຕິ, ມີສູນ ແລະ ຮາກຖານສອນພາສາຫວຽດນາມ200 ກວ່າແຫ່ງໃນທົ່ວອາເມລິກາ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຮັກສາພາສາຫວຽດນາມ ໃນຄອບຄົວ ແລະ ຊຸມຊົນ.
 |
| ການເຄື່ອນໄຫວສອນພາສາຫວຽດນາມ ຂອງອາຈານຊາວຫວຽດນາມ ອາໄສຢູ່ສ.ເກົາຫຼີ. (ພາບ: Kim Thoa) |
ບາດກ້າວທີ່ເປັນໜ້າສົນໃຈແມ່ນໃນເດືອນມິຖຸນາປີ 2024, ສະພາຕິດຕາມກວດການະຄອນ San Francisco (California) ໄດ້ຜ່ານການຕັດສິນໃຈຮັບຮອງພາສາຫວຽດນາມ ຢ່າງເປັນທາງການເປັນພາສາທາງການຂອງນະຄອນ. ການຕັດສິນໃຈນີ້ ເປັນຂີດໝາຍກ້າວໄປໜ້າທີ່ສຳຄັນ, ເມື່ອພາສາຫວຽດນາມ ຖືກນຳໃຊ້ໃນບັນດາບໍລິການສາທາລະນະເຊັ່ນ ການແປພາສາທາງໂທລະສັບ, ແຈ້ງການ, ເອກະສານຢູ່ເວັບໄຊ ແລະ ຂໍ້ມູນອື່ນໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ.
ນອກຈາກ San Francisco, ເມືອງ Cam (California), Houston (Texas) và Seattle (Washington) ກໍ່ແມ່ນບັນດາເຂດທີ່ມີຊຸມຊົນຫວຽດນາມ ຂະຫນາດໃຫຍ່, ບ່ອນທີ່ພາສາຫວຽດນາມ ຖືກນໍາໃຊ້ຢ່າງກວ້າງຂວາງໃນບັນດາບໍລິການສາທາລະນະ, ສາທາລະນະສຸກ, ການສຶກສາ. ນີ້ແມ່ນບັນດາບາດກ້າວທີ່ສຳຄັນໃນການຊຸກຍູ້ພາສາຫວຽດນາມ ກາຍເປັນພາກສ່ວນໜຶ່ງຂອງລະບົບພາສາທາງການຢູ່ອາເມລິກາ, ເປີດໂອກາດໃຫຍ່ເພື່ອໃຫ້ພາສານີ້ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຢ່າງກວ້າງຂວາງກວ່າອີກໃນອະນາຄົດ.
ບໍ່ພຽງແຕ່ຢູ່ສ.ເຊັກໂກ ແລະ ອາເມລິກາ ເທົ່ານັ້ນ, ພາສາຫວຽດນາມ ຫາກຍັງພວມຖືກສອນຢູ່ຫຼາຍປະເທດ ດ້ວຍບັນດາໂຄງການຮ່ຳຮຽນພື້ນຖານ.
ຢູ່ອີຕາລີ, ມະຫາວິທະຍາໄລ Ca' Foscari ຢູ່ Venice ໄດ້ມີໂຄງການສອນພາສາຫວຽດນາມ ເປັນເວລາຫຼາຍປີ. ນັກສຶກສາທີ່ຮຽນວິຊານີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ຮຽນພາສາເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງຮຽນຮູ້ວັດທະນະທຳ, ວັນນະຄະດີ ແລະ ປະຫວັດສາດຂອງຫວຽດນາມອີກດ້ວຍ. ຫຼັງຈາກຮຽນຈົບ, ນັກສຶກສາສາມາດສື່ສານພື້ນຖານ ແລະ ເຂົ້າເຖິງວັດທະນະທຳຫວຽດນາມ ຢ່າງເລິກເຊິ່ງກວ່າ.
ຢູ່ສ.ເກົາຫຼີ, ນັບແຕ່ປີ 2013 ເປັນຕົ້ນມາ, ພາສາຫວຽດນາມ ໄດ້ຖືກລວມເຂົ້າໃນໂຄງການສຶກສາຄືເປັນພາສາຕ່າງປະເທດທີສອງ. ປະຈຸບັນ, ມີມະຫາວິທະຍາໄລ 4 ແຫ່ງຢູ່ສ.ເກົາຫຼີ ທີ່ສອນພາສາຫວຽດນາມ ແລະ ພາກວິຊາພາສາຫວຽດນາມ, ພ້ອມກັນນັ້ນ ມີໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນຕົ້ນຫຼາຍແຫ່ງ ຍັງເປີດບັນດາຊຸດຮຽນພາສາຫວຽດນາມ. ໃນການເສັງເຂົ້າມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດປີ 2022, ພາສາຫວຽດນາມ ໄດ້ກາຍເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາການຄັດເລືອກທີ່ແຜ່ລາມທີ່ສຸດໃນວິຊາພາສາຕ່າງປະເທດ 2. ສິ່ງດັ່ງກ່າວ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມສົນໃຈຢ່າງເລິກເຊິ່ງຂອງສັງຄົມ ສ.ເກົາຫຼີ ກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳ ແລະ ພາສາຫວຽດນາມ, ພິເສດແມ່ນໃນສະພາບການຂອງປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ຢູ່ສ.ເກົາຫຼີ ແລະ ບັນດາຄອບຄົວຫຼາຍວັດທະນະທຳນັບມື້ນັບພັດທະນາຢ່າງເຂັ້ມແຂງຢູ່ທີ່ນີ້.
ຢູ່ໄຕ້ຫວັນ (ຈີນ), ນັບແຕ່ປີ 2019, ພາສາຫວຽດນາມ ໄດ້ກາຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງໂຄງການສິດສອນຢ່າງເປັນທາງການແຕ່ຊັ້ນ 3 ຫາ 12, ເພື່ອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຮຽນພາສາຫວຽດທີ່ນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ, ບໍ່ພຽງແຕ່ຈາກຄົນລຸ້ນໄຕ້ຫວັນ ທີ່ມີເຊື້ອຊາດຫວຽດນາມ ເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງແມ່ນປະຊາຄົມຊາວໄຕ້ຫວັນ ນຳອີກ.
ພາສາຫວຽດນາມ ໃນກະແສເຊື່ອມໂຍງທົ່ວໂລກ
ພາສາຫວຽດນາມ ນັບມື້ນັບຢືນຢັນທີ່ຕັ້ງຂອງຕົນ ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນພາສາຂອງປະເທດຊາດເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງແມ່ນຂົວເຊື່ອມຕໍ່ກັບວັດທະນະທຳສາກົນ. ແລກປ່ຽນກັບສື່ມວນຊົນ, ທ່ານນາງ ປອ. ເລທິແທງເຕີມ, ຫົວໜ້າຄະນະວິຊາພາສາຫວຽດນາມ, ມະຫາວິທະຍາໄລວິທະຍາສາດສັງຄົມ ແລະ ມະນຸດວິທະຍາ, ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ ຮ່າໂນ້ຍ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ການມີໜ້ານັບມື້ນັບຫຼາຍຂຶ້ນຂອງຫຼາຍວິຊາພາສາຫວຽດນາມ ໃນບັນດາໂຄງການສິດສອນຢູ່ຫຼາຍປະເທດ ຫຼື ພາສາຫວຽດນາມກາຍເປັນພາສາທາງການຢູ່ບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ຂອງໂລກ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມມີພະລັງຊີວິດ, ຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນອັນໃຫຍ່ຫຼວງຂອງພາສາ - ວັດທະນະທຳ ຫວຽດນາມ ໃນສະພາບການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນ.
ຖະແຫຼງການກ່ຽວກັບສິດຂອງຄົນທີ່ຂຶ້ນກັບບັນດາກຸ່ມສ່ວນໜ້ອຍ, ເຊື້ອຊາດ, ສາດສະຫນາ ແລະ ພາສາ (ປີ 1992) ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ໄດ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ບັນດາກຸ່ມສ່ວນໜ້ອຍມີສິດໃນການນໍາໃຊ້ພາສາຂອງຕົນເອງໃນການສຶກສາ, ສື່ມວນຊົນ ແລະ ວັດທະນະທໍາ. ສິ່ງນີ້ ເປີດໂອກາດທາງດ້ານກົດໝາຍເພື່ອໃຫ້ຫວຽດນາມ ສາມາດໄດ້ຮັບການຮັບຮອງເປັນພາສາສ່ວນໜ້ອຍຢູ່ບັນດາປະເທດທີ່ມີປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ໃຫຍ່. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ການພັດທະນາຢ່າງເຂັ້ມແຂງຂອງເຕັກໂນໂລຢີ ແລະ ປັນຍາປະດິດ ຍັງສ້າງກາລະໂອກາດໃໝ່ໃນການສອນ ແລະ ຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ຜ່ານທາງອິນເຕີແນັດ, ຊ່ວຍໃຫ້ພາສານີ້ໄປສູ່ໂລກໄດ້ງ່າຍກວ່າ.
ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ຕາມບັນດານັກຊ່ຽວຊານດ້ານພາສາແລ້ວ, ເສັ້ນທາງເພື່ອໃຫ້ພາສາຫວຽດນາມ ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຢ່າງເປັນທາງການຢູ່ບັນດາປະເທດອື່ນໆ ຍັງມີສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງ. ປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ຢູ່ບັນດາປະເທດໃນໂລກ ແລະ ບັນດາອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຕ້ອງສົມທົບກັນຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນກັບອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ບັນດາອົງການການທູດຫວຽດນາມ ເພື່ອຊຸກຍູ້ພາສາຫວຽດນາມ ໃຫ້ກາຍເປັນພາສາສ່ວນໜ້ອຍທາງການ. ນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນວິທີອະນຸລັກຮັກສາເອກະລັກແຫ່ງຊາດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ພາສາຫວຽດນາມ ເຂົ້າສູ່ໂລກ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນຄວາມຫຼາກຫຼາຍດ້ານວັດທະນະທຳຂອງໂລກ.
 | ການເດີນທາງທົ່ວປະເທດຫວຽດນາມໂດຍລົດໄຟ ຂອງນັກທ່ອງທ່ຽວມາເລເຊຍ ຍສໝ - ກັບຄືນໄປຫວຽດນາມ ພາຍຫຼັງ 16 ປີ, ທ່ານ Winston Siaw ໄດ້ສຳຫຼວດດິນແດນຮູບຊົງ S ໂດຍລົດໄຟ ທອງເຍີດ ເປັນເວລາ 13 ວັນ ດ້ວຍຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ 400 USD. |
 | ການເດີນທາງໄປສຳຫຼວດວັດຖຸບູຮານຕາມເສັ້ນທາງຮ່ວມສຳພັນສູ້ຮົບ ຫວຽດນາມ - ລາວ ຍສໝ - ເສັ້ນທາງທິດຕາເວັນຕົກຂອງສາຍພູຫຼວງ (ເຈື່ອງເຊີນ) ຢູ່ລາວ ໄດ້ກາຍເປັນສັນຍາລັກແຫ່ງການພົວພັນຮ່ວມມືຍຸດທະສາດ ຫວຽດນາມ - ລາວ, ນ້ຳໃຈມິດຕະພາບພິເສດ ລະຫວ່າງ ກອງທັບ ແລະ ປະຊາຊົນສອງປະເທດ. ບັນດາຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດຢູ່ຖະໜົນສາຍນີ້ ສົມຄວນທີ່ຈະໄດ້ຮັບສາຍານາມເປັນຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດແຫ່ງຊາດລາວ. |
ມີງດຶກ
