| ບັນດາວຽກຄວນທຳໃນວັນເພັງເດືອນ 7 | |
| ບູຊາວັນເພັງເດືອນ 7: ສິ່ງສຳຄັນແມ່ນພິທີກິນເຈ |
 |
| ພາບປະກອບ |
ງານຕະຫຼາດນັດໃນວັນເພັງເດືອນ 7
ສຳລັບຊາວເຜົ່າໄຕ ຢູ່ ຮ່າຢາງ, ວັນເພັງເດືອນ 7 ຍັງໄດ້ເອີ້ນວ່າ “ບຸນເຕັດ ຈີ໋ນເຈິດ” ຫຼື ບຸນເຕັດວັນເພັງເດືອນ 7. ໃນວັນນີ້ ແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ພວກລູກຫຼານເຕົ້າໂຮມກັນ, ກັບບ້ານເຕົ້າໂຮມນຳຄອບຄົວ, ຢຶ້ຢາມຖາມຂ່າວພໍ່ແມ່ພີ່ນ້ອງ ແລະ ອາໄລຫາບັນພະບຸລຸດ. ສຳລັບແມ່ຍິງຊາວເຜົ່າໄຕ ທີ່ເອົາຜົວແລ້ວ, ນີ້ແມ່ນໂອກາດເພື່ອກັບເມືອເບິ່ງແຍງ, ດູແລພໍ່ແມ່ຂອງຕົນພາຍຫຼັງປີໜຶ່ງທີ່ໄປຢູ່ກັບຄອບຄົວຂອງຜົວ. ດັ່ງນັ້ນ, ເຖິງວ່າຟ້າວຟັ່ງກັບວຽກງານແນວໃດ, ເມື່ອຮອດວັນເພັງເດືອນ 7, ຊາວເຜົ່າໄຕຢູ່ຮ່າໂນ້ຍ ພັດຢຸດພັກທຸກວຽກງານ ເພື່ອພ້ອມກັນເມືອກິນບຸນເຕັດຈິ໋ນເຈິດ. ແຕ່ລະຄອບຄົວ ລ້ວນແຕ່ກະກຽມບຸນເຕັດຈີ໋ນເຈິດ ມາເປັນເວລາຫຼາຍເດືອນ ຄື: ລ້ຽງເປັດ, ຕາກໃບໄມ້, ໃບຕອງແຫ້ງ ເພື່ອເຮັດເຂົ້າໜົມ ແລະ ບັນດາເຍື່ອງອາຫານທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ.
ຍ້ອນວ່ານີ້ແມ່ນວັນບຸນໃຫຍ່ຂອງປະຊາຄົມຊາວເຜົ່າໄຕຢູ່ຮ່າຢ່າງ ພາຍຫຼັງບຸນເຕັດ ດັ່ງນັ້ນ ນັບແຕ່ວັນທີ 10 ເດືອນ 7 ເປັນຕົ້ນໄປ, ໃນທົ່ວໝູ່ບ້ານໄດ້ເຕັມໄປດ້ວຍບັນຍາການຂອງບຸນເຕັດຈິ໋ນເຈິດ. ຮອດວັນເພັງເດືອນ 7 ຂອງທຸກໆປີ, ເຖິງວ່າບໍ່ໄດ້ເປີດຕະຫຼາດນັດໃດ ແຕ່ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນຊົນເຜົ່າໄຕ ກໍ່ລ້ວນແຕ່ອອກຕະຫຼາດ, ກາຍເປັນຕະຫຼາດນັດເພື່ອກະກຽມໃຫ້ແກ່ບຸນເຕັດຈິ໋ນເຈິດ.
ງານຕະຫຼາດນັ້ນພິເສດຍ້ອນວ່າ ໃນມື້ນັ້ນ ປະຊາຊົນພຽງແຕ່ວາງຂາຍບັນດາເຄື່ອງຂອງບູຊາສຳລັບວັນເພັງເດືອນ 7. ຕະຫຼາດນັດເລີ່ມເປີດແຕ່ຮຸ່ງເຊົ້າ ຢູ່ບັນດາເຂດຕະຫຼາດຕ່າງໆຂອງບັນດາໝູ່ບ້ານ ແລະ ກໍ່ສິ້ນສຸດໄວກ່ວາ ເມື່ອທຽບໃສ່ກັບຕະຫຼາດນັດປົກກະຕິ, ເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນມີເວລາກະກຽມງານບຸນວັນເພັງເດືອນ 7.
ບຸນວັນເພັງໝົດເດືອນ
ປະຊາຊົນເຜົ່າຢ້າວແດງຢູ່ ອຽນບ໊າຍ ໄດ້ຖືວັນທີ 14 ແມ່ນວັນຫຼັກຂອງວັນເພັງ ແຕ່ວ່າເຂົາເຈົ້າບໍ່ເຮັດບຸນວັນເພັງພຽງແຕ່ວັນທີ 14 ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເຮັດຢາຍໃສ່ໝົດເດືອນ, ເລີ່ມແຕ່ວັນທີ 1 ກໍລະກົດ, ທຸກໆຄອບຄົວລ້ວນແຕ່ກະກຽມເຂົ້າໜຽວແຊບ, ໝູ, ໄກ່, ເຫຼົ້າເພື່ອຕ້ອນຮັບວັນເພັງ.
ຊາວເຜົ່າຢ້າວ ມີຈິດສຳນຶກວ່າ ບຸນວັນເພັງຍິ່ງມີລູກຫຼານ, ຍາດພີ່ນ້ອງຫຼາຍຄົນ ກໍ່ຍິ່ງມວນ. ວັນເພັງເດືອນ 7 ໄດ້ຈັດຕາມແຕ່ລະຄອບຄົວ, ແຕ່ລະຄອບຄົວຈະກະກຽມພາເຂົ້າປະມານ 5 – 7 ພາ ເພື່ອເຊື້ອເຊີນອ້າຍນ້ອງ, ຄົນບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງ. ຖ້າວ່າຈັດຢູ່ຄອບຄົວນີ້, ຄອບຄົວອື່ນໆກໍ່ຈະປະກອບເຫື່ອແຮງ, ປະກອບວັດຖຸດິບ, ຖັດຈາກນັ້ນກໍ່ຈະໄປຈັດຢູ່ຄອບຄົວອື່ນຕໍ່.
ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນໄດ້ກະກຽມພາເຂົ້າບູຊາບັນພະບຸລຸດຢ່າງລະອຽດລະອໍ, ລວມມີໝູໂຕໜຶ່ງປະມານ 40-50 ກິໂລກຣາມ, ໄກ່ຕົ້ມ 1 ໂຕ, ເຫຼົ້າ, ເງິນເຈ້ຍ. ບັນດາໝໍເຢົາ ໄດ້ເຊີນມາເພື່ອລາຍງານ, ຂໍບັນພະບຸລຸດ, ບັນດາເທວະດາ ໃຫ້ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນມີການດຳລົງຊີວິດທີ່ອີ່ມໜຳສຳລານ.
ບຸນວັນເພັງຂອງຊາວ ກາວລານ ບໍ່ອາດຂາດເຂົ້າໜົມປ່ານ
ເຂົ້າໜົມຂອງຊາວ ກາວລານໄດ້ຫໍ່ດ້ວຍໃບຕອງທີ່ຕາກແດດແລ້ວ ດັ່ງນັ້ນຈິ່ງເຮັດໃຫ້ມີກິ່ນຫອມ ແລະ ໜຽວ. ແມ່ຍິງຊົນເຜົ່າກາວລານ ຜູ້ໃດກໍ່ຮູ້ວິທີເຮັດເຂົ້າໜົມ ແລະ ເຖິງວ່າຫຍຸ້ງກັບວຽກງານແນວໃດ ແຕ່ກໍ່ສັບຊ້ອນເວລາເພື່ອເຮັດເຂົ້າໜົມປ່ານໃນວັນເພັງເດືອນ 7.
ຕາມຮີດຄອງປະເພນີຂອງປະຊາຊົນຊາວເຜົ່າກາວລານແລ້ວ, ບັນດາເຂົ້າໜົມເຮັດອອກມາທຳອິດຈະບູຊາບັນພະບຸລຸດ, ຫຼັງຈາກນັ້ນບັນດາສະມາຊິກໃນຄອບຄົວຈິ່ງໄດ້ກິນ.
ຂາບໄຫວ້ອວຍພອນປູ່ຍ່າຕາຍາຍ, ພໍ່ແມ່
ຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທຢູ່ ລາຍເຈົາ ຈັດວັນບຸນວັນເພັງເດືອນ 7 ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ ຕາມພາສາໄທ ໄດ້ເອີ້ນວ່າ ສິບສີ່ເບິນເຈັດ. ຊາວຜູ້ໄທ ມີຈິດສຳນຶກວ່າ ວັນເພັງເດືອນ 7 ແມ່ນວັນບຸນຫໍ່ເຂົ້າປະດັບດິນ, ພາວະນາຂໍ້ໃຫ້ຄອບຄົວຈົ່ງມີຄວາມສະຫງົບສຸກ ແລະ ມີສຸຂະພາບທີ່ເຂັ້ມແຂງ, ພາລະນາຂໍໃຫ້ໄພແຫ້ງແລ້ງຜ່ານໄປ ແລະ ມີແຕ່ຄວາມໂຊກດີເຂົ້າມາໃນຊຸມເດືອນຈະມາເຖິງ.
ຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທ ມີຮີດຄອງປະເພນີ, ໃນພິທີ ສິບສີ່ເບິນເຈັດ, ລູກຫຼານທີ່ຢູ່ເຮືອນຕ່າງຫາກໍ່ນຳເຄື່ອງຂອງມາອວຍພອນ ພໍ່ແມ່, ປູ່ຍ່າຕາຍາຍ. ຜູ້ມີເງື່ອນໄຂກໍ່ຈະນຳເອົາໄກ່, ເປັດ, ໝູ, ເຫຼົ້າ, ເຂົ້າສານ ຫຼື ເຂົ້າໜົມມາ ເພື່ອສະແດງຄວາມຮູບບຸນຄຸນພໍ່ແມ່.
ກ່ອນທີ່ຈະກິນເຂົ້າ, ລູກຫຼານຈະຂາບໄຫວ້ອວຍພອນພໍ່ແມ່, ປູ່ຍ່າຕາຍາຍ ຈົ່ງມີສຸຂະພາບທີ່ເຂັ້ມແຂງ.
ບຸນຄົງ
