 | ການນຳ ຫວຽດນາມ ສົ່ງໂທລະເລກຢື້ຢາມຖາມຂ່າວກ່ຽວກັບຜົນກະທົບຂອງພະຍຸ Chido ຢູ່ Mayotte (ຝລັ່ງ) |
| ຫວຽດນາມ ພ້ອມແລ້ວທີ່ຈະແບ່ງປັນປະສົບການກັບ New Caledonia ໃນການພັດທະນາການທ່ອງທ່ຽວ, ກະສິກຳ ແລະ ປຸງແຕ່ງຜະລິດຕະພັນກະເສດ |
ຂຽນເລື່ອງຄວາມເມດຕາໃນບ້ານເກີດເມືອງນອນ
ເກີດຢູ່ເມືອງເຫວ້ ກັບພໍ່ຊາວຝຣັ່ງ ແລະ ແມ່ຊາວຫວຽດນາມ, ນາງ Cecile Le Pham ໄດ້ໃຊ້ເວລາໃນໄວເດັກຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງຂອງແຂວງ ແຄ໋ງຮ່ວາ, ບ່ອນທີ່ແມ່ຂອງນາງໄດ້ລ້ຽງດູລູກໆຄົນດຽວໃນຊຸມປີທີ່ຫຍຸ້ງຍາກພາຍຫຼັງສົງຄາມ. ນາງໄດ້ກ່າວເຖິງແມ່ຂອງນາງດ້ວຍຄວາມເຄົາລົບນັບຖືອັນໃຫຍ່ຫຼວງ: ແມ່ຍິງຜູ້ທີ່ເປັນພໍ່ແລະແມ່, ສອນໃຫ້ລາວຮູ້ວ່າຄວາມຕັ້ງໃຈທີ່ເຂັ້ມແຂງ, ມີເມດຕາແລະຕິດກັບບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງນາງ. ນີ້ແມ່ນພື້ນຖານທີ່ໄດ້ລ້ຽງດູໃຫ້ນາງມີສາຍພົວພັນອັນແໜ້ນແຟ້ນກັບຫວຽດນາມ.
ໃນປີ 1980, ນາງແລະຜົວຂອງນາງ, ເປັນຫມໍຜ່າຕັດ, ໄດ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ໃນປະເທດຝຣັ່ງ. ຊີວິດຢູ່ຕ່າງປະເທດມີຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ສະຫງົບສຸກ, ແຕ່ໃນຫົວໃຈຂອງຕົນ, ຫວຽດນາມ ບໍ່ເຄີຍຂາດໄປ. ນາງມັກຈະເວົ້າວ່າ: "ໃນໃຈຂອງຂ້ອຍ, ມີບ້ານເກີດເມືອງນອນສອງແຫ່ງສະເຫມີແລະຖ້າຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ກັບຄືນ, ຂ້ອຍຈະບໍ່ມີວັນມີຄວາມສຸກຢ່າງສົມບູນ."
Cecile ຕັດສິນໃຈກັບຄືນປະເທດຫວຽດນາມໃນປີ 1992. ນັ້ນກໍ່ແມ່ນຈຸດເວລາທີ່ປະເທດຍັງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍດ້ານ. ຄວາມປະທັບໃຈທີ່ສຸດຂອງນາງໃນມື້ທຳອິດທີ່ກັບຄືນມາແມ່ນຮອຍຍິ້ມຂອງເດັກນ້ອຍທີ່ເຖິງວ່າຈະທຸກຍາກກໍຕາມ, ແຕ່ກໍຍັງມີຄວາມຫວັງ. ສິ່ງນັ້ນໄດ້ສຳພັດກັບຫົວໃຈຂອງນາງ ແລະ ຊັກຊວນໃຫ້ນາງກະທຳ. ນາງເຂົ້າໃຈວ່າການກັບຄືນມາບໍ່ພຽງແຕ່ເພື່ອເຕົ້າໂຮມກັນ, ແຕ່ຍັງເປັນການສືບຕໍ່ຂຽນບົດເລື່ອງໃຫມ່: ເລື່ອງຂອງຄວາມເມດຕາໃນບ້ານເກີດຂອງຕົນເອງ.
 |
| ນາງ Cecile Le Pham ພ້ອມກັບເດັກນ້ອຍຢູ່ສູນລ້ຽງເດັກກຳພ້າ ຮ່ວາມາຍ (ເກີນເທີ). |
ໃນຖານະຮອງປະທານ ASSORV (ຝະລັ່ງ) ແລະ ຜູ້ຕາງຫນ້າຂອງອົງການຢູ່ ຫວຽດນາມ, ນາງ ແລະ ASSORV ໄດ້ກໍ່ສ້າງສູນລ້ຽງເດັກກຳພ້າ ຮ່ວາມາຍ ຢູ່ ເກີນເທີ ບົນດິນທີ່ໄດ້ມອບໂດຍແມ່. ສະຖານທີ່ແຫ່ງນີ້ໄດ້ຕ້ອນຮັບເດັກນ້ອຍທີ່ດ້ອຍໂອກາດຫຼາຍສິບຄົນ, ໄດ້ສະໜອງເຮືອນທີ່ອົບອຸ່ນໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ, ມີອາຫານ, ບ່ອນຮຽນໜັງສື ແລະ ສຳຄັນທີ່ສຸດແມ່ນການໜູນຊ່ວຍທາງວິນຍານ.
ພຽງແຕ່ສອງປີຕໍ່ມາ, ສູນທີສອງໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນຢູ່ ຮົ້ວຢາງ, ແລ້ວຕໍ່ໄປແມ່ນສູນກາງຮ່ວາມາຍຢູ່ ດ່ານັງ. ຮູບແບບການໜູນຊ່ວຍຍັງເປັນພິເສດຄື: ເດັກແຕ່ລະຄົນຈະໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກຄອບຄົວຫຼືບຸກຄົນຢູ່ຝະລັ່ງ ຫຼື ຫວຽດນາມ ເຖິງອາຍຸ 18 ປີ, ເພື່ອຮັບປະກັນບໍ່ພຽງແຕ່ອາຫານ ແລະ ເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງແມ່ນການສຶກສາວັດທະນະທຳ ແລະ ບຳລຸງສ້າງອາຊີບອີກດ້ວຍ. ເດັກນ້ອຍທີ່ດີເລີດບາງຄົນໄດ້ຮັບການສະຫນັບສະຫນູນໃຫ້ສືບຕໍ່ການສຶກສາຂອງເຂົາເຈົ້າຢູ່ໃນມະຫາວິທະຍາໄລ, ຄົນອື່ນໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມດ້ານການຄ້າເພື່ອກາຍເປັນເອກະລາດເມື່ອພວກເຂົາເຕີບໃຫຍ່.
 |
| ນາງ Cecile Le Pham ແລະ ເດັກນ້ອຍຢູ່ສູນລ້ຽງເດັກກຳພ້າ ຮວ່າມາຍ (ດ່ານັງ). (ພາບ: NVCC) |
ທ່ານນາງ Cecile ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ປະຈຸບັນມີຜູ້ມີອາຍຸ 90 ກວ່າປີ, ອາໄສຢູ່ສູນພະຍາບານຢູ່ຝະລັ່ງ, ແຕ່ຍັງຄົງສົ່ງເງິນໄປໜູນຊ່ວຍ “ສະໝອງ” ຢູ່ ຫວຽດນາມ ຢ່າງເປັນປະຈຳ. ຍ້ອນສິ່ງນັ້ນ, ເປັນເວລາຫຼາຍກວ່າສາມທົດສະວັດ, ເດັກນ້ອຍຫຼາຍຮ້ອຍຄົນໄດ້ຮັບການລ້ຽງດູ ແລະ ມອບປີກໃຫ້ອະນາຄົດ.
"ຄວາມສຸກທີ່ສຸດຂອງຂ້ອຍແມ່ນໄດ້ຍິນສຽງເອີ້ນຂອງ "ແມ່ Cil", ຫຼືເມື່ອຂ້ອຍໄດ້ມອບຈົດຫມາຍຈາກເດັກນ້ອຍໄປຫາພໍ່ແມ່ອຸປະກາລະຂອງເຂົາເຈົ້າ. ໃນເວລານັ້ນ, ຂ້າພະເຈົ້າຮູ້ສຶກວ່າພາລະກິດຂອງຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ສໍາເລັດບາງສ່ວນ: ເຊື່ອມຕໍ່ມືແລະຫົວໃຈ, ເພື່ອວ່າເດັກນ້ອຍຈະບໍ່ຮູ້ສຶກໂດດດ່ຽວໃນຊີວິດ,” ນາງ Cecile ກ່າວ.
ແຕ່ລະປີ, ສູນລ້ຽງເດັກກຳພ້າ ຮວ່າມາຍ ໄດ້ຮັບເອົາເດັກນ້ອຍກຳພ້າ ຫຼື ເດັກກຳພ້າປະມານ 50 ຄົນ ທີ່ປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ ຊັ້ນ ປ1 ຫາ 12. ມູນຄ່າການຊ່ວຍເຫຼືອສະເລ່ຍໃນແຕ່ລະປີແມ່ນປະມານ 2 ຕື້ດົ່ງ.
ສ້າງວຽກເຮັດງານທໍາ, ການປົກປັກຮັກສາວັດທະນະທໍາ
ພາຍຫຼັງເຮັດວຽກກັບໂຮງຮຽນລ້ຽງເດັກກຳພ້າຮົວມາເປັນເວລາຫຼາຍປີ, ນາງ Cecile ຈື່ໄດ້ວ່າ, ເຖິງວ່າເດັກນ້ອຍໄດ້ຮັບການບຳລຸງລ້ຽງ ແລະ ການສຶກສາຈົນອາຍຸ 18 ປີກໍ່ຕາມ, ແຕ່ຫຼາຍຄົນກໍ່ຍັງພະຍາຍາມຫາເງິນລ້ຽງຊີບເມື່ອໃຫຍ່ຂຶ້ນ, ຕ້ອງອອກຈາກບ້ານເກີດເມືອງນອນໄປຊອກຫາວຽກເຮັດງານທຳຢູ່ບັນດາເມືອງທີ່ບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍ. ນາງຮູ້ສຶກກັງວົນວ່າ: "ຖ້າພວກເຮົາພຽງແຕ່ສຶກສາພວກເຂົາໂດຍບໍ່ໄດ້ມອບວຽກທີ່ຫມັ້ນຄົງໃຫ້ພວກເຂົາ, ການເດີນທາງຂອງການກຸສົນກໍ່ຍັງບໍ່ສົມບູນ."
ປີ 2002, ເມື່ອນະຄອນ ດ່າໜັງ ສ້າງເງື່ອນໄຂສະດວກໃຫ້ແກ່ການຜັນຂະຫຍາຍຂອງນະຄອນ Hoa Mai, ບັນດາການນຳນະຄອນໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ນາງສ້າງຕັ້ງວິສາຫະກິດພັດທະນາເສດຖະກິດ, ສ້າງວຽກເຮັດງານທຳໃຫ້ແກ່ຄົນງານທ້ອງຖິ່ນ. ນາງ Cecile ຕົກລົງທັນທີວ່າ: "ຂ້ອຍຕ້ອງການເດັກຍິງບໍ່ຕ້ອງອອກຈາກບ້ານເກີດເມືອງນອນ, ແຕ່ກັບຄືນໄປເຮັດວຽກຢູ່ໃກ້ກັບຄອບຄົວຂອງພວກເຂົາ."
ຈາກນັ້ນ, ບໍລິສັດຕັດຫຍິບ Dacotex ໄດ້ກຳເນີດຂຶ້ນ - ໂຮງງານແຫ່ງທຳອິດຢູ່ນະຄອນ ດ່າໜັງ, ຈາກນັ້ນໄດ້ຂະຫຍາຍໄປຢູ່ ເຫວ້, ກວາງນາມ, ນະຄອນ ໂຮ່ຈີມິນ, ສ້າງວຽກເຮັດງານທຳໃຫ້ຄົນງານນັບພັນຄົນ, ໃນນັ້ນ ມີເດັກນ້ອຍຫຼາຍຄົນໄດ້ເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ສູນລ້ຽງເດັກກຳພ້າ ຮ່ວາຍ. ສ່ວນຫນຶ່ງຂອງຜົນກໍາໄລຈາກ Dacotex ຍັງຖືກນໍາໃຊ້ເພື່ອສືບຕໍ່ລ້ຽງເດັກກໍາພ້າ.
 |
| ເດັກນ້ອຍຫຼາຍຄົນທີ່ເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ສູນລ້ຽງເດັກກຳພ້າ ຮວ່າມາຍ ຢູ່ບໍລິສັດ ຕັດຫຍິບ Dacotex.. (ພາບ: NVCC) |
ໃນຂະນະດຽວກັນ, ນາງ Cecile ແລະ ASSORV ໄດ້ຕິດຕາມຊຸມຊົນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ. ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການໜູນຊ່ວຍປະຊາຊົນພາກກາງຫວຽດນາມ ພາຍຫຼັງພາຍຸ ແລະ ໄພນ້ຳຖ້ວມ, ໜູນຊ່ວຍຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ, ມອບຂອງຂວັນ, ຕິດຕັ້ງແສງຕາເວັນຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ສະໜອງຢາປົວພະຍາດໂດຍບໍ່ເສຍຄ່າໃຫ້ແກ່ຜູ້ທຸກຍາກ... ສຳລັບນາງແລ້ວ, ມັນບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນການເຄື່ອນໄຫວບັນເທົາທຸກຢ່າງທັນການເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເປັນການລະນຶກເຖິງຄວາມຮັບຜິດຊອບອັນຍາວນານຂອງຕົນຕໍ່ຜືນແຜ່ນດິນຫວຽດນາມ.
ບໍ່ຢຸດຢັ້ງໃນດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ທ່ານນາງ Cecile ຍັງເລືອກເສັ້ນທາງປົກປັກຮັກສາວັດທະນະທຳ. ໃນຖານະທີ່ເປັນຄົນມັກສິລະປະແລະສາສະໜາພຸດ, ໃນໄລຍະ 30 ປີທີ່ຜ່ານມາ, ນາງໄດ້ເກັບເອົາວັດຖຸບູຮານທີ່ຫາຍາກນັບຮ້ອຍອັນ. ປີ 2022, ຫໍພິພິທະພັນວິຈິດສິນ Cecile Le Pham ຢູ່ນະຄອນ Hue ໄດ້ໄຂຂຶ້ນຢ່າງເປັນທາງການ, ຕັ້ງຢູ່ບັນດາສະຖາປັດຕະຍະກຳຂອງຝະລັ່ງ ທີ່ມີອາຍຸກວ່າ 100 ປີ. ຫໍພິພິທະພັນວາງສະແດງບັນດາວຽກງານສິລະປະໂລກ, ວັດຖຸບູຮານຂອງອາຊີ ແລະ ຄວາມເຊື່ອຖືຂອງຊາວຫວຽດນາມ. ສຳລັບນາງແລ້ວ, ແມ່ນຂອງຂວັນໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມຄື: ເຮັດໃຫ້ເຂົາເຈົ້າມີຄວາມພາກພູມໃຈ ແລະ ຮູ້ຄຸນຄ່າປະຫວັດສາດ, ວັດທະນະທຳຂອງຊາດ.
 |
| ສະຖານທີ່ສິລະປະພຸດທະສາສະນິກະຊົນອາຊີ ຢູ່ພິພິທະພັນວິຈິດສິນ Cecile Le Pham. (ພາບ: NVCC) |
ເມື່ອເບິ່ງຄືນອະດີດ, ນາງ Cecile ເຫັນໄດ້ຊັດເຈນວ່າ ຫວຽດນາມ ມີການປ່ຽນແປງຄື: ຖະໜົນຫົນທາງກວ້າງຂວາງ, ຕົວເມືອງສະອາດ, ເດັກນ້ອຍຮຽນເກັ່ງ, ເປີດໂອກາດໃຫ້ການສຶກສາ ແລະ ເຮັດວຽກ... ແຕ່ໃນສາຍຕາຂອງນາງ, ຍັງມີເດັກນ້ອຍກຳພ້າ, ສະພາບການຖືກປະຖິ້ມໃນທ່າມກາງຊີວິດທັນສະໄໝ. ເພາະສະນັ້ນ, ສໍາລັບນາງ, ການເດີນທາງຂອງການກຸສົນບໍ່ເຄີຍຢຸດ.
ທ່ານນາງ Cecile ຢືນຢັນວ່າ ສິ່ງທີ່ດີໃຈ ແລະ ພາກພູມໃຈທີ່ສຸດແມ່ນໄດ້ສຳເລັດພາລະກິດທີ່ ASSORV ໄດ້ມອບໃຫ້ຄື: ກັບຄືນເມືອບ້ານເກີດຂອງຕົນ ເພື່ອເຮັດວຽກງານທີ່ມີຄວາມໝາຍ, ພ້ອມກັນນັ້ນ ໄດ້ເຊື່ອມຕໍ່ບັນດາເພື່ອນມິດຝະລັ່ງ ແລະ ຫວຽດນາມ ປະກອບສ່ວນສ້າງບ້ານເກີດເມືອງນອນ. ສຳລັບນາງແລ້ວ, ນັ້ນແມ່ນວິທີສະແດງຄວາມກະຕັນຍູຕໍ່ພໍ່ແມ່, ເພື່ອໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງຮັກຊາດຍິ່ງຂຶ້ນ, ແລະມີຄວາມພາກພູມໃຈຫຼາຍກວ່າເກົ່າທີ່ໄດ້ຮັບນາມມະຍົດວ່າ: “ຊາວຫວຽດນາມ”.
ໃນຕໍ່ໜ້າ, ນາງຫວັງຈະສືບຕໍ່ຜັນຂະຫຍາຍການເຄື່ອນໄຫວໜູນຊ່ວຍເດັກກຳພ້າ, ໜູນຊ່ວຍຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊາວໜຸ່ມທີ່ດ້ອຍໂອກາດ, ແລະ ພັດທະນາບັນດາໂຄງການອະນຸລັກຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນະທຳຕື່ມອີກ. ນາງເຊື່ອວ່າ, ນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນຂອງຂວັນໃຫ້ຄົນລຸ້ນໃນປະຈຸບັນເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເປັນພື້ນຖານໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງສືບຕໍ່ສືບທອດນ້ຳໃຈຄວາມເມດຕາ.
 | ຝຣັ່ງ ຈັດຕັ້ງການເຄື່ອນໄຫວຫຼາຍຢ່າງເພື່ອໜູນຊ່ວຍການພັດທະນາເລື່ອງພາບຢູ່ ຫວຽດນາມ ຍສໝ - ສະຖາບັນ ຝະຣັ່ງ ປະຈຳຫວຽດນາມ ໄດ້ຜັນຂະຫຍາຍບັນດາການເຄື່ອນໄຫວເພື່ອແນໃສ່ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາເລື່ອງພາບ (comic) ຢູ່ຫວຽດນາມ. |
 | ເຍື່ອງອາຫານ ແລະ ວັນນະຄະດີ ຫວຽດນາມ ໄດ້ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວ ຝຣັ່ງ ຍສໝ - ຫວ່າງແລ້ວນີ້, ຄືຈຸດນັດພົບທີ່ໄດ້ຈັດຕັ້ງແຕ່ລະປີທີ່ກາງສະໜາມຫຼວງ Monge ຢູ່ເມືອງ 5 ຢູ່ນະຄອນຫຼວງ ປາຣີ (ຝຣັ່ງ), ວັນບຸນອາຫານ ແລະ ວັນນະຄະດີ ຫວຽດນາມ ດ້ວຍຊື່ວ່າ “Ici Vietnam Festival” ຄັ້ງທີ່ 4 ໄດ້ສືບຕໍ່ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວ ຝຣັ່ງ ແລະ ສາກົນນັບພັນຄົນ. |
ແທັງຮັ່ງ
