ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ, ສັນ​ຍາ​ລັກ​ແຫ່ງ​ນໍ້າໃຈມິດ​ຕະ​ພາບ​ ຫວຽດ​ນາມ - ລາວ

21:05 | 24/09/2024

ຍສໝ -ຫໍ ເທື້ອງທ້າຍເຊິ່ນ ຢູ່ແຂວງນິ່ງບິງ ໄຫວ້ບູຊາເຈົ້າຍິງປະເທດລາວທີ່ມີຊື່ວ່າ ໂຍ່ຍຮວາ, ຫຼາຍຮ້ອຍປີມາແລ້ວປະຊາຊົນໄດ້ຮັກສາໄວ້, ເປັນຫຼັກຖານສະແດງເຖິງນໍ້າໃຈສາມັກຄີລະຫວ່າງປະຊາຊົນສອງຊາດ ຫວຽດນາມ - ລາວ.

ການບູລະນະຫໍເທບທິດາປະເທດ ລາວ ຢູ່ແຂວງ ນິງບິ່ງ ການບູລະນະຫໍເທບທິດາປະເທດ ລາວ ຢູ່ແຂວງ ນິງບິ່ງ
ໄປ​ຢ້ຽມ​ຢາມຖະໜົນເກົ່າ​ຮ່າ​ໂນ້ຍ, ຄວນໄປແວ່ ​ຫໍບູຊາ ກວານເດ໊ 28 ຮ່າງບ່ວມ ໄປ​ຢ້ຽມ​ຢາມຖະໜົນເກົ່າ​ຮ່າ​ໂນ້ຍ, ຄວນໄປແວ່ ​ຫໍບູຊາ ກວານເດ໊ 28 ຮ່າງບ່ວມ
Đền Thượng Thái Sơn thờ công chúa nước Lào với danh xưng Nhồi Hoa công chúa, nằm trên đỉnh đồi. Đền thuộc thôn Thái Sơn, xã Sơn Lai, huyện Nho Quan (Ninh Bình). Trải qua nhiều thế kỷ, ngôi đền và nét đặc trưng văn hóa Lào được nhân dân nơi đây dành nhiều tâm sức bảo tồn, trở thành một biểu tượng văn hóa đẹp của tình hữu nghị Việt - Lào. Ảnh: Đình Minh.  ຫໍບູຊາເທືອງທ້າຍເຊິ່ນ ໄຫວ້ບູຊາພະເຈົ້າຍິງຂອງລາວ ທີ່ມີຊື່ວ່າ ເຈົ້າຍິງໂຍຍຮວ່າ, ຕັ້ງຢູ່ເທິງຈອມພູ. ຫໍແມ່ນ​ຕັ້ງ​ຢູ່​ບ້ານ ທ້າຍ​ເຊີ່ນ, ຕາ​ແສງ ເຊີນ​ລ່າຍ, ເມືອງ ຢໍ່ກວ່ານ (ນິງ​ບິ່ງ). ​ ​ຜ່ານໄປ​ຫຼາຍ​ສັດຕະວັດ​, ຫໍບູຊາ ​ແລະ ລັກສະນະ​ວັດທະນະທຳ​ລາວ ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ ​ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ​ຈາກ​ປະຊາຊົນ​ຢູ່​ທີ່​ນີ້, ກາຍ​ເປັນ​ເຄື່ອງໝາຍ​ວັດທະນະທຳ​ທີ່​ສວຍ​ງາມ​ຂອງ​ມິດຕະພາບ​ຫວຽດນາມ - ລາວ. ພາບ: ດິງມິນ.
ຫໍບູຊາ ເທື້ອງທ້າຍເຊິ່ນ ໄຫວ້ບູຊາເຈົ້າຍິງຂອງລາວ ທີ່ມີຊື່ວ່າ ເຈົ້າຍິງ ໂຍ່ຍຮວາ, ຕັ້ງຢູ່ເທິງຈອມພູ. ຫໍແມ່ນ​ຕັ້ງ​ຢູ່​ບ້ານ ທ້າຍ​ເຊີ່ນ, ຕາ​ແສງ ເຊີນ​ລາຍ, ເມືອງ ຢໍ່ກວ່ານ (ແຂວງ ນິງ​ບິ່ງ). ​ ​ຜ່ານໄປ​ຫຼາຍ​ສັດຕະວັດ​, ຫໍບູຊາ ​ແລະ ຈຸດພິເສດວັດທະນະທຳ​ລາວ ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ​ຈາກ​ປະຊາຊົນ​ຢູ່​ທີ່​ນີ້, ກາຍ​ເປັນສັນຍາລັກ​ວັດທະນະທຳ​ທີ່​ສວຍ​ງາມ​ຂອງ​ມິດຕະພາບ​ ຫວຽດນາມ - ລາວ. ພາບ: ດິງມິນ.
Cùng với tên gọi Ðền Thượng, người dân nơi đây còn tôn kính gọi đền thờ công chúa Nhồi Hoa là đền Bà chúa Hoa, đền Mẫu. Ðền nằm trong không gian làng quê yên bình giữa núi đồi hùng vĩ. Ảnh: Đình Minh.  ຄຽງ​ຄູ່​ກັບ​ຊື່​ຂອງ​ຫໍບູຊາເທືອງ, ປະ​ຊາ​ຊົນ​ຢູ່​ທີ່​ນີ້​ຍັງ​ໄດ້​ຮັບ​ຄວາມ​ເຄົາ​ລົບ​ນັບ​ຖື​ຫໍບູຊາ​ເອີ້ນວ່າຫໍບູຊາ​ເຈົ້າ​ຍິງ ໂຍຍຮວ່າ ແມ່ນເປັນ​ຫໍບາຈົ້ວຮວ່າ (Ba Chua Hoa) ຫຼື ຫໍເມົ້້າ ຫໍແມ່ນຕັ້ງ​ຢູ່​ໃນ​ໝູ່​ບ້ານ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ສະ​ຫງົບ​ຢູ່​ໃນ​ທ່າມ​ກາງ​ພູ​ຜາ ແລະ​ເນີນ​ພູ​ທີ່​ສວຍ​ງາມ. ພາບ: ດິງມິນ.

ຄຽງ​ຄູ່​ກັບ​ຊື່​ຂອງ​ຫໍບູຊາ ເທື້ອງ, ປະ​ຊາ​ຊົນ​ຢູ່​ທີ່​ນີ້​ຍັງ​​​ເຄົາ​ລົບ​ນັບ​ຖື​ເອີ້ນຫໍບູຊາ​ເຈົ້າ​ຍິງ ໂຍ່ຍຮວາ ວ່າຫໍບູຊາ ເຈົ້າຍິງຍ່າ ໂຍ່ຍຮວາ (Ba Chua Hoa) ຫຼື ຫໍເມົ້້າ. ຫໍແມ່ນຕັ້ງ​ຢູ່​ໃນ​ໝູ່​ບ້ານ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ສະ​ຫງົບ​ຢູ່​ໃນ​ທ່າມ​ກາງ​ພູ​ຜາ ແລະ ​ເນີນ​ພູ​ທີ່​ໃຫຍ່ໂຕສວຍ​ງາມ. ພາບ: ດິງມິນ.

ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ, ສັນ​ຍາ​ລັກ​ແຫ່ງ​ນໍ້າໃຈມິດ​ຕະ​ພາບ​ ຫວຽດ​ນາມ - ລາວ
ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ, ສັນ​ຍາ​ລັກ​ແຫ່ງ​ນໍ້າໃຈມິດ​ຕະ​ພາບ​ ຫວຽດ​ນາມ - ລາວ

ທ່ານ ເຮື້ຶອແມ້ງຈິ່ງ, ຮອງ​ປະທານ​ຄະນະ​ກຳມະການ​ປະຊາຊົນ​ຕາ​ແສງ ເຊີນ​ລາຍ ​ໃຫ້​ຮູ້​ວ່າ: ຕາມ​ບັນທຶກໃນ​ປະຫວັດສາດ​ເກົ່າ, ​ໃນ​ສະຕະວັດ​ທີ 15, ພາຍ​ໃຕ້​ການ​ປົກຄອງ​ຂອງ​ກະສັດ ​ເລ​ແທັງ​ຕົງ, ມີ​ເຈົ້າ​ຍິງ​ຂອງ​ລາວ, ​ແປອອກສຽງ​ເປັນ​ພາສາ​ຫວຽດນາມແມ່ນ ໂຍ່ຍຮວາ, ໄດ້ເຮັດຕາມ​ຄຳ​ສັ່ງ​ຂອງເຈົ້າຊີວິດຜູ້ເປັນພໍ່ ໂດຍພາ​ຊ້າງ​ຫຼາຍ​ຮ້ອຍ​ໂຕ​ມາ​ ແລະ ຊ່ວຍ​ຝຶກ​ຊ້ອມ​ຊ້າງ​ໃຫ້ ດ້າຍຫວຽດ ເພື່ອ​ຕໍ່​ສູ້​ກັບ​ສັດຕູ. ຫຼັງ​ຈາກ​ສຳ​ເລັດ​ພາ​ລະ​ກິດ​ແລ້ວ, ໃນ​ໄລຍະທາງ​ກັບ​ຄືນບ້ານ, ໂຊກບໍ່ດີ​ເຈົ້າ​ຍິງ ໂຍ່ຍຮວາ ໄດ້ເປັນພະຍາດ ​ລົ້ມ​ປ່ວຍ ​ແລະ​ ເສຍ​ຊີ​ວິດ. ພາບ: ດິງມິນ.

Ông Hứa Mạnh Trình, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Lai cho biết: Theo sử sách cũ ghi lại, vào thế kỷ XV, dưới thời vua Lê Thánh Tông, có một vị công chúa nước Lào, phiên âm tiếng Việt là Nhồi Hoa, đã theo lệnh vua cha mang vài trăm con voi sang và giúp huấn luyện đàn voi cho Ðại Việt đánh giặc. Sau khi hoàn thành sứ mệnh, trên đường trở về, không may công chúa Nhồi Hoa lâm bệnh và qua đời. Ảnh: Đình Minh.  ທ່ານ ເຮື້ຶອແມງຈິງ, ຮອງ​ປະທານ​ຄະນະ​ກຳມະການ​ປະຊາຊົນ​ຕາ​ແສງ ເຊີນ​ລາຍ ​ໃຫ້​ຮູ້​ວ່າ: ຕາມ​ບັນທຶກໃນ​ປະຫວັດສາດ​ເກົ່າ, ​ໃນ​ສະຕະວັດ​ທີ 15, ພາຍ​ໃຕ້​ການ​ປົກຄອງ​ຂອງ​ກະສັດ ​ເລ​ແທງ​ຕົງ, ມີ​ເຈົ້າ​ຍິງ​ຂອງ​ລາວ, ​ແປອອກສຽງ​ເປັນ​ພາສາ​ຫວຽດນາມແມ່ນໂຍ້ຍຮວ່າ, ໄດ້ເຮັດຕາມ​ຄຳ​ສັ່ງ​ຂອງເຈົ້າຊີວິດຜູ້ເປັນພໍ່​ໄດ້​ນຳ​ເອົາ​ຊ້າງ​ຫຼາຍ​ຮ້ອຍ​ໂຕ​ມາ​ຊ່ວຍ​ຝຶກ​ຊ້ອມ​ຊ້າງ​ໃຫ້ດາຍຫວຽດເພື່ອ​ຕໍ່​ສູ້​ກັບ​ສັດຕູ. ຫຼັງ​ຈາກ​ສຳ​ເລັດ​ພາ​ລະ​ກິດ​ແລ້ວ, ໃນ​ໄລຍະທາງ​ກັບ​ຄືນບ້ານ, ໂຊກບໍ່ດີ​ເຈົ້າ​ຍິງໂຍຍຮວ່າໄດ້ເປັນພະຍາດ ​ລົ້ມ​ປ່ວຍ ​ແລະ​ເສຍ​ຊີ​ວິດ. ພາບ: ດິງມິນ.

ຈົດຈໍາຄຸນງາມຄວາມດີຂອງເຈົ້າຍິງ, ເຈົ້າຊີວິດ ເລແທັງຕົງ ໄດ້ກໍ່ສ້າງສຸສານ ແລະ ສ້າງຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ. ສະ​ຖານ​ທີ່​ທີ່​ເຈົ້າ​ຍິງ​ຢູ່ຢ່າງສະຫງົບສຸກ​ແມ່ນ​ເຂດ​ບ້ານ ​ທ້າຍ​ເຊີນ, ຕາ​ແສງ ເຊີນ​ລາຍ ​ໃນ​ທຸກ​ມື້​ນີ້. ພາບ: ດິງມິນ.

Hiện nay, khu di tích gồm hai phần là đền Thượng - thờ công chúa Nhồi Hoa và đền Hạ - thờ Thánh Quý Minh Đại Vương. Ảnh: Đình Minh.  ປະຈຸ​ບັນ, ສະຖານ​ທີ່​ອະນຸສອນ​ສະຖານ​ປະກອບ​ດ້ວຍ 2 ພາກສ່ວນ​ຄື: ຫໍບູຊາ​ເທືອງ - ​ໄຫວ້​ບູຊາ​ເຈົ້າ​ຍິງ ​ໂຍຍ​ຮ່ວາ ​ແລະ ຫໍບູຊາຮາ - ​ໄຫວ້​ບູຊາ​ເຈົ້າ​ຊີວິດ ກຸ້ຍ​ມິນ ດາຍເວື່ອງ. ພາບ: ດິງມິນ.

ປະຈຸ​ບັນ, ສະຖານ​ທີ່​ອະນຸສອນ​ສະຖານ​ປະກອບ​ດ້ວຍ 2 ພາກສ່ວນ​ຄື: ຫໍບູຊາ​ເທື້ອງ - ​ໄຫວ້​ບູຊາ​ເຈົ້າ​ຍິງ ໂຍ່ຍຮວາ ​ແລະ ຫໍບູຊາຮະ - ​ໄຫວ້​ບູຊາ​ເຈົ້າ​ຊີວິດ ກຸ້ຍ​ມິນ ດາຍເວື່ອງ. ພາບ: ດິງມິນ.

ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ, ສັນ​ຍາ​ລັກ​ແຫ່ງ​ນໍ້າໃຈມິດ​ຕະ​ພາບ​ ຫວຽດ​ນາມ - ລາວ
ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ, ສັນ​ຍາ​ລັກ​ແຫ່ງ​ນໍ້າໃຈມິດ​ຕະ​ພາບ​ ຫວຽດ​ນາມ - ລາວ

ປະຈຸ​ບັນ, ຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ​ແຫ່ງ​ນີ້​ຍັງ​ຄົງ​ຮັກສາ​ບັນດາ​ປູຊະນີຍະສະຖານ, ​ເຄື່ອງ​ບູຊາ​ຂອງ​ລາຊະວົງສະໄໝຫງວ້ຽນ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ມີ​ແທ່ນ​ບູຊາ​ຢູ່​ຫໍ​ບູຊາ​ທີ່​ມີ​ຮູບ​ເຈົ້າ​ຍິງ ໂຍ່ຍຮວາ ທີ່​ແກະສະຫຼັກ​ດ້ວຍ​ໄມ້. ພາບ: ດິງມິນ.

Công chúa Nhồi Hoa đã được nhiều đời vua ban sắc phong, đặc biệt được phong Thượng đẳng thần dưới triều Nguyễn. Ảnh: Đình Minh.  ເຈົ້າຍິງ ໂຍຍຮວ່າ ​ໄດ້​ຮັບ​ນາມມະຍົດຈາກ​ກະສັດ​ຫຼາຍເຊັ່ນຄົນ​, ພິ​ເສດ​ແມ່ນ​ໄດ້​ຮັບ​ນາມມະຍົດ​ເປັນ​ເຈົ້າ​ຊີວິດ​ຊັ້ນ​ສູງ​ໃນ​ສະ​ໄໝ​ລາຊະວົງຫງວຽນ. ພາບ: ດິງມິນ.

ເຈົ້າຍິງ ໂຍ່ຍຮວາ ​ໄດ້​ຮັບ​ນາມມະຍົດຈາກ​ກະສັດ​ຫຼາຍເຊັ່ນຄົນ​, ພິ​ເສດ​ແມ່ນ​ໄດ້​ຮັບ​ນາມມະຍົດ​ເປັນ​ເຈົ້າ​ຊີວິດ​ຊັ້ນ​ສູງ​ໃນ​ສະ​ໄໝ​ລາຊະວົງ ຫງວຽນ. ພາບ: ດິງມິນ.

ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ, ສັນ​ຍາ​ລັກ​ແຫ່ງ​ນໍ້າໃຈມິດ​ຕະ​ພາບ​ ຫວຽດ​ນາມ - ລາວ
Ngày 11/4/2024, đoàn công tác của Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào tại Việt Nam Khăm-Phâu Ân-Thạ-Văn đã đến dâng hương và trồng cây lưu niệm tại di tích lịch sử đền thờ công chúa Nhồi Hoa. Ảnh: Đình Minh. ວັນທີ 11 ເມສາ 2024, ຄະນະປະຕິບັດງານຂອງ ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດວິສາມັນຜູ້ມີອໍານາດເຕັມ ແຫ່ງ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ປະຈໍາ ສສ ຫວຽດນາມ ທ່ານ ຄຳເພົ້າ ອິນທະວັນ ໄດ້ມາຈູດທູບທຽນ ແລະ ປູກຕົ້ນໄມ້ທີ່ລະນຶກຢູ່ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງໂຍຍຮວ່າ. ພາບ: ດິງມິນ.

ວັນທີ 11 ເມສາ 2024, ຄະນະປະຕິບັດງານຂອງ ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດວິສາມັນຜູ້ມີອໍານາດເຕັມ ແຫ່ງ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ປະຈໍາ ສສ ຫວຽດນາມ ທ່ານ ນາງ ຄຳເພົາ ເອີນທະວັນ ໄດ້ມາຈູດທູບໄຕ້ທຽນ ແລະ ປູກຕົ້ນໄມ້ທີ່ລະນຶກຢູ່ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ ໂຍ່ຍຮວາ. ພາບ: ດິງມິນ.

Ðền thờ công chúa Nhồi Hoa được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh vào năm 2007. Ảnh: Đình Minh.  ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ ໂຍຍຮວ່າ ໄດ້​ຮັບຮັບຮອງເປັນຮອງຮອຍ​ປະ​ຫວັດ​ສາດ​ຂັ້ນ​ແຂວງ​ໃນ​ປີ 2007. ພາບ: ດິງ​ມິງ.

ຫໍບູຊາເຈົ້າຍິງ ໂຍ່ຍຮວາ ໄດ້​ຮັບຮັບຮອງເປັນຮ່ອງຮອຍ​ປະ​ຫວັດ​ສາດລະດັບ​ແຂວງ​ໃນ​ປີ 2007. ພາບ: ດິງ​ມິງ.

Hằng năm, nhân dân trong vùng tổ chức lễ hội truyền thống vào ngày 3/3 âm lịch với những hoạt động văn hóa nghệ thuật truyền thống, trong đó, có múa hát theo điệu Chăm Pa (điệu múa hát cổ truyền của nước Lào) để tưởng nhớ về công lao của công chúa Nhồi Hoa. Ảnh: Đình Minh.  ທຸກໆປີ, ປະຊາຊົນໃນເຂດດັ່ງກ່າວໄດ້ຈັດງານບຸນປະເພນີໃນມື້ຂຶ້ນ 3 ຄໍ່າເດືອນ 3 ໂດຍມີກິດຈະກໍາສິນລະປະວັດທະນະທໍາ, ໃນນັ້ນຈະມີຟ້ອນລໍາຕາມຈັ່ງຫວາເພງຈໍາປາ (ເພງປະເພນີພື້ນເມືອງລາວ) ເພື່ອເປັນການລະນຶກເຖິງບຸນຄຸນ ຂອງເຈົ້າຍິງ ໂຍຍຮວ່າ. ພາບ: ດິງມິນ.

ທຸກໆປີ, ປະຊາຊົນໃນເຂດດັ່ງກ່າວໄດ້ຈັດງານບຸນປະເພນີໃນມື້ຂຶ້ນ 3 ຄໍ່າເດືອນ 3 (ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ) ໂດຍມີກິດຈະກໍາສິນລະປະວັດທະນະທໍາ, ໃນນັ້ນ ຈະມີຟ້ອນລໍາຕາມຈັງຫວະເພງຈໍາປາ (ເພງປະເພນີພື້ນເມືອງລາວ) ເພື່ອເປັນການລະນຶກເຖິງຄຸນງາມຄວາມດີຂອງເຈົ້າຍິງ ໂຍ່ຍຮວາ. ພາບ: ດິງມິນ.

Không chỉ là di tích lịch sử, đền thờ công chúa nước Lào còn là minh chứng đặc biệt về tình đoàn kết giữa hai dân tộc Việt - Lào. Trong ảnh là đường đi lên đền Thượng, nơi thờ công chúa Nhồi Hoa. Ảnh: Đình Minh.  ບໍ່​ພຽງ​ແຕ່​ແມ່ນ​ຮ່ອງຮອຍ​​ປະ​ຫວັດ​ສາດ​ເທົ່າ​ນັ້ນ, ວັດ​ເຈົ້າ​ຍິງປະເທດ​ລາວ​ຍັງ​ແມ່ນ ​ຢັ້ງຢືນໃຫ້ເຫັນ​ເຖິງ​ນ້ຳ​ໃຈ​ສາ​ມັກ​ຄີ​ລະ​ຫວ່າງ​ຊາວ​ຫວຽດ​ນາມ ແລະ ລາວ. ໃນ​ຮູບ​ພາບ​ແມ່ນ​ເສັ້ນ​ທາງ​ໄປ​ຫໍບູຊາເທືອງ, ບ່ອນ​ທີ່​ບູຊາເຈົ້າ​ຍິງໂຍຍຮວ່າ. ພາບ: ດິງມິນ.

ບໍ່​ພຽງ​ແຕ່​ແມ່ນ​ຮ່ອງຮອຍ​​ປະ​ຫວັດ​ສາດ​ເທົ່າ​ນັ້ນ, ຫໍບູຊາ​ເຈົ້າ​ຍິງປະເທດ​ລາວ ​ຍັງເປັນການ​ຢັ້ງຢືນໃຫ້ເຫັນ​ເຖິງ​ນ້ຳ​ໃຈ​ສາ​ມັກ​ຄີ​ລະ​ຫວ່າງ​ຊາວ​ ຫວຽດ​ນາມ ແລະ ລາວ. ໃນ​ຮູບ​ພາບ​ແມ່ນ​ເສັ້ນ​ທາງ​ຂຶ້ນໄປຍັງ​ຫໍບູຊາ ເທື້ອງ, ບ່ອນ​ທີ່​ບູຊາເຈົ້າ​ຍິງໂຍ່ຍຮວາ. ພາບ: ດິງມິນ.

ອ.ສະຫວັດ

ເຫດການ