ທ່ານ​ ຫວໍ​ວັນ​ເຖືອງ ​ຜູ້​ປະ​ຈຳ​ການ​ຄະ​ນະ​ເລ​ຂາ​ທິການ ໄປຢ້ຽມ​ຢາມ ແລະ ເຮັດ​ວຽກ​ຢູ່​ລາວ
	ໜັງ​ສືພິມ​ອານ​ເຊ​ຣີ ເຊີດ​ຊູ​ບົດ​ບາດ​ຂອງ ທ່ານ​ພົນ​ເອກ ຫວໍ​ງວຽນ​ຢາບ

ຈາກບັນດາຄວາມຮູ້ສຶກກ່ຽວກັບຜູ້ນໍາທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່, ຄູ່ຕໍ່ສູ້ທີ່ໃຫຍ່

​ໂດຍ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ແຕ່ງ​ຕັ້ງ​ໃຫ້​ເປັນ​ຜູ້ຕາງໜ້າຂອງຝລັ່ງ ຢູ່​ພາກ​ເໜືອ​ອິນ​ດູ​ຈີນ, ​ໃນ​ເວລາ​ທີ່​ມາ​ຮອດ​ຮ່າ​ໂນ້ຍ, ທ້າຍ​ເດືອນ ສິງຫາ 1945, ທ່ານ J.Sainteny ​ໄດ້ມີການ​ະພົບປະຄັ້ງທຳອິດ​ກັບ​ທ່ານ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ໃນຖານະເປັນ​ລັດຖະມົນຕີ​ກະຊວງ​ພາຍ​ໃນ ຂອງ​ລັດຖະບານ​ຊົ່ວຄາວ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ຫວຽດນາມ. ທ່ານ J.Sainteny ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ນັບແຕ່ຄັ້ງທຳອິດທີ່ໄດ້​ພົບ, ​ ທ່ານ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ “ໄດ້​ໃຫ້ຂ້າພະເຂົ້າມີ​ຄວາມ​ປະ​ທັບ​ໃຈ​ຕໍ່ກັບ​ຜູ້​ທີ່ມີ​ຄວາມ​ເດັດດ່ຽວຄົນໜຶ່ງ, ​ມີຄວາມແຂງ​ແກ່ນທີ່ສຸດ, ມີ​ສະຕິ​ປັນຍາສະຫຼາດຫຼັກແຫຼມ”.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ດ້ວຍລັກສະນະການເປັນຫົວເມືອງຂຶ້ນ, ທ່ານ J.Sainteny ໄດ້ເຮັດຄວາມຜິດພາດຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ ໂດຍຄິດບໍ່ອອກ ແລະ ຕີລາຄາຄູ່ສົນທະນາກັບຕົນໃນມື້ນັ້ນບໍ່ໄດ້ໝົດ, "ເວລານີ້, ຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ບໍ່ຄິດວ່າ ຢາບ ແມ່ນຜູ້ທີ່ມື້ນີ້ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ພົບເປັນຄັ້ງທໍາອິດນັ້ນ, ສອງສາມເດືອນຕໍ່ມາຈະກາຍເປັນສັດຕູທີ່ໂຫດຮ້າຍທີ່ສຸດ” (ຕາມຫນັງສື Jean Sainteny: ເລື່ອງເລົ່າກ່ຽວກັບພື້ນຖານສັນຕິພາບທີ່ພາດໂອກາດ. ສຳນັກພິມຈຳໜ່າຍ ຕໍາຫຼວດປະຊາຊົນ, ຮ່າໂນ້ຍ, ປີ 2003, ຫນ້າ 116-118).

ຄວາມຜິດພາດຂອງ ທ່ານ J.Sainteny ຍັງເປັນຄວາມຜິດພາດອັນລວມຂອງນັກການເມືອງຝຣັ່ງ ເມື່ອຕີລາຄາຕ່ຳຕໍ່ກຳລັງແຮງ ແລະ ຄວາມຕັດສິນໃຈໃນການປົກປ້ອງພື້ນຖານເອກະລາດ ທີ່ຫາກໍຍາດມາໄດ້ຂອງຊົນເຜົ່າໜຶ່ງ. ທ່ານ L.Patti, ອະດີດຫົວໜ້າ ຄະນະອິນດູຈີນ ທີ່ຂຶ້ນກັບຝຣັ່ງ ຂອງ OSS (ກົມສືບລາດສະການຍຸດທະສາດ ຂອງສະຫະລັດອາເມລິການ, ການຈັດຕັ້ງຂອງ CIA), ຜູ້ຈັດຕັ້ງການພົບປະ ໄດ້ມີຄໍາເຫັນຕີລາຄາຢ່າງພາວະວິໄສກວ່າກ່ຽວກັບທັດສະນະຂອງທ່ານ J.Sainteny ແລະ ຄຸນທາດຂອງ ທ່ານ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ.

ທ່ານ ພົນເອກ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ແລະ ທ່ານ Robert S.McNamara, ອະດີດລັດຖະມົນຕີ ກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດ ອາເມລິກາ ທີ່ຮ່າໂນ້ຍ, ປີ 1995. ພາບ: AFP

ຕໍ່ກັບແນວຄິດ ແລະ ການປະພຶດຄືກັບ “ເຈົ້ານາຍ” ເກົ່າຂອງທ່ານ ເຈ. ຊຽນເທີນີ (J.Sainteny) ກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍຂອງຫວຽດມີງ ຕໍ່ກັບ “ຜູ້ທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບເຊີນແຕ່ກໍ່ມາ”, ທ່ານ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ໄດ້ຕອບແບບໃຈເຢັນໆ, ເຮັດໃຫ້ “ເປັນຄັ້ງທຳອິດໃນຊີວິດຂອງຕົນ, ທ່ານ J.Sainteny ໄດ້ປະເຊີນໜ້າກັບຄົນຫວຽດນາມ. ຜູ້ທີ່ກ້າທີ່ຈະປະເຊີນ​​​​ໜ້າກັບຝຣັ່ງຢ່າງກ້າຫານ. ທັດສະນະທ່າທີຂອງທ່ານ J.Sainteny ອ່ອນລົງທັນທີ ” (ຕາມ “ທ່ານ L.Patti: ເປັນຫຍັງຫວຽດນາມ?”, ຜູ້ແປ ເລີຈອງເຫງ້ຍ ,ສຳນັກພິມຈຳໜ່າຍ ດານັ້ງ, ປີ 1995, ຫນ້າ 215, 217). ທ່ານ L.Patti ກ່າວຕື່ມວ່າ: "ທ່ານ J.Sainteny ເບິ່ງບໍ່ອອກເລີຍວ່າ ແຕ່ທຳອິດທ່ານໄດ້ປະເຊີນກັບຄົນໜື່ງທີ່ຕໍ່ຈາກນີ້ ຈະໄດ້ຈົດບັນທຶກໃນປະຫວັດສາດດ້ວຍການພັງທະລາຍຈັກກະພັດ ຫົວເມືອງຂຶ້ນ ຝຣັ່ງ ຢູ່ໃນອິນດູຈີນ ໂດຍພຶ້ນຖານ".

ບໍ່ພຽງ​ແຕ່​ເທົ່າ​ໃດ​ເດືອນ​ຕໍ່​ມາ, ທ່ານ J.Sainteny ກໍ່ໄດ້​ຮັບ​ຮູ້​ຢ່າງ​ວ່ອງ​ໄວ​ວ່າ ທ່ານ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ແມ່ນ “ບູລຸດທີ່​ໜ້າ​ຢ້ານ​​ທີ່​ສຸດ. ບູລຸດທີ່ອົງອາດກ້າຫານນີ້ ​ໄດ້​ສະກັດກອງ​ປະຊຸມ​ກະກຽມ ​ຢູ່​ນະຄອນ​ດາ​ລາດ. ດັ່ງທີ່ ທ່ານ Charles De Gaulle ໄດ້ຂຽນເຖິງປະທານ ໂຮ່ຈີມິນ ເມື່ອປີ 1966 ວ່າ: ຖ້າມີຄວາມເຂົ້າອົກເຂົ້າໃຈເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນລະຫວ່າງຄົນຫວຽດນາມ ແລະ ຝລັ່ງ ໃນທັນທີພາຍຫຼັງສົງຄາມໂລກ, ທ່ານ J.Sainteny ກໍ່ຈະບໍ່ມີໂອກາດໄດ້ທົດສອບ ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຕົນກ່ຽວກັບ ທ່ານ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ​ໃນ​ເວລາ​ພົບ​ປະ​ກັບບັນດາ​ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່​ລະດັບ​ສູງ​ຂອງ​ຝຣັ່ງ ​ທີ່ໄດ້​ມອບກັບຄືນ​ມາ​ ພາຍຫຼັງ​ສົນທິສັນຍາ​ເຈ​ນີວາ. ນັ້ນແມ່ນ Castries, Lalande, Langlais, Bigeard, Blanchet ... ແລະ ອີກຫຼາຍຄົນ. ໂດຍຜ່ານການໂອ້ລົມສົນທະນາຂອງເຂົາເຈົ້າ, ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເຫັນຢ່າງງ່າຍວ່າ ພວກເຂົາຍ້ອງຍໍຄຸນນະທາດການຕໍ່ສູ້ຂອງຝ່າຍກົງກັນຂ້າມ.

ການຍ້ອງຍໍສັນລະເສີນໜຶ່ງຂັ້ນ “ມະຫາເກັ່ງ” ໃນການກໍ່ສ້າງ ແລະ ຈັດຕັ້ງກອງທັບປະຕິວັດ

ນັກຄົ້ນຄວ້າ James A.Warren ເຄີຍໃຫ້ຄຳເຫັນວ່າ: “ບາງທີການປະກອບສ່ວນທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດຂອງ ຢາບ ໃນສົງຄາມຕໍ່ຕ້ານ ແມ່ນການສົມທົບຢ່າງມີໄຫວພິບຂອງສາມກຳລັງ (ທະຫານປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນໃນໝູ່ບ້ານ, ທະຫານທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ບັນດາຫົວໜ່ວຍກຳລັງເຕົ້າໂຮມຫຼັກແຫຼ່ງ), ແລະ ການ​ນໍາ​ໃຊ້​ຫົວ​ຄິດ​ປະ​ດິດ​ສ້າງບັນດາ "ຮູບ​ແບບ​ຂອງ​ການ​ຕໍ່​ສູ້​" ທີ່​ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ-ສົງຄາມຕະລຸມບອນ" (ອີງຕາມ James A. Warren: Giap the General who defeated America in Vietnam, Palgrave Macmillan, New York, 2013, p.8).

ໂດຍ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ມອບ​ໝາຍ​ໃຫ້​ສ້າງ​ຕັ້ງ ​ແລະ ບັນຊາ​ກອງທັບ​ປະ​ຕິ​ວັດ, ​ໃນ​ເວລາ​ພຽງ 1 ປີປາຍ, ຈາກ​ທຳອິດທີ່ມີທະຫານ 34 ຄົນ​, ທ່ານ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຂະຫຍາຍ​ເປັນ​ກຳລັງ​ໃຫຍ່, ​ເປັນ​ແກນ​ກາງ​ໃນ​ການ​ລຸກ​ຮື້​ຂຶ້ນ​ທົ່ວ​ປວງ​ຊົນ ​ເພື່ອ​ຍຶດ​ເອົາ​ອຳນາດກໍ່ຄືການປົກ​ປັກ​ຮັກສາລະບອບ​ໃໝ່ໃນຊຸມວັນທໍາອິດຂອງການສ້າງຕັ້ງ. ເຊິ່ງ​ແມ່ນ​ກຳລັງ​ນີ້​ເອງ ​ທີ່​ໄດ້​ສ້າງ​ສິ່ງທ້າ​ທາຍ​ ທີ່​ເຮັດ​ໃຫ້​ພວກ​ລ່າ​ເມືອງ​ຂຶ້ນ​ຝຣັ່ງ ​ໄດ້​ລະວັງໃນ​ເວລາ​ວາງ​ແຜນ​ທີ່​ຈະ​ໃຊ້​ກຳລັງ​ເພື່ອ​ເລີ່ມ​ສົງຄາມ.

ພົນໂທກອງທັບເຮືອ Barjot - ຜູ້ຂຽນຫນັງສື "ແຈ້ງການຄົ້ນຄ້ວາ ເລກທີ 46" (ລັບ) ຂອງຄະນະເສນາທິການ ກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດຝຣັ່ງ (ວັນທີ 8 ທັນວາ 1946) ໄດ້ຕີລາຄາ: "ຄວາມພະຍາຍາມທີ່ບໍ່ທຳມະດາ ແລະ ຄວາມເກັ່ງກ້າສາມາດຂອງ ຢາບ ພຽງແຕ່ໃນຫນຶ່ງປີເທົ່ານັ້ນ ແມ່ນໄດ້ສໍາເລັດໃນການສ້າງ​ເຄື່ອງ​ມື​ອຸປະກອນທີ່​ມີ​ຄວາມ​ສາ​ມາດເຮັດເປັນບ່ອນອີງ ທີ່ໝັ້ນແກ່ນໃຫ້ແກ່​ນະ​ໂຍ​ບາຍ ທີ່ບໍ່ມີການປະນິປະນອມໃດໆ ​ຕໍ່​ປະ​ເທດ​ຝຣັ່ງ".

ໂດຍ​ລອດຊີວິດຫຼັງຈາກບັ້ນຮົບ ດ້ຽນບຽນ​ຝູ ທີ່ “​ສັ່ນ​ສະ​ເທືອ​ນທັງໜ່ວຍໂລກ”, ທ່ານ ​ພັນ​ຕີ Marcel Bigeard (ຕໍ່​ມາແມ່ນ ພົນເອກ, ລັດຖະມົນຕີ​ກະຊວງ​ປ້ອງ​ກັນ​ປະ​ເທດ ຝລັ່ງ) ​ໄດ້​ຊີ້​ອອກ​ບັນດາ​ສາຍ​ເຫດ​ທີ່ຝະລັ່ງ ປະລາໄຊຕໍ່ກຳລັງຄວາມ​ສາມາດຂັ້ນປະລຳມາຈານກ່ຽວກັບ​ການຈັດ​ຕັ້ງ ​ແລະ ກໍ່ສ້າງ​ກອງທັບ ​ກໍ່​ຄືຄວາມສາມາດໃນກສຍນຳໜ້າ​ກອງທັບ​ຂອງ​ທ່ານ​ ຜູ້ບັນຊາການໃຫຍ່, ພົນ​ເອກ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ: “ບັນດາຜູ້ທີ່ທ່ານ ຢາບ ​ໄດ້​ກໍ່ສ້າງ, ​ຝຶກ​ຝົນ ແມ່ນ​ນັກຮົບ​ທີ່​ດີ​ເດັ່ນຢ່າງ​ແທ້ຈິງ! ການ​ໂຈມ​ຕີ​ຂອງທະຫານ​ຫວຽດນາມ ​ໄດ້​ສະກັດ​ກັ້ນ​ປືນ​ໃຫຍ່​ຂອງ​ພວກຂ້າພະເຈົ້າ, ບັນດາປືນ​ຄົກ​ຂອງ​ພວກ​ຂ້າພະເຈົ້າ​ບໍ່​ສາມາດ​ຍິງ​ໄດ້”.

ທ່ານ Marcel Bigeard ກ່າວຄວາມຈິງຕື່ມອີກວ່າ: “ພາຍໃນ 9 ປີ, ພົນເອກ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ໄດ້ເອົາຊະນະກອງທັບຂອງພວກເຮົາ, ເລື້ອງນັ້ນ ບໍ່ມີຫຍັງຈະຕ້ອງຖົກຖຽງກັນອີກ” (Marcel Bigeard: ຄໍາສາລະພາບ, ໂຮງພິມຈຳໜ່າຍພິມຮ່າໂນ້ຍ, ປີ 2004, ໜ້າ 78).

ພາຍຫຼັງ 21 ປີ​ແຫ່ງ​ການ​ຕໍ່ສູ້​ຢ່າງ​ບໍ່​ຢຸດ​ຢັ້ງ, ພາຍ​ໃຕ້​ການ​ຊີ້​ນຳ​ນຳພາ ​ແລະ ບັນຊາ​ຂອງ​ທ່ານ​ພົນ​ເອກ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ, ກອງທັບ​ປະຊາຊົນ​ຫວຽດນາມ ​ໄດ້​ມີການເຕີບໂຕຢ່າງ​ກະໂດດຂັ້ນ, ​ໄດ້​ປະ​ເຊີນ​ໜ້າ ​ແລະ ຍາດ​ໄດ້​ໄຊຊະນະ​ຕໍ່​ບັນດາ​ກອງທັບ​ຮຸກຮານ ບຸກ​ໂຈມ​ຕີ​ແບບ​ມີ​ອາຊີບ. ສະໜາມຮົບ ຫວຽດນາມ ກາຍເປັນບ່ອນຝັງ ຊື່ນາມສະກຸນ ແລະ ພາລະກິດຂອງບັນດານາຍພົນຜູ້ບັນຊາການໃຫຍ່ຂອງ ຝະລັ່ງ ແລະ ອາເມລິກາ.

ໃນປຶ້ມ “ອິນດູຈີນແດງ”, ນາຍພົນ Salan, ເຊິ່ງເຄີຍເປັນຜູ້ບັນຊາການກອງທັບຝຣັ່ງ ໃນສົງຄາມອິນດູຈີນ ປີ 1952-1953, ຂຽນວ່າ: “ມື້ນີ້ 30 ເມສາ 1975 ທີ່ສະຖານທີ່ແຕ່ກ່ອນເຄີຍເປັນອິນດູຈີນ ຂຶ້ນກັບ​​ຝລັ່ງ, ກອງທັບ​ຫວຽດມິ່ງ ​ກ່ອນ​ນັ້ນ ໄດ້​ເຂົ້າ​ໄປ​ຮອດ​ດ້ຽນບຽນ​ຝູ, ປະຈຸ​ບັນ​ໄດ້​ໄປ​ຮອດ​ໄຊ​ງ່ອນ...

ລັດຖະບານ​ໄດ້ເປັນ​ເອກະ​ພາບ, ພັດມີ​ຄວາມ​ຕັດສິນ​ໃຈ ​ແລະ ມີເວລາ​ຕື່ມ, ພັດມີ​ປັດ​ໄຈ​ສຳຄັນ​ທີ່​ສຸດ, ​ນັ້ນແມ່ນ​ກອງທັບ​ຂອງ​ເຂົາ, ກອງທັບ​ໜຶ່ງຈາກ ດ້ຽນບຽນ​ຝູ ໄປ​ເຖິງ ​ໄຊ​ງ່ອນ, ມີ​ລະບຽບ​ວິ​ໄນ ​ແລະ ມີ​ຄວາມ​ກ້າຫານທີ່ສຸດ, ພ້ອມ​ແລ້ວ​ທີ່​ຈະ​ຮັບ​ໃຊ້ນະ​ໂຍບາຍ​ການ​ເມືອງ​ຂອງ​ລັດຖະບານ... ເຂົາຜູ້ທີ່ທະຫານຝຣັ່ງ ຖືວ່າເປັນ "ຄູ່ຕໍ່ສູ້ທີ່ໜ້າເຄົາລົບ". ຊາວອາເມລິກາ ເຄີຍດູຖູກພວກເຂົາ ແລະ ເປັນສິ່ງທີ່ແນ່ນອນວ່າ ເຂົາເອົາຊະນະອາເມກາ, ເຖິງແມ່ນວ່າຄວາມເຂັ້ມແຂງ, ຈໍານວນ ແລະ ເຕັກນິກສູງກວ່າພວກເຂົາຫຼາຍເທົ່າກໍ່ຕາມ.

ພົນ​ເອກ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ​ແມ່ນປະລຳມະຈານອາຈານ ​ກ່ຽວກັບສົງຄາມສູ້​​ປະຊາຊົນ

ໂດຍບໍ່​ຢຸດ​ຢູ່ທີ່​​ການ​ຈັດ​ຕັ້ງ ​ແລະ ກໍ່ສ້າງ​ກຳລັງ, ຊາບຊຶມ​ແນວທາງການ​ຕໍ່ຕ້ານ​ຂອງ​ພັກ ​ແລະ ປະທານ​ໂຮ່ຈິ​ມິນ, ພົນ​ເອກ ຫວໍ​ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ຍັງແມ່ນປະລຳມະຈານ ​ກ່ຽວກັບສົງຄາມປະຊາຊົນ, ໃນຖານະຜູ້ຊີ້ນໍາ​ສູງສຸດຂອງກອງກໍລັງປະກອບອາວຸດ ​ຫວຽດນາມ.

ປຶ້ມ “ສົງຄາມປະຊາຊົນ, ກອງທັບປະຊາຊົນ” ຂອງ ພົນເອກ ໄດ້ແປເປັນຫຼາຍພາສາ, ກາຍເປັນປຶ້ມ ໝອນຫົວນອນ ຂອງບັນດາຜູ້ນຳໃນໂລກທີສາມ, ແຕ່ກໍ່ຍັງໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຊົມຊອບຈາກບັນດານາຍທະຫານຂອງຝ່າຍຕາເວັນຕົກ ເມື່ອຊອກຮູ້ເຖິງແຫຼ່ງກຳເນີດກຳລັງແຮງແຫ່ງໄຊຊະນະຂອງກອງທັບປະຊາຊົນຫວຽດນາມ.

“​​ກວ່າ 30 ປີ​ແຫ່ງ​ການ​ດຳລົງ​ຕຳ​ແໜ່​ງເປັນ​ຜູ້ບັນຊາການໃຫຍ່, ທ່ານ ​ພົນ​ເອກ ຢາບ ບໍ່​ພຽງ​ແຕ່​ໄດ້​ເຮັດປະລາໄຊແຜນການ​ຂອງ​ສອງ​ປະ​ເທດທີ່ເຂັ້ມ​ແຂງ​ກວ່າ​ ​ຖ້າທຽບໃສ່ປະເທດຂອງຕົນ ​ນັບທັງການທະຫານ ແລະ ເຕັກ​ນິກ, ແຕ່​ຍັງ​ສ້າງ​ກຳລັງ​ແຮງ ​ແລະ ຄວາມ​ສາມາດ​ຂອງບັນດາກໍາລັງທະຫານສະເພາະຂອງຕົນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງນຳອີກ, ເຊື່ອມຕໍ່ມັນຢ່າງແຫນ້ນແຟ້ນກັບໂຄງສ້າງພື້ນຖານທາງດ້ານການເມືອງທີ່ໝັ້ນຄົງໂດຍທ່ານເອງໄດ້ປະກອບສ່ວນບໍ່ໜ້ອຍເພື່ອກໍ່ສ້າງ. ມີນາຍພົນຈໍານວນຫນ້ອຍໃນປະຫວັດສາດ ທີ່ສາມາດປະສົມປະສານຮູບແບບຕ່າງໆຂອງສົງຄາມທີ່ແຕກຕ່າງກັນ-ປຸກລຸກກອງທະຫານຕະລຸມບອນ, ສົງຄາມແບບຕະລຸມບອນ ໂດຍກອງຮ້ອຍ ແລະ ກອງພັນ ດຳເນີນຢ່າງເອກະລາດ, ບັນດາບັ້ນເຄື່ອນທີ່, ການປິດລ້ອມ ແລະ ການບຸກໂຈມຕີຂອງສົງຄາມແບບດັ້ງເດີມ - ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍຍຸດທະສາດທີ່ກວ້າງຂວາງຂອງພວກເຂົາ." (James A.Warren: Giap the General who defeated America in Vietnam, pp. 243-244).

ດ້ວຍຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ, ພາຍໃຕ້ການຊີ້ນຳຂອງຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກ ແລະ ປະທານ ໂຮ່ຈີມິນ, ຜູ້ບັນຊາການໃຫຍ່, ພົນເອກ ຫວໍ ງວຽນ ຢາບ ຍາມໃດກໍ່ຕິດຕາມສະພາບຕົວຈິງຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ ເພື່ອມີແຜນການຮັບມືກັບການຜັນແປຢູ່ສະໜາມຮົບຢ່າງທັນການ. ການຊີ້ນຳຍຸດທະສາດຂອງທ່ານ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມກວມລວມຢ່າງກວ້າງຂວາງ, ສົ່ງເສີມທ່າແຮງຂອງພວກເຮົາ ແລະ ຈໍາກັດຄວາມສາມາດຂອງຝ່າຍກົງກັນຂ້າມ.

“ທ່ານ ​ຢາບ ​ໄດ້​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ຄຸນງາມຄວາມດີທີ່ໂດດ​ເດັ່ນ​ໃນ​ທຸກ​ຂົງ​ເຂດ​​ທີ່​ໃຫຍ່​ທີ່​ສຸດຂອງສົງຄາມ, ທ່ານມີການສັງເກດການຢ່າງເລິກເຊິ່ງກ່ຽວກັບເຫດການ ແລະ ໄດ້ໝາຍເອົາບັນຫາສໍາຄັນຕົ້ນຕໍ; ທ່ານ​ໄດ້ເຮັດໃຫ້ສັດຕູ​ສັ່ນ​ສະ​ເທືອ​ນ​ດ້ວຍ​ການ​ໃຊ້​ກຳລັງ​ຢ່າງສະຫຼາດສ່ອງໄສຈາກ​ຫຼາຍ​ຈຸດ​ຄື: ຢູ່​ລາວ, ກຳປູ​ເຈຍ, ​ເຂດ​ດິນແມ່​ນ້ຳຂອງ, ​ເຂດພູພຽງ ໄຕ ງວຽນ, ທົ່ງພຽງ​ແຄມ​ທະ​ເລ, ທັງ​ສອງ​ຟາກ​ຊາຍ​ແດນປອດການ​ທະຫານ” (Peter Macdonald: ນາຍ​ພົນ ຢາບ ຜ່ານ​ສອງສົງຄາມ ​ອິນ​ດູ​ຈີນ.).

ສິ່ງທີ່ທ້າທາຍ ນາຍພົນ ຢາບ ສົ່ງທະຫານໄປສູ້ຮົບຢູ່ ດ້ຽນບຽນຝູ, ແຕ່ສຸດທ້າຍ, ນາຍພົນ De Castries - ຜູ້ບັນຊາການກຸ່ມຖານທີ່ໝັ້ນແຫ່ງນີ້ ຕ້ອງຍອມຮັບວ່າ: “ນາຍພົນ ຢາບ ເປັນຄົນສະຫຼາດສ່ອງໄສ, ມີຄວາມກ້າຫານ, ເປັນຄົນເກັ່ງໃນການບັນຊາກອງກໍາລັງຕະລຸມບອນ...

ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເຫັນຢ່າງຈະແຈ້ງສິ່ງນັ້ນແລ້ວ. ປະຈຸ​ບັນ, ຜ່ານ​ບັ້ນຮົບ ດ້ຽນບຽນຝູ, ຂ້າພະ​ເຈົ້າ​ເຫັນ​ວ່າ ພົນ​ເອກ ​ຢາ​ບ ບໍ່​ພຽງ​ແຕ່ເກັ່ງ​ໃນ​ການ​ບັນຊາ​ການ​ບຸກ​ໂຈມ​ຕີຕະລຸມບອນຂອງກອງ​ທັບ​ເທົ່າ​ນັ້ນ, ຫາກ​ຍັງ​ມີ​ຄວາມ​ເກັ່ງ​ກ້າ​ສາມາດ​ໃນ​ການ​ບັນຊາ​ການ​ສູ້​ຮົບ​ທາງ​ບົກ, ບັນຊາ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ສູ້ຮົບຂອງເຫຼົ່າ​ທະຫານ​ລາບ, ​ລວມທັງ​ການ​ອອກອຸບາຍຫຼອກ​ລວງຝ່າຍກົງກັນຂ້າມ”. De Castries ເສົ້າດ້ວຍຄວາມຈິງໃຈວ່າ: “ຂ້າພະເຈົ້າຮູ້ສຶກເປັນກຽດທີ່ໄດ້ເປັນຄູ່ຕໍ່ສູ້ຂອງນາຍພົນ ຢາບ, ເປັນຜູ້ປະລາໄຊຂອງຜູ້ທີ່ມີຄວາມຮູ້ຄືນາຍພົນ ຢາບ ໂດຍກົງ. ຂ້າພະເຈົ້າຊື່ນຊົມ ແລະ ເຄົາລົບທ່ານ".

ບັນດາໄຊຊະນະໃນສະໜາມຮົບຂອງຜູ້ບັນຊາການໃຫຍ່, ພົນເອກ ຫວໍ ງວຽນ ຢາບ ກໍ່ຕິດພັນກັບການທີ່ທ່ານກະກຽມຢ່າງລະອຽດລະອໍສຳລັບວຽກງານພະລາທິການໃນຕະຫຼອດໄລຍະສົງຄາມ ກໍ່ຄືໃນແຕ່ລະບັ້ນຮົບສະເພາະ.

ພົນເອກ Peter Macdonald, ນັກປະຫວັດສາດຂອງກອງທັບລາດຊະວົງອັງກິດ, ໃຫ້ຄຳເຫັນວ່າ: “ໃນຂົງເຂດພະລາທິການ, ທ່ານມີຄວາມເກັ່ງກ້າສາມາດທີ່ດີເລີດໃນຕະຫຼອດບັ້ນສົງຄາມອິນດູຈີນ, ບໍ່ມີຄວາມເປັນເຈົ້າການດ້ານພາລາທິການ ໃດທີ່ສົມບູນແບບກວ່າ ທີ່ບໍ່ສາມາດປະຕິບັດໄດ້ໃນໄລຍະການສູ້ຮົບ ດ້ຽນບຽນຝູ. ​ກໍ່ຄືແນວນັ້ັ້ນ, ​ໃນ​ສົງຄາມ​ຫວຽດນາມ, ​ເສັ້ນທາງ​ໂຮ່ຈີ​ມິນ​ ໄດ້​ສະໜອງ​ເຄື່ອງ​ໃຊ້ທີ່ຈຳເປັນໃຫ້​ກອງທັບ​ປະຊາຊົນ​ຫວຽດນາມ ​ແລະ ກອງທັບ​ປົດ​ປ່ອຍ​ພາກ​ໃຕ້​ ເປັນ​ເວລາ​ຫຼາຍ​ປີ” (Peter Macdonald: ພົນເອກ ຢາບ ຜ່ານ​ສອງ​ສົງຄາມອິນດູຈີນ, ໜ້າ 376-377).

ການ​ຄົ້ນ​ຄ້ວາ​ໂດຍ ​ສະ​ຖາ​ບັນ​ຄົ້ນຄວ້າ​ ຍຸດ​ທະ​ສາດ-​ກອງທັບອາ​ເມ​ລິ​ກາ ​ໃຫ້​ຄຳ​ເຫັນ​ວ່າ: “ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ລະບົບ​ພະລາທິການ ​ຂອງຫວຽດນາມ​ເໜືອ ​ໄດ້​ເປັນສິ່ງທີ່ສະແດງໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ ​ແມ່ນໜຶ່ງ​ໃນກຸນ​ແຈ​ທີ່ພາໄປເຖິງການຜົນສຳເລັດຂອງການ​ຕໍ່ສູ້​ຕ້ານຄືນຊາວຝະລັ່ງ ​ແລະ ອາເມລິກາ.

ພາຍຫຼັງ​ ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ ຖອນຕົວ​ອອກ​ຈາກ​ຫວຽດນາມ, ບັນດາ​ຖານ​ທີ່​ໝັ້ນ ​ ​ໂດຍ ທ່ານ​ພົນ​ເອກ ​ຢາບ ໄດ້ໃຫ້ສ້າງໃນຕະຫຼອດໄລຍະສົງຄາມ ແມ່ນ​ໄດ້​ມອບໃຫ້​ກອງທັບປະຊາຊົນ​ຫວຽດນາມ ​ໃນຕໍາແໜ່ງທີ່ຕັ້ງຍຸດທະສາດຫວຽດນາມ ປະກອບສ່ວນ ເຂົ້າໃນການຕໍ່ສູ້ຕີປະລາໄຊກຳລັງທະຫານພາກເໜືອຫວຽດນາມ”. ພ້ອມ​ກັບ​ໄຊຊະນະ​ບົນ​ພື້ນຖານການຊີ້ນຳ​ຍຸດ​ທະ​ສາດທີ່​ຖືກຕ້ອງ, ຕ້ອງ​ຢືນຢັນ​ວ່າ: “ນາຍ​ພົນ ຢາບ ​ແມ່ນປະລຳມະຈານກ່ຽວກັບການນຳ​ໃຊ້​ຍຸດ​ໂທ​ພະລາທິການ”.

ຕາມ​ທັດສະນະ​ຂອງ​ນາຍ​ທະຫານ ​ແລະ ບັນດາ​ນັກ​ຄົ້ນ​ຄ້ວາ​ການ​ທະຫານ​ຝ່າຍ​ຕາ​ເວັນ​ຕົກແລ້ວ, ພົນ​ເອກ ຫວໍ ​ງວຽນ ​ຢາ​ບ ​ແມ່ນ​ພົນ​ເອກ​ພິ​ເສດທີ່ສຸດ. ພົນເອກ Peter Macdonald ໃຫ້ຄໍາເຫັນວ່າ: "ທ່ານເປັນນາຍພົນຄົນດຽວທີ່ປຸກລະດົມບັ້ນສົງຄາມຕ້ານສັດຕູ ໂດຍສະຖານະການກຳລັງທີ່ອ່ອນແອຢ່າງຮ້າຍແຮງ: ຂາດວັດຖຸອຸປະກອນ, ຂາດທຶນແຫຼ່ງການເງິນ, ເລີ່ມຕົ້ນແຕ່ບໍ່ມີທະຫານ", ແຕ່ຍັງສາມາດເອົາຊະນະຕິດຕໍ່ກັນໄດ້ ຈາກພວກທະຫານຍີ່ປຸ່ນ ຈົນເຖິງກອງທັບຝຣັ່ງ, ຈັກກະພັດຫົວເມືອງຂຶ້ນໃຫຍ່ອັນດັບສອງ (ຖັດຈາກອັງກິດ) ແລະ ສະຫະລັດອາເມລິກາ, ເຊິ່ງເປັນໜຶ່ງໃນສອງປະເທດມະຫາອຳນາດຂອງໂລກ…

ຍັງມີ​ການ​ຕີ​ລາຄາ​ອີກ​ຫຼາຍ​ຢ່າງກ່ຽວ​ກັບ​ໄຊຊະນະ​ຂອງ​ພົນ​ເອກ ຫວໍ ງວຽນ ​ຢາ​ບ ຈາກ​ນາຍ​ພົນທະຫານ ​ແລະ ນັກ​ຄົ້ນ​ຄ້ວາ​ຝ່າຍ​ຕາ​ເວັນ​ຕົກ ເຊິ່ງໃນບົດຂ່າວນີ້ ບໍ່​ສາມາດເລົ່າໝົດໄດ້.