ເສດຖະກິດຫວຽດນາມປີ 2015 ແລະບັນດາບັນຫາທີ່ວາງອອກມາໃນວິວັດການປະຕິບັດແຜນການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມໄລຍະ 2011 - 2015
ບັນດາຕົວເລກພື້ນຖານ
ປີ 2015 ໄດ້ຂີດໝາຍການຟື້ນຟູຂອງເສດຖະກິດຫວຽດນາມ, ຄາດໝາຍພັດທະນາເສດຖະກິດຫຼາຍຕົວເລກໄດ້ບັນລຸຕາມແຜນການທີ່ວາງໄວ້ ເຊິ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມພະຍາຍາມ ຄວາມຕັດສິນໃຈຂອງລັດຖະບານໃນປີ 2015 ເວົ້າໂດຍສະເພາະ ແລະ ໃນແຜນການ 5 ປີ (2011 - 2015) ເວົ້າລວມ.
ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນປະເທດ (ຈີດີພີ - GDP) ເພີ່ມ 6,68%. ນີ້ແມ່ນລະດັບຄວາມເຕີບໂຕສູງທີ່ສຸດນັບແຕ່ປີ 2011 ແລະ ລື່ນກາຍຄາດໝາຍແຜນການທີ່ໄດ້ວາງໄວ້ (ແຜນການກຳນົດ 6,2%). ຄວາມໄວໃນການເຕີບໂຕເພີ່ມຂຶ້ນເທື່ອລະກ້າວ, ໄຕມາດຫຼັງສູງກວ່າໄຕມາດກ່ອນ ແລະ ເພີ່ມຂຶ້ນສູງກວ່າປີກ່ອນ (ປີ 2012 ບັນລຸ 5,25%; ປີ 2013 ບັນລຸ 5,47%; ປີ 2014: 5,98%) ເຊິ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ເສດຖະກິດຫວຽດນາມມີຄວາມເຕີບໂຕເປັນປົກກະຕິ. ສະເຫຼ່ຍໃນ 5 ປີ 2011 - 2015, ຈີດີພີ ເພີ່ມຂຶ້ນ 5,88% ຕໍ່ປີ, ບໍ່ບັນລຸໄດ້ຕາມແຜນການທີ່ວາງໄວ້ (ຄາດໝາຍຂອງແຜນການ: 6,5% - 7%) ແລະຕ່ຳກວ່າລະດັບສະເຫຼ່ຍຂອງໄລຍະ 2006 - 2010 (7%).
ຈີດີພີ ປີ 2015 ບັນລຸໄດ້ລະດັບສູງຕົ້ນຕໍແມ່ນອີງໃສ່ຄວາມເຕີບໂຕຂອງການຜະລິດອຸດສາຫະກຳ, ໃນນັ້ນອຸດສາຫະກຳແປຮູບ, ປະດິດເຄື່ອງສືບຕໍ່ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວ. ດັດຊະນີການຜະລິດອຸດສາຫະກຳ (IIP) ແຕ່ຕົ້ນປີເຖິງທ້າຍເດືອນພະຈິກເພີ່ມ 9,7%, ສູງກວ່າໄລຍະດຽວກັນຂອງປີກ່ອນ (7,6%). ຜະລິດຕະພັນອຸດສະຫະກຳບາງປະເທດເພີ່ມຂຶ້ນສູງກວ່າທຽບກັບປີກ່ອນ, ເຊັ່ນ ລົດໂອໂຕ ເພີ່ມຂຶ້ນເກືອບ 60%; ເຄື່ອງໂທລະພາບເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າ 50%; ໂທລະສັບມືຖືເພີ່ມຂຶ້ນເກືອບ 40%; ເກີບແຕະ ເກີບໜັງ ເພີ່ມຂຶ້ນເກືອບ 20%; ເຫຼັກແຜ່ນຮີດ ເພີ່ມຂຶ້ນເກືອບ 20%. ຢູ່ຫຼາຍທ້ອງຖິ່ນ ດັດຊະນີການການຜະລິດອຸດສາຫະກຳເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວທຽບໃສ່ໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2014 ໂດຍອາໄສບັນດາວິສາຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນໂດຍກົງຂອງຕ່າງປະເທດ (FDI), ເຊັ່ນແຂວາງ ຖາຍງວຽນ ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າ 110%, ແຂວງກວ໋າງນາມ ເພີ່ມຂຶ້ນເດືອບ 35%, ນະຄອນຫາຍຟ່ອງ ເພື່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າ 15%, ນະຄອນດ່າໜັງ ເພີ່ມຂຶ້ນເກືອບ 15%, ແຂວງຫາຍເຢືອງ ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າ 10%... ທັງປີ 2015, ດັດຊະນີ IIP ຂອງທົ່ວປະເທດເພີ່ມຂຶ້ນ 9,8%. ນີ້ແມ່ນລະດັບເພີ່ມຂຶ້ນສູງສຸດໃນຮອບ 5 ປີທີ່ຜ່ານມາ ເຊິ່ງເປັນປັດໄຈທີ່ສຳຄັນປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການເຕີບໂຕເສດຖະກິດຂອງຫວຽດນາມໃນປີ 2015 (ປີ 2014 ເພີ່ມ 5,9%; ປີ 2013: 7,6%).
ກຳລັງຊື້ ແລະ ລວມຍອດຄວາມຕ້ອງການຂອງລະບົບເສດຖະກິດສືບຕໍ່ໄດ້ຮັກການປົວແປງໃຫ້ດີຂຶ້ນ. ລວມຍອດລະດັບຂາຍຍ່ອຍສິນຄ້າ ແລະ ລາຍຮັບຈາກການບໍລິການຜູ້ບໍລິໂພກ ເພີ່ມປະມານ 9,7% ທຽບກັບໄລຍະດຽວກັນຂອງປະ 2014. ຖ້າຫາກບໍ່ຄິດໄລ່ປັດໄຈລາຄາ ກໍເພີ່ມຂຶ້ນ 9% ສູງກວ່າລະດັບເພີ່ມຂອງປີກ່ອນ (ປີ 2014: ບໍ່ຄິດໄລ່ປັດໄຈລາຄາ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 6,3%; ປີ 2013 ເພີ່ມ 5,5%).
ຫຼາຍທ້ອງຖິ່ນໄດ້ຜັນຂະຫຍາຍໂຄງການໂຄສານາສິນຄ້າ, ລົດລາຄາສິນຄ້າຕ່າງໆ ເຊິ່ງໄດ້ສົ່ງເສີມກຳລັງຊື້ ການບໍລິໂພກຂອງປະຊາຊົນ. ວຽກງານຄຸ້ມຄອງການຄ້າ ແລະ ນະໂຍບາຍຮັກສາລາຄາສິນຄ້າທີ່ຈຳເປັນໃຫ້ເປັນປົກກະຕິ ໄດ້ຮັບການຜັນຂະຫຍາຍຢ່າງທັນການ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນຢູ່ທ້ອງຖິ່ນຕ່າງໆ. ການເຄື່ອນໄຫວຂອງບັນດາຂະແໜງການຂາຍຍ່ອຍສິນຄ້າ, ບໍລິການທີ່ພັກ, ພັດຕາຄານ, ລາຍຮັບຈາກການບໍລິການທ່ອງທ່ຽວ... ລ້ວນແຕ່ເພີ່ມຂຶ້ນປະມານ 6% - 10% ທຽບກັບໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2014.
ມູນຄ່າສິນຄ້າສົ່ງນອກຂອງຫວຽດນາມປີ 2015 ຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຢູ່, ບັນລຸປະມານ 162 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມປະມານ 8,1% ທຽບກັບໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2014 (ປີ 2014 ບັນລຸ 150 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມ 13,6% ທຽບກັບປີ 2013). ສິ່ງທີ່ຄວນເອົາໃຈໃສ່ແມ່ນ ສິນຄ້າສົ່ງນອກຂອງພາກສ່ວນເສດຖະກິດພາຍໃນປະເທດບັນລຸພຽງ 45 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ຫລຸດເກືອບ 2,5% ທຽບກັບປີ 2014 (ປີ 2014: ບັນລຸ 48,4 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມ 10,4% ທຽບກັບປີ 2013; ປີ 2013 ເພີ່ມ 16,7%, ປີ 2012 ເພີ່ມ 1,2%;). ການສົ່ງນອກຂອງພາກສ່ວນເສດຖະກິດທີ່ມີການລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດ (ນັບທັງນ້ຳມັນດິບ) ບັນລຸ 110 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມ 15% ທຽບກັບປີ 2014 (ປີ 2014 ເພີ່ມ 15,2%). ເປັນອັນວ່າ, ການສົ່ງນອກບໍ່ບັນລຸໄດ້ຕາມຄາດໝາຍ (ແຜນການວາງໄວ້ແມ່ນ 165 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ). ນີ້ກໍແມ່ນລະດັບເພີ່ມການສົ່ງນອກຕ່ຳທີ່ສຸດໃນ 5 ທີ່ຜ່ານມາ.
ບັນດາປະເພດສິນຄ້າທີ່ມີການເຕີບໂຕສູງຄື: ເຄື່ອງໂທລະສັບ ແລະ ພາກສ່ວນຂອງມັນເພີ່ມເກືອບ 30%; ສິ່ງທໍເຄື່ອງຕັດຫຍິບເພີ່ມ 10%; ເຄື່ອງເອເລັກໂຕຣນິກ, ເຄື່ອງຄອມພີວເຕີ ແລະ ພາກສ່ວນຂອງມັນເພີ່ມເກືອບ 40%; ເກີບແຕະ, ເກີບໜັງເພີ່ມ 16%.
ແຕ່ວ່າ, ມີສິນຄ້າບາງປະເພດຫລຸດລົງຫຼາຍທຽບກັບປີກ່ອນເຊັ່ນ, ນ້ຳມັນດິບຫລຸດລົງທັງທາງດ້ານປະລິມັນ ແລະ ມູນຄ່າ, ຖ່ານຫີນຫລຸດກວ່າ 75% ທາງດ້ານປະລິມານ ແລະ 65% ທາງດ້ານມູນຄ່າ; ເຂົ້າສານ ເຖິງວ່າປະລິມານເຂົ້າສົ່ງນອກເພີ່ມປະມານ 5% ແຕ່ທາງດ້ານມູນຄ່າພັດຫລຸດປະມານ 5%; ຢາງພາລາເພີ່ມຫຼາຍກວ່າ 5% ແຕ່ຫລຸດ 15% ທາງດ້ານມູນຄ່າ.
ມູນຄ່າສິນຄ້ານຳເຂົ້າໃນປີ 2015 ບັນລຸປະມານ 165 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມປະມານ 12% ທຽບກັບປີ 2014 (ປີ 2014 ສິນຄ້ານຳເຂົ້າບັນລຸ 148 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມ 12,1% ທຽບກັບປີ 2013). ຂາດດຸນນຳເຂົ້າປະມານ 3,2 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ. ອັດຕາສ່ວນຂາດດຸນນຳເຂົ້າຍັງຢູ່ໃນລະດັບເກືອບ 5% ທຽບກັບມູນຄ່າສົ່ງນອກ.
ທຶນລົງທຶນທົ່ວສັງຄົມປະຕິບັດໄດ້ປະມານ 1.340 ພັນຕື້ໂດ່ງ, ເພີ່ມປະມານ 10% ທຽບກັບປີ 2014 (ປີ 2014 ເພີ່ມ 11,5% ທຽບກັບປີ 2013).
ນັບແຕ່ປີ 2014, ສະພາແຫ່ງຊາດໄດ້ປະກາດໃຊ້ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການລົງທຶນພາກລັດ, ປ່ຽນແປງໃໝ່ ແລະ ຄຸ້ມຄອງການລົງທຶນຕາມແຜນການໄລຍະກາງ, ການລົງທຶນພາກລັດໄດ້ຫລຸດລົງເທື່ອລະກ້າວ, ຫລຸດຜ່ອນອັດຕາສ່ວນ ແລະ ຍົກສູງປະສິດທິຜົນການນຳໃຊ້ທຶນຂອງລັດ. ບັນດາແຫຼ່ງພະລັງພາຍໃນແລະຕ່າງປະເທດໃຫ້ແກ່ການລົງທຶນພັດທະນາ ໄດ້ຮັບການລະດົມ ແລະ ນຳໃຊ້ນັບມື້ນັບດີກວ່າແຕ່ກ່ອນ.
ການຜະລິດກະສິກຳ, ປ່າໄມ້, ປະມົງໃນປີທີ່ຜ່ານມາຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍ ຍ້ອນຫຼາຍປັດໃຈທີ່ຂຶ້ນກັບທຳມະຊາດ ແລະ ສັງຄົມເຊັ່ນ ໄພແຫ້ງແລ້ງ; ຕະຫຼາດສົ່ງນອກມີການແກ່ງແຍ້ງກັນຢ່າງຂຸ້ນຂ້ຽວ; ລາຄາສິນຄ້າສົ່ງນອກຕົກຕ່ຳ, ພິເສດແມ່ນເຂົ້າສານ, ບັນດາຜະລິດຕະພັນຈາກຕົ້ນໄມ້ອຸດສາຫະກຳ; ຕະຫຼາດສົ່ງນອກເຄື່ອງທະເລຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ. ປີ 2015 ຄວາມເຕີບໂຕຂອງຂົງເຂດກະສິກຳ - ປ່າໄມ - ການປະມົງ ບັນລຸໄດ້ພຽງ 2,4% ທຽບກັບ 3,44% ຂອງປີ 2014. ແຕ່ ບັນດາຂະແໜງການກະສິກຳ, ປ່າໄມ້, ປະມົງຍັງຮັກສາການພັດທະນາເປັນປົກກະຕິ.
ເສດຖະກິດມະຫາພາກເປັນປົກກະຕິໂດຍພື້ນຖານ, ອັດຕາເງິນເຟີ້ຢູ່ໃນລະດັບຕ່ຳທີ່ສຸດໃນ 10 ປີທີ່ຜ່ານມາມໍ່ນີ້
ດັດຊະນີລາຄາບໍລິໂພກ (CPI - ຊີພີໄອ) ເດືອນພະຈິກ 2015 ເພີ່ມຂຶ້ນພຽງ 0,07% ທຽບກັບເດືອນຕຸລາ 2015 ແລະເພີ່ມ 0,58% ທຽບກັບເດືອນທັນວາ 2014. ເດືອນທັນວາ 2015, ດັດຊະນີ ຊີພີໄອ ເພີ່ມຂຶ້ນພຽງໜ້ອຍໜຶ່ງ ປະມານ 0,02% ທຽບກັບເດືອນພະຈິກ, ແລະຄືແນວນັ້ນແມ່ນ, ດັດຊະນີລາຄາບໍລິໂພກປີ 2015 ເພີ່ມຂຶ້ນພຽງ 0,63% ທຽບກັບເດືອນທັນວາ 2014. ນີ້ແມ່ນລະດັບເພີ່ມຂຶ້ນຕ່ຳສຸດໃນ 10 ປີທີ່ຜ່ານມາມໍ່ນີ້. ອັດຕາເງິນເຟີ້ປີ 2015 ເພີ່ມຂຶ້ນພຽງປະມານ 1,8% ທຽບກັບປີກ່ອນ. ດັດຊະນີລາຄາບໍລິໂພກເພີ່ມໜ້ອຍໜຶ່ງ ຕົ້ນຕໍແມ່ນຍ້ອນລວມຍອດຄວາມຕ້ອງການຂອງລະບົບເສດຖະກິດເພີ່ມຂຶ້ນໜ້ອຍໜຶ່ງ, ໃນເວລານັ້ນ ການສະໜອງເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວ. ຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ, ສິນໃນນ້ຳສົ່ງນອກບາງປະເພດພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ໄດ້ນຳມາຈຳໜ່າຍຊົມໃຊ້ຢູ່ພາຍໃນປະເທດ; ສິນຄ້າຊົມໃຊ້ຫຼາຍປະເພດໄດ້ນຳເຂົ້າດ້ວຍການຄ້າທ້ອງຖິ່ນ ຫຼືການຄ້າຕົ້ນຕໍໄດ້ເພີ່ມເຕີມແຫຼ່ງສະໜອງໃຫ້ແກ່ຕະຫຼາດ. ລາຄານ້ຳມັນຫລຸດລົງເລື້ອຍໆ ໄດ້ປະກອບສ່ວນດຶງລະດັບຄ່າບໍລິການລົງ.
ສິນເຊື່ອທີ່ສະໜອງໃຫ້ລະບົບເສດຖະກິດໄດ້ຮັບການປົວແປງ. ລະດັບເພີ່ມຍອດສິນເຊື່ອໃຫ້ກູ້ຄົງຄ້າງ ສູງກວ່າລະດັບເພີ່ມເງິນຝາກຄົງຄ້າງ. ອັດຕາດອກເບ້ຍເງິນຝາກ ແລະອັດຕາດອກເບ້ຍເງິນກູ້ ໄດ້ເປັນປົກກະຕິ. ອັດຕາແລກປ່ຽນເງິນໂດ່ງ/ໂດລາສະຫະລັດ ມີທ່າອຽງເພີ່ມຂຶ້ນ, ແຕ່ຍັງຢູ່ໃນລະດັບທີ່ດັບສົມໄດ້. ຍອດສິນເຊື່ອໃຫ້ກູ້ຄົງຄ້າງຂອງລະບົບເສດຖະກິດທັງໝົດຮອດວັນທີ 20 ພະຈິກ 2015 ບັນລຸ 14,47% (ເພີ່ມ 9,55% ທຽບກັບໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2014). ທັງປີ 2015 ບັນລຸປະມານ 18%. ນີ້ແມ່ນລະດັບສິນເຊື່ອທີ່ສູງທຽບກັບຊຸມປີທີ່ຜ່າມມາມໍ່ນີ້. ແຕ່ ສິ່ງທີ່ຄວນເອົາໃຈໃສ່ຄື ສິນເຊື່ອໃຫ້ແກ່ການຜະລິດ, ທຸລະກິດກວມພຽງເກືອບ 50%, ສ່ວນທີ່ຍັງເຫຼືອແມ່ນລົງທຶນເຂົ້າໃນໂຄງສ້າງພື້ນຖານ, ອະສັງຫາລິມະຊັບ...
ລວມຍອດລາຍຮັບງົບປະມານແຫ່ງລັດແຕ່ຕົ້ນປີຮອດທ້າຍເດືອນພະຈິກ 2015 ໄດ້ປະມານເກືອບ 810 ພັນຕື້ໂດ່ງ, ເທົ່າກັບ 88% ຄາດໝາຍແຜນການປີ, ໃນນັ້ນລາຍຮັບພາຍໃນປະເທດໄດ້ 600 ພັນຕື້ໂດ່ງ, ເທົ່າກັບ 93,7%. ລາຍຮັບຈາກນ້ຳມັນດິບໄດ້ເກືອບ 60 ພັນຕື້ໂດ່ງ, ເທົ່າກັບ 63% ຄາດໝາຍແຜນການປີ.
ລວມຍອດລາຍຈ່າຍງົບປະມານແຫ່ງລັດຄິດຮອດທ້າຍເດືອນທັນວາ 2015 ປະມານ 1.064 ພັນຕື້ໂດ່ງ, ເທົ່າກັບ 92% ຄາດໝາຍແຜນການປີ. ໃນນັ້ນ, ລາຍຈ່າຍເພື່ອການພັດທະນາປະມານ 162 ພັນຕື້ໂດ່ງ, ເທົ່າກັບ 83%; ລາຍຈ່າຍພາລະກິດສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ການປ້ອງກັນຊາດ, ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ, ຄຸ້ມຄອງບໍລິຫານ ປະມານ 680 ພັນຕື້ໂດ່ງ, ເທົ່າກັບ 90% ຄາດໝາຍແຜນການປີ. ການດຸນດ່ຽງລາຍຮັບ, ລາຍຈ່າຍງົບປະມານຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຢູ່, ການຈ່າຍໃຫ້ແກ່ກົງຈັກຄຸ້ມຄອງບໍລິຫານຍັງຢູ່ໃນລະດັບສູງໃນງົບປະມານແຫ່ງລັດ. ລາຍຈ່າຍງົບປະມານແຫ່ງລັດໄດ້ລື່ນກາຍລາຍຮັບປະມານ 179,7 ພັນຕື້ໂດ່ງ.
ສິ້ນສຸດປີ 2015, ກໍແມ່ນປີສຸດທ້າຍຂອງແຜນການ 5 ປີ (2011 - 2015), ອາດຈະຢັ້ງຢືນໄດ້ວ່າ ເສດຖະກິດຫວຽດນາມໄດ້ຄ່ອຍໆພົ້ນອອກຈາກວິກິດການ ແລະ ພວມຟື້ນຟູຢ່າງຈະແຈ້ງ. ຄວາມເຕີບໂຕຂອງ ຈີດີພີ ບັນລຸໄດ້ລະດັບສູງສຸດທຽບກັບ 8 ປີທີ່ຜ່ານມາມໍ່ນີ້. ເສດຖະກິດມະຫາພາກເຂົ້າສູ່ຄວາມສະຖຽນລະພາບເທື່ອລະກ້າວ, ນະໂຍບາຍການເງິນ - ການຄັງໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍປະສິດທິຜົນ ແລະໄດ້ປະກອບສ່ວນເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດມະຫາພາກເປັນປົກກະຕິ. ການສົ່ງນອກພວມເພີ່ມຂຶ້ນເທື່ອລະກ້າວ ໃນຂະນະທີ່ຕະຫຼາດໂລກເພີ່ມມຂຶ້ນຢ່າງຊັກຊ້າ; ຕະຫຼາດໃໝ່ຫຼາຍແຫ່ງໄດ້ເປັນຮູບເປັນຮ່າງຂຶ້ນ; ລວມຍອດຄວາມຕ້ອງການຂອງລະບົບເສດຖະກິດເພີ່ມຂຶ້ນເທື່ອລະກ້າວ; ອັດຕາເງິນເຟີ້ກຳລັງຢູ່ໃນລະດັບຕ່ຳ...
ນັ້ນແມ່ນຜົນສຳເລັດທີ່ສຳຄັນຂອງລະບົບເສດຖະກິດຫວຽດນາມ. ແຕ່ວ່າ, ເສດຖະກິດຫວຽດນາມຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍປະການ ເຊິ່ງຕ້ອງມີຄວາມຕັດສີນໃຈການເມືອສູງທີ່ສຸດ ແລະ ຕ້ອງມີເວລາເພື່ອອາດຈະປະຕິບັດເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງໃຫ້ປະກົດເປັນຈິງ.
ບັນດາບັນຫາທີ່ປະກົດຂຶ້ນຂອງເສດຖະກິດຫວຽດນາມ
ໂຄງປະກອບເສດຖະກິດຂະແໜງການປີ 2015 ໄດ້ຮັບການປົວແປງ, ຂົງເຂດກະສິກຳ ປ່າໄມ້ ປະມົງໄດ້ຮັດແຄບເຂົ້າ ຈາກ 21% ລົງເປັນ 19%. ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງຂົງເຂດອຸດສາຫະກຳ ການກໍ່ສ້າງ (ປະມານ 39%) ແລະ ການຟື້ນຕົວຂອງຂົງເຂດການບໍລິການ (41%). ການຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບຂະແໜງການເຖິງວ່າຊ້າ ແຕ່ກໍ່ໄປຖືກຕາມທິດທາງ.
ແຕ່, ໂຄງປະກອບຂະແໜງການພັດທະນາຢ່າງບໍ່ໝັ້ນທ່ຽງ, ແລະສິ່ງທີ່ສຳຄັນຄື ໂຄງປະກອບດັ່ງກ່າວພວມຢູ່ໃນຕົວແບບການເຕີບໂຕເສດຖະກິດທີ່ຫຼ້າຫຼັງ, ອີງໃສ່ແຮງງານລາຄາຖືກ, ການຜະລິດຕົ້ນຕໍແມ່ນຮັບຈ້າງຜະລິດ ແລະ ຂຸດຄົ້ນຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ, ຂາຍສົ່ງນອກວັດຖຸດິບ.
ໄພແຫ່ງຄວາມຖອຍຫຼັງຂອງເສດຖະກິດຫວຽດນາມນັບມື້ນັບຈະແຈ້ງ ທຽບກັບບັນດາປະເທດໃນພາກພື້ນ. ຄວາມໄວໃນການເຕີບໂຕເສດຖະກິດຂອງຫວຽດນາມຕ່ຳກວ່າບັນດາປະເທດ ມຽນມາ, ກຳປູເຈຍ, ຟີລິບປີນ, ລາວ (ເສດຖະກິດຂອງບັນດາປະເທດດັ່ງກ່າວໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງລຽນຕິດໃນລະດັບສູງໃນຫຼາຍປີ).
ປີ 1990, ຈີດີພີ ຄິດສະເຫຼ່ຍຕໍ່ຫົວຄົນຂອງຫວຽດນາມຕ່ຳກວ່າລະດັບສະເຫຼ່ຍປະມານ 4.000 ໂດລາສະຫະລັດຂອງໂລກ; ພາຍຫຼັງ 20 ປີ, ເມື່ອ ຈີດີພີ ສະເຫຼ່ຍຂອງຫວຽດນາມບັນລຸ 2.000 ໂດລາສະຫະລັດນັ້ນ ຈີດີພີ ສະເຫຼ່ຍຂອງໂລກກໍໄດ້ຫຼາຍກວ່າ 10.000 ໂດລາສະຫະລັດ, ຄວາມແຕກໂຕນໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນທົບ 2 ເທົ່າ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າ “ກຳລັງແຮງເສດຖະກິດ” ຂອງຊາດບໍ່ໄດ້ຮັບການປົວແປງພໍປານໃດ, ເຖິງວ່າຈຳນວນພົນລະເມືອງໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນທົບສອງເທົ່າ. ນັ້ນແມ່ນຍັງບໍ່ທັນເວົ້າເຖິງຄວາມຖອຍຫຼັງທາງດ້ານໂຄງສ້າງພື້ນຖານ, ຄຸນນະພາບຊັບພະຍາກອນມະນຸດ, ວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຊີ, ລະບຽບກົດໝາຍ, ສະມັດຕະພາບຂອງງານ...
ສິ່ງແວດລ້ອມແຫ່ງການລົງທຶນ, ທຸລະກິດຂອງຫວຽດນາມ ເຖິງວ່າມີຄວາມກ້າວໜ້າກໍຕາມ, ແຕ່ກໍຍັງບໍ່ທັນມີຄວາມຈັບໃຈຢ່າງພຽງ ພໍເພື່ອດຶງດູດນັກລົງທຶນ; ການຍົກສູງຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນຂອງແຕ່ລະຂະແໜງການ, ແຕ່ລະຜະລິດຕະພັນ ແລະ ຂອງຊາດ ກໍຍັງອ່ອນຫຼາຍ. ສິ່ງແວດລ້ອມແຫ່ງການທຸລະກິດຂອງຫວຽດນາມໄດ້ຮັບການປົວແປງຢ່າງຊັກຊ້າ; ການຈັດອັນດັບກ່ຽວກັບລະດັບຄວາມສະດວກໃນການທຸລະກິດຂອງຫວຽດນາມ ມີຄວາມກ້າວໜ້າໜ້ອຍ (ປີ 2013: ຢູ່ອັນດັບທີ 72 ໃນຈຳນວນ 189 ປະເທດ; ປີ 2014: ຢູ່ອັນດັບ 78/189 ປະເທດ). ໃນຂະນະນັ້ນ, ຫຼາຍຂົງເຂດຖືກຈັດໃນອັນດັບຕ່ຳ, ເຊັ່ນ ການເສຍພາມີ (ອັນດັບທີ 173/189 ປະເທດ); ການປົກປັກຮັກສາສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງນັກລົງທຶນ (117/189); ການຍຸບເລີກວິສາຫະກິດ (104/189); ການເຂົ້າເຖິງພະລັງງານໄຟຟ້າ (135/189). ແຕ່ປີ 2014 ມາຮອດດຽວນີ ສະພາບການໄດ້ຮັບການປົວແປງສ່ວນໃດສ່ວນໜຶ່ງ ເມື່ອລັດຖະບານມີວິທີເຂົ້າເຖິງບັນຫາຕາມແບບສາກົນ ແລະ ຢັ້ງຢືນໃຫ້ບຸລິມະສິດອຳນວຍຄວາມສະດວກແກ່ການຜະລິດ - ທຸລະກິດ ດ້ວຍການປະກາດໃຊ້ມະຕິຕົກລົງຕ່າງໆໃນປີ 2014, 2015.
ຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນຂອງຫວຽດນາມມີການປ່ຽນແປງ ແລະ ໄດ້ຮັບຄວາມປົວແປງໃຫ້ດີຂຶ້ນ, ແຕ່ກໍພວມຢູ່ໃນລະດັບຕ່ຳ. ຕາມລາຍງານກ່ຽວກັບຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນທົ່ວໂລກ, ການຈັດອັນດັບຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນຂອງຫວຽດນາມຜ່ານປີຕ່າງໆ ລ້ວນແຕ່ມີການຜັນປ່ຽນ ແລະ ໃນເວລາຜ່ານມາມໍ່ນີ້ ໄດ້ມີການປົວແປງ, ປີ 2015, ຫວຽດນາມຢູ່ໃນອັນດັບທີ 56 ໃນຈຳນວນ 140 ປະເທດ, ບັນລຸ 4,3 ຄະແນນໃນ 7 ຄະແນນ.
ບັນດາຂົງເຂດທີ່ຫວຽດນາມຖືກຈັດໃນອັນດັບຕ່ຳ, ຢູ່ເຄິ່ງທ້າຍຄື ລະບຽບກົດໝາຍ (ຢູ່ໃນອັນດັບທີ 85 ໃນຈຳນວນ 140 ປະເທດ, ບັນລຸ 3,7 ຄະແນນໃນ 7 ຄະແນນ); ການພັດທະນາຕະຫຼາດການເງິນ (ຢູ່ໃນອັນດັບທີ 84/140); ສຶກສາແລະກໍ່ສ້າງເໜືອປະຖົມສຶກສາ (95/140); ໂຄງສ້າງພື້ນຖານ (76/140); ລະດັບການທຸລະກິດ (100/140).
ວິວັດການຈັດວາງໂຄງປະກອບຄືນໃໝ່, ຫັນເປັນຫຸ້ນສ່ວນຕໍ່ກຸ່ມບໍລິສັດແຫ່ງລັດໄລຍະ 2011 - 2015 ໄດ້ດຳເນີນຊ້າກວ່າທຽບກັບຄວາມຕ້ອງການທີ່ໄດ້ວາງອອກມາ, ແລະຍາກທີ່ຈະປະຕິບັດໄດ້ຕາມເປົ້າໝາຍຮອດທ້າຍປີ 2015. ປະສິດທິຜົນແຫ່ງການທຸລະກິດຂອງວິສາຫະກິດແຫ່ງລັດ ບໍ່ສົມຄູ່ກັບແຫຼ່ງພະລັງທີ່ມີຢູ່; ຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນຕ່ຳ, ທຶນຂອງລັດເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງແຮງ ແຕ່ລາຍໄດ້ກຳໄລ, ການມອບລາຍຮັບງົບປະມານ, ອັດຕະສ່ວນກຳໄລ/ທຶນ ລ້ວນແຕ່ບໍ່ສົມຄູ່ກັບທຶນທີ່ໄດ້ລົງ.
ຂົງເຂດວິສາຫະກິດແຫ່ງລັດ ພວມນຳໃຊ້ທີ່ດິນ 70% ຂອງເນື້ອທີ່ ແລະເງິນທຶນ 70% ຂອງການຊ່ວຍເຫຼືອພັດທະນາເປັນທາງການ (ODA) ໃນຂົງເຂດການຜະລິດ ທຸລະກິດ; ນຳໃຊ້ເງິນກູ້ 60% ຂອງສິນເຊື່ອເສດຖະກິດ, ນຳໃຊ້ແຮງງານ 14% ຂອງຈຳນວນແຮງງານ ເຊິ່ງ 70% ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງວິຊາອາຊີບ, ເຖິງວ່າຈຳນວນທຶນຂອງເຈົ້າກຳມະສິດໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນກໍຕາມ ແຕ່ປະກອບສ່ວນພຽງປະມານ 33% ໃນຈີດີພີ ແລະ 22% ໃນລາຍຮັບງົບປະມານແຫ່ງລັດ, ແລະ ພວມມີທ່າອຽງຫລຸດໜ້ອຍຖອຍລົງ.
ຄວາມຄືບໜ້າໃນການຈັດວາງໂຄງປະກອບວິສາຫະກິດແຫ່ງລັດຄືນໃໝ່ ບໍ່ໄດ້ຕາມຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ. ແຕ່ປີ 2011 ຫາປີ 2015, ແຜນການວາງອອກມາແມ່ນ 531 ວິສາຫະກິດ. ສະເພາະ 2 ປີ 2014 - 2015 ແມ່ນ 432 ວິສາຫະກິດ. ແຕ່ປີ 2011 ຮອດເດືອນສິງຫາ 2015 ຫັນເປັນຫຸ້ນສ່ວນໄດ້ພຽງ 337 ວິສາຫະກິດ (ປີ 2011: ຫັນເປັນຫຸ້ນສ່ວນໄດ້ 12 ວິສາຫະກິດ; ປີ 2012: 13 ວິສາຫະກິດ; ປີ 2013: 74 ວິສາຫະກິດ; ປີ 2014: 143 ວິສາຫະກິດ; ແຕ່ຕົ້ນປີ 2015 ຮອດທ້າຍເດືອນສິງຫາ 2015: 95 ວິສາຫະກິດ). ວິວັດການອະນຸມັດໂຄງການຈັດວາງໂຄງປະກອບວິສາຫະກິດຄືນໃໝ່ຍັງຊັກຊ້າ; ການຍຸບເລີກວິສາຫະກິດ, ການໃຫ້ວິສາຫະກິດລົ້ມລາລາຍ ກິນເວລາຫຼາຍ, ຫຼາຍກໍລະນີຖືກແກ່ຍາວ 10 ກວ່າປີ. ພາຍຫຼັງການຫັນເປັນຫຸ້ນສ່ວນ, ການບໍລິຫານຄຸ້ມຄອງວິສາຫະກິດຍັງມີຂໍ້ຈຳກັດຫຼາຍປະການ, ການບໍລິຫານຄຸ້ມຄອງວິສາຫະກິດຍັງບໍ່ທັນມີການປ່ຽນແປງໃໝ່ແທ້ເທື່ອ, ຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນຍັງອ່ອນຫຼາຍ. ການເຄື່ອນໄຫວຫັນເປັນຫຸ້ນສ່ວນຕໍ່ວິສາຫະກິດຈຳນວນໜຶ່ງຍັງບໍ່ທັນເຂົ້າສູ່ເນື້ອແທ້ເທື່ອ; ຫຸ້ນສ່ວນຕົ້ນຕໍແມ່ນຂາຍໃຫ້ພາຍໃນ, ລັດຍັງຖືບົດບາດຊີ້ຂາດ. ຍັງບໍ່ທັນຈຳແນກແຍກການເຄື່ອນໄຫວຜະລິດ ທຸລະກິດ ອອກຈາກການເຄື່ອນໄຫວສາທາລະນະປະໂຫຍດ. ຄວາມສາມາດຄຸ້ມຄອງບໍລິຫານຂອງພະນັກງານວິສາຫະກິດແຫ່ງລັດບາງຄົນຍັງຖືກຈຳກັດ ພາໃຫ້ຕົກເຮ່ຍເສຍຫາຍທຶນ ຊັບສິນຂອງວິສາຫະກິດ, ເຮັດໃຫ້ໜີ້ສິນຄົງຄ້າງ ຂາດທຶນລຽນຕິດ.
ກຳລັງພັດດັນການພັດທະນາຂອງລະບົບເສດຖະກິດມີຫຼາຍບັນຫາ: ໃນເວລາຜ່ານມາມໍ່ນີ້, ເປັນຕົ້ນແມ່ນນັບແຕ່ປີ 2013 ມາເຖິງດຽວນີ້, ເສດຖະກິດໃນປະເທດປະສົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍປະການ, ຄວາມເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດພາຍໃນປະເທດຍັງບໍ່ທັນສູງ ແລະ ພວມຢູ່ໃນທ່າອຽງຫລຸດລົງ, ການສົ່ງນອກຂອງຂົງເຂດພາຍໃນປະເທດສືບຕໍ່ຫລຸດລົງ, ຄວາມຂາດດຸນການນຳເຂົ້ານັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງແຮງ. ອັດຕາການຫັນເປັນພາຍໃນຂອງອຸດສາຫະກຳຢູ່ໃນລະດັບຕ່ຳ (ປະມານ 10%). ພາກສ່ວນເສດຖະກິດເອກະຊົນພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍ ແລະ ຍັງບໍ່ທັນກາຍເປັນກຳລັງພັດດັນໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາ. ນີ້ແມ່ນບັນຫາສຳຄັນທີ່ສຸດຂອງລະບົບເສດຖະກິດຫວຽດນາມ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນໃນຂະນະທີ່ພວມເຊື່ອມໂຍງຢ່າງກວ້າງຂວາງ ເລິກເຊິ່ງເຂົ້າກັບໂລກ, ປະຊາຄົນອາຊຽນໄດ້ເປັນຮູບເປັນຮ່າງຂຶ້ນແລ້ວ, ບັນດາສັນຍາສອງຝ່າຍ, ຫຼາຍຝ່າຍໄດ້ເຂົ້າສູ່ການຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດ ດັ່ງນັ້ນ ບັນຫາກໍ່ສ້າງເສດຖະກິດພາຍໃນປະເທດຍິ່ງມີຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການສູງ.
ໃນເວລານັ້ນ, ບັນດາວິສາຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວ. ເຖິງວ່າມັນປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການເຕີບໂຕເສດຖະກິດບໍ່ຫຼາຍ (ປະມານ 20%), ແຕ່ໄດ້ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການສົ່ງນອກຫຼາຍກວ່າ 70% ຂອງຍອດມູນຄ່າການສົ່ງນອກໃນປີ 2014, 2015. ຄວາມເຕີບໂຕ ຈີດີພີ ຂອງຫວຽດນາມຕົ້ນຕໍແມ່ນອີງໃສ່ຄວາມເຕີບໂຕຂອງບັນດາຂະແໜງອຸດສາຫະກຳປຸງແຕ່ງ ປະດິດ (ປີ 2015 ບັນລຸລະດັບເຕີບໂຕ 9,7%); ແຕ່ຄວາມເຕີບໂຕຂອງຂະແໜງການນີ້ ພັດຕົ້ນຕໍແມ່ນອີງໃສ່ບັນດາວິສາຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ (ກວ່າ 65%).
ນະໂຍບາຍພັດທະນາ ແລະ ຮຽກຮ້ອງການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດແມ່ນຖືກຕ້ອງ. ທຶນທີ່ລົງໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດໄດ້ປະກອບສ່ວນພັດທະນາເສດຖະກິດ, ປົວແປງໂຄງປະກອບເສດຖະກິດ, ແຕ່ຄຸນຄ່າເພີ່ມປະກອບເຂົ້າໃນການເຕີບໂຕຍັງຢູ່ລະດັບຕ່ຳ. ການໂອນລາຄາຂອງວິສາຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ ເປັນການເຄື່ອນໄຫວທີ່ກວດກາຍາກສຳລັບອົງການຮັບຜິດຊອບຂອງຫວຽດນາມ. ໃນຊຸມປີຜ່ານມາມໍ່ນີ້, ດັດຊະນີວັດແທກປະສິດທິຜົນການລົງທຶນ (ICOR) ຂອງຂົງເຂດທີ່ມີການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງກ້າວກະໂດດ (ຖ້າຫາກຄິດໄລ່ຕາມຊັບສິນ ກໍເຫັນວ່າ ICOR ໄດ້ບັນລຸ 8,5 ແລະ ຄິດໄລ່ຕາມຈຳນວນທຶນທີ່ລົງ ກໍເຫັນວ່າ ICOR ຂອງຂົງເຂດທີ່ມີການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ ໄດ້ຂຶ້ນເຖິງ 13 ພາຍຫຼັງທີ່ຫວຽດນາມເຂົ້າເປັນສະມາຊິກອົງການການຄ້າໂລກ - WTO), ນີ້ເປັນສິ່ງທີ່ໜ້າເປັນຫ່ວງທີ່ສຸດ.
ນອກນັ້ນ, ບັນດາບັນຫາໜີ້ສາທາລະນະ, ໜີ້ເສຍຂອງລະບົບເສດຖະກິດ; ຄວາມດຸນດຽງລະຫວ່າງສະສົມ ແລະ ບໍລິໂພກ; ນະໂຍບາຍການຄັງ, ຄວາມດຸນດຽງລະຫວ່າງລາຍຮັບ ແລະ ລາຍຈ່າຍງົບປະມານປະຈຳປີ ເປັນບັນຫາທີ່ປະກົດຂຶ້ນໃນວິວັດການພັດທະນາເສດຖະກິດໄລຍະ 2011 - 2015.
ຄາດຄະເນເສດຖະກິດຫວຽດນາມປີ 2016
ຄາດຄະເນບາງຈຸດກ່ຽວກັບເສດຖະກິດໂລກ
ກ້າວເຂົ້າສູ່ປີ 2016, ເສດຖະກິດໂລກຄາດກະວ່າຈະໄດ້ຟື້ນຟູຄືນໃໝ່ ດ້ວຍລະດັບເຕີບໂຕ 3,6% ພາຍຫຼັງທີ່ໄດ້ຫລຸດລົງໃນປີ 2015 (ຈາກລະດັບ 3,4% ປີ 2014 ລົງເປັນ 3,1% ປີ 2015). ໃນນັ້ນ, ຄວາມເຕີບໂຕເສດຖະກິດຂອງບັນດາປະເທດຈະເລີນພັດທະນາແມ່ນ 2,3% (ທຽບກັບ 2% ຂອງປີ 2015); ຂອງບັນດາປະເທດຫາກໍ່ຈະເລີນ ແລະ ກຳລັງພັດທະນາແມ່ນ 4,8% (ທຽບກັບ 4% ຂອງປີ 2015). ຄາດຄະເນການຄ້າສິນຄ້າຂອງໂລກປີ 2016 ຈະເພີ່ມຂຶ້ນສູງກວ່າປີ 2015 (3,9% ທຽບກັບ 3%).
ແຕ່ວ່າ, ການຟື້ນຟູດັ່ງກ່າວບໍ່ໝັ້ນຄົງຍ້ອນຄວາມສ່ຽງຕ່າງໆຕໍ່ກັບຄວາມເຕີບໂຕຂອງບັນດາປະເທດທີ່ຫາກໍ່ຈະເລີນ ແລະ ກຳລັງພັດທະນາ. ລາຄາສິນຄ້າໂລກຄາດກະວ່າຈະສືບຕໍ່ຫລຸດລົງ ແຕ່ລະດັບຫລຸດລົງໜ້ອຍກວ່າປີ 2015, ຍ້ອນຄວາມເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດຈີນ ແລະ ບັນດາປະເທດທີ່ຫາກໍ່ຈະເລີນ.
ລາຄານ້ຳມັນດິບ, ວັດຖຸດິບທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດ ຈະມີການຜັນປ່ຽນຢ່າງຜິດປົກກະຕິ. ພາຍຫຼັງທີ່ອາເມຣິກາຍົກເລີກຄຳສັ່ງຂວ້ຳບາດອີຣານ, ປະເທດນີ້ຈະເພີ່ມປະລິມານການຂຸດຄົ້ນນ້ຳມັນທຳມະຊາດ ແລະ ດັ່ງນັ້ນປະລິມານນ້ຳມັນສົ່ງນອກໄປຍັງຕະຫຼາດໂລກຈະເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວ; ອຳນາດການປົກຄອງສະຫະລັດອາເມຣິກາໄດ້ຍົກເລີກຄຳສັ່ງຫ້ານການສົ່ງນອກນ້ຳມັນອາຍແກັດ ຍ້ອນປະລິມານການຂຸດຄົ້ນນ້ຳມັນຂອງອາເມຣິກາໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງແຮງ ໂດຍອາໄສເຕັກໂນໂລຊີຂຸດຄົ້ນຫິນນ້ຳມັນ; ບັນດາປະເທດໃນກຸ່ມ ໂອເປກ ຍັງຄົງຮັກສາປະລິມານການຂຸດຄົ້ນນ້ຳມັນຢູ່ຄືເກົ່າ ໂດຍບໍ່ຫລຸດປະລິມານການສົ່ງນອກໃນເວລາສະເພາະໜ້າ, ໃນຂະນະນັ້ນ ເສດຖະກິດໂລກເຕີບໂຕຊ້າ ຈະພາໃຫ້ແຫຼ່ງສະໜອງນ້ຳມັນລື່ນກາຍຄວາມຕ້ອງການເປັນຈຳນວນຫຼາຍ. ລາຄານ້ຳມັນຈະຢູ່ໃນລະດັບຕ່ຳໃນເວລາສະເພາະໜ້າ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນປີ 2016 (ຄາດກະປະມານ 40 ໂດລາສະຫະລັດຕໍ່ກະຖັງໜຶ່ງ) ແລະຈະສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງແຮງເຖິງບັນດາປະເທດທີ່ມີລາຍໄດ້ມາຈາກນ້ຳມັນທຳມະຊາດເປັນຕົ້ນຕໍ.
ຄາດຄະເນກ່ຽວກັບຄວາມເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດຫວຽດນາມ
- ກ່ຽວກັບຄວາມເຕີບໂຕເສດຖະກິດ: ຄວາມເຕີບໂຕໄລຍະຍາວສືບຕໍ່ໄດ້ຮັບການປົວແປງ, ຍ້ອນ:
+ ຕະຫຼາດສົ່ງນອກໄດ້ຮັບການເປີດກວ້າງໂດຍອາໄສບັນດາສັນຍາການຄ້າທີ່ໄດ້ລົງນາມແລ້ວ(1).
+ ການລົງທຶນເພີ່ມຂຶ້ນ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນການລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດ ທີ່ແນໃສ່ສວຍໃຊ້ໂອກາດອຳນວຍໂດຍສັນຍາຄູ່ຮ່ວມມືຂ້າມປາຊີຟິກນຳມາໃຫ້.
+ ການຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດບັນດາກົດໝາຍໃໝ່ ທີ່ມີຄວາມກ່ຽວພັນເຖິງສິ່ງແວດລ້ອມແຫ່ງການທຸລະກິດ, ເຊັ່ນ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການລົງທຶນສະບັບປັບປຸງ; ແລະບັນດາວິທີແກ້ປົວແປງສິ່ງແວດລ້ອມແຫ່ງການທຸລະກິດ ຕາມມະຕິຕົກລົງສະບັບທີ 19/NQ-CP ເຊິ່ງຈະຊ່ວຍປົວແປງສະມັດຕະພາບສັງລວມຂອງລະບົບເສດຖະກິດ (ປີ 2015 ເປັນປີທີ່ສອງ ທີ່ການຈັດອັນດັບຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນ ແລະ ເງື່ອນໄຂທຸລະກິດໄດ້ຮັບການປົວແປງ).
ແຕ່ວ່າ, ຄວາມເຕີບໂຕໄລຍະສັ້ນຈະຫລຸດລົງ ຍ້ອນສອງກຳລັງພັດດັນການເຕີບໂຕໃນປີ 2015 ຄືການລົງທຶນ ແລະ ການບໍລິໂພກເອກະຊົນທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຊັກຊ້າ ທັງນີ້ກໍຍ້ອນອັດຕາດອກເບ້ຍເພີ່ມຂຶ້ນ (ຈຳກັດການລົງທຶນເອກະຊົນ) ແລະ ອັດຕາເງິນເຟີ້ເພີ່ມຂຶ້ນ (ຈຳກັດການບໍລິໂພກເອກະຊົນ). ໃນພາກຕົວຈິງ, ປີ 2015, ອັດຕາດອກເບ້ຍເງິນກູ້ທຽບກັບປີ 2014 ເຖິງວ່າບໍ່ເພີ່ມຂຶ້ນທາງດ້ານນາມະຄຸນກໍຕາມ ແຕ່ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນທາງດ້ານຄຸນຄ່າແທ້ (ພາຍຫຼັງໄດ້ຫັກອັດຕາເງິນເຟີ້). ທຽບກັບຄວາມເຕີບໂຕ ຈີດີພີ ກໍເຫັນວ່າອັດຕາດອກເບ້ຍເງິນກູ້ພວມຢູ່ໃນລະດັບສູງພໍຄວນ (ທົບສອງເທົ່າ).
ເມື່ອຄິດໄລ່ສອງທ່າອຽງດັ່ງກ່າວເປັນປະລິມານ (ຄວາມເຕີບໂຕໄລຍະຍາວ ແລະ ຄວາມເຕີບໂຕໄລຍະສັ້ນ) ຈະໃຫ້ເຫັນວ່າປີ 2016 ຄວາມເຕີບໂຕບໍ່ສາມາດສູງກວ່າ 6,7%.
- ກ່ຽວກັບຮັກສາຄວາມໝັ້ນທ່ຽງຂອງເສດຖະກິດມະຫາພາກ
+ ເງິນເຟີ້: ປີ 2015 ເປັນປີທີ່ອັດຕາເງິນເຟີ້ຕ່ຳທີ່ສຸດໃນ 10 ປີທີ່ຜ່ານມາ. ອັດຕາເງິນເຟີ້ຕ່ຳຕົ້ນຕໍແມ່ນຍ້ອນລາຄາສິນຄ້າໂລກຫລຸດລົງ ເຊິ່ງສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງເຖິງລາຄາສິນຄ້າບໍລິໂພກໃນປະເທດ ແລະ ສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍທາງອ້ອມເຖິງຄ່າໃຊ້ຈ່າຍການຜະລິດ.
ໃນປີ 2016, ອັດຕາເງິນເຟີ້ຈະສືບຕໍ່ຢູ່ໃນລະດັບຕ່ຳ ຍ້ອງລາຄາສິນຄ້າໂລກຈະສືບຕໍ່ຫລຸດລົງ ໃນຂະນະນັ້ນ ລວມຍອດຄວາມຕ້ອງການໃນປະເທດບໍ່ສາມາດມີການຜັນປ່ຽນແບບກ້າວກະໂດດ.
+ ອັດຕາດອກເບ້ຍ: ອັດຕາດອກເບ້ຍຂຶ້ນກັບສອງປັດໄຈ: 1- ອັດຕາເງິນເຟີ້ເພີ່ມຂຶ້ນ; 2- ຄວາມຕ້ອງການສິນເຊື່ອເພີ່ມຂຶ້ນໃນສອງຂົງເຂດເອກະຊົນ ແລະ ລັດ. ໃນພາກຕົວຈິງ, ອັດຕາດອກເບ້ຍພັນທະບັດລັດຖະບານມີທ່າອຽງເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຈະແຈ້ງແຕ່ເດືອນມີນາ 2015 ແລະຍັງບໍ່ທັນມີສັນຍານວ່າຈະຫລຸດລົງໃນຊຸມເດືອນທ້າຍປີ. ໃນຂະນະນັ້ນ, ນະໂຍບາຍການເງິນຈຳເປັນຕ້ອງຮັກສາລະດັບອັດຕາດອກເບ້ຍທີ່ສົມເຫດສົມຜົນ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມັນເປັນຜົນກະທົບທາງລົບເຖິງເປົ້າໝາຍຮັກສາຄວາມໝັ້ນທ່ຽງຂອງອັດຕາແລກປ່ຽນເງິນຕາ ກໍຄືຄວາມຕ້ອງການຊັກສ່ວນແຮໄວ້ເພື່ອປ້ອງກັນຄວາມສ່ຽງຂອງທະນາຄານ.
+ ອັດຕາແລກປ່ຽນເງິນຕາມີເງື່ອນໄຂເພື່ອເປັນປົກກະຕິ ເມື່ອດຸນການຊຳລະເງິນໄດ້ຮັບການປົວແປງໂດຍອາໄສ: 1- ການລົງທຶນໂດຍທາງອ້ອມເຂົ້າຫວຽດນາມຈາກແຫຼ່ງຕ່າງໆເພີ່ມຂຶ້ນເຊັ່ນ ການລົງທຶນໃນຕະຫຼາດຫຼັກຊັບ ເມື່ອອັດຕາສ່ວນກຳມະສິດຂອງຕ່າງປະເທດໄດ້ຮັບການຍົກສູງ, ການຂາຍຫຸ້ນສ່ວນວິສາຫະກິດແຫ່ງລັດ, ການເຄື່ອນໄຫວຊື້ຂາຍ ແລະຮ່ວມທະນາຄານເຂົ້າກັນ. ຄະນະກຳມາທິການກວດກາການເງິນແຫ່ງຊາດ ຄາດຄະເນວ່າ, ການລົງທຶນໂດຍທາງອ້ອມຈາກຕ່າງປະເທດປີ 2016 ອາດຈະໄດ້ 3,5 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ; 2- ການຈຳໜ່າຍພັນທະບັດລັດຖະບານໃນຕະຫຼາດຫຼັກຊັບສາກົນໄດ້ 3 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ. ແຕ່, ຕ້ອງລະວັງປ້ອງກັນການກະທົບດ້ານຈິດຕະສາດຕະຫຼາດ ເມື່ອລະບົບທະນາຄານກາງສະຫະລັດອາເມຣິກາ (FED) ເພີ່ມອັດຕາດອກເບ້ຍ ແລະ ຈີນດັດປ່ຽນອັດຕາແລກປ່ຽນສະກຸນເງິນຢ໋ວນ (ຄວາມສາມາດນີ້ສູງພໍຄວາມ ຍ້ອນວ່າໃນປີ 2015 ເຖິງວ່າລາຄານາມະຄຸນຂອງເງິນຢ໋ວນເສຍຄ່າ 4% ທຽບກັບເງິນໂດລາສະຫະລັດກໍຕາມ, ແຕ່ລາຄາເງິນຢ໋ວນກໍໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນທຽບກັບປີ 2014). ນອກຈາກນັ້ນ, ກໍຕ້ອງຄິດໄລ່ເຖິງຄວາມຕ້ອງການດັດປັບອັດຕາແລກປ່ຽນເງິນຕາ ເພື່ອຊ່ວຍໜູນໃຫ້ແກ່ການຜະລິດ ແລະ ການສົ່ງນອກຂອງລະບົບເສດຖະກິດໃນປະເທດ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນກະສິກຳ./.
ໂດຍ ດຣ. ເລດິ່ງເອິນ
ອະດີດຜູ້ອຳນວຍການສູນສື່ຂ່າວ ແລະຄາດຄະເນເສດຖະກິດ-ສັງຄົມແຫ່ງຊາດ
