ເສັ້ນທາງເລກທີ 9 ເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ ນະຄອນ ດົງຮ່າ ຮອດດ່ານສາກົນ ລາວບາວ ເກືອບ 80 ກິໂລແມັດ. ບັນດາສະຖານທີ່ ສຳຄັນແລະມີຊື່ ຄື: ແຄແຊັງ, ຕ່າເກີມ, ລ່າງເວີຍ ຂ້າມຝາກມາເບື້ອງລາວແມ່ນ: ບ້ານດົງ, ເຊໂປນ, ເມືອງພີນ, ສະຫວັນນະເຂດ… ມື້ນີ້ທັງສອງຟາກທາງໄດ້ປົກຫຸ້ມ ແລະ ອ້ອມຮອບໄປດ້ວຍ ບ້ານເຮືອນ. ເສັ້ນທາງທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍ ປ່າຕືບໜາ, ຕົ້ນໄມ້, ປ່າຫຍ້າ ຄື: ສັນຍາລັກຂອງໄລຍະສົງຄາມອັນທໍລະຫົດ ແລະ ດົ່ງດັງ.
 |
ທະຫານປົດປ່ອຍ ບຸກຂື້ນທີ່ໝັ້ນສັດຕູ. (ພາບ: ເອກກະສານ)
ທີ່ນີ້ເຄີຍເປັນສະໜາມຮົມອັນດຸເດືອດ ລະອິດລະອ້ຽວທີ່ສຸດຂອງພາກພື້ນອິນດູຈີນ. ບັນດາເອກກະສານຂອງຝ່າຍກົງກັນຂ້າມໄດ້ບັນທືກໄວ້ວ່າ: ບັນຮົບດຳເນີນໄປໃນໄລຍະເວລາ 77 ວັນ ແຕ່ ເດືອນ ມັງກອນ ຮອດເດືອນ ເມສາ ປີ 1968 ເປັນຂີດໝາຍການຊິ້ນສຸດຂອງ ຮົ້ວກີດຂວາງ ເອເລັກໂຕນິກຂອງ ແມັກນາມາຣາ ແລະ ຢູ່ທີ່ແຄແຊັງ, ຄັ້ງທຳອິດທະຫານ ສະຫາລັດອາເມລິກາ ໄດ້ຖອນກຳລັງຈາກທີ່ໝັ້ນທາງທະຫານທີ່ສຳຄັນ. ສະນັ້ນ ໄຊຊະນະ ເສັ້ນທາງເລກທີ 9 -ແຄແຊັງ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ ຄົນອາເມລິກາ ເອີ້ນວ່າ: “ບັນຮົບດ້ຽນບຽນຟູ໋ 2” ໄດ້ເຮັດໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງໃບໜ້າຂອງສົງຄາມຫວຽດນາມ ສຳລັບຈັກກະພັດ ອາເມລິກາ.
ທ່ານ ຫງວ໋ຽນຫວຽດມິງ - ຮອງຫົວໜ້າຄະນະຄຸ້ມຄອງ ເຂດປູນີຍະສະຖານເສັ້ນທາງເລກທີ 9, ເດີ່ນບິນ ຕະເກີນ, ແຄແຊັງ ໄດ້ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ ໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຈາກຂັ້ນເທິງ ແລະ ຄວາມບຸກບືນພະຍາຍາມຂອງກົມກອງ, ບັນດາວັດຖຸຄື ເຮືອບິນ, ລົດຕັງໄດ້ຮັບການນຳມາໄວ້ທີ່ນີ້. ແລ້ວວຽກງານການບູລະນະສ້ອມແປງໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ, ວຽກງານອະທິບາຍ ແລະ ປົກປັກຮັກສານັບມື້ນັບມີລະບຽບແຜນການ. ພວກເຮົາໄດ້ຮັບແຂກຕ່າງປະເທດຫຼາຍໆຄັ້ງ, ໃນນັ້ນມີແຂກ ເອີລົບ ແລະ ອາເມລິກາ ເປັນສ່ວນຫຼາຍແລະພິເສດ ນັກຮົບເກົ່າ ອາເມລິກາ ກໍ່ມີຄວາມມຸ້ງມາດປາດຖະໜາຢາກກັບມາສະໜາມຮົບເກົ່າ. ແນມເບິ່ງບັນດາວັດຖຸທີ່ມີຄວາມໝາຍທາງດ້ານສົງຄາມທີ່ໄດ້ຮັບການເກັບຮັກສາໄວ້ທີ່ນີ້ ມາຮອດປະຈຸບັນນັກຮົບເກົ່າອາເມລິກາ ບັນດານັກວິທະຍາສາດຍັງບໍ່ສາມາດຖອດລະຫັດ ຫຼື ວ່າຕອບຄຳຖາມໄດ້ວ່າ: ເປັນຫຍັງທະຫານອາເມລິກາຈິງປະລາໄຊໃນສະໜາມຮົບນີ້ ? ”.
 |
ສິ່ງຫຼົງເຫຼືອປາງສົງຄາມ ບ້ານ ຕ່າເກິນ. (ພາບ: ເອກກະສານ)
ແຕ່ດ່ານລາວບາວ ຜ່ານດ່ານລາວມາໄລຍະໜຶ່ງ ເອີ້ນວ່າ: ດ່ານແດນສະຫວັນ ພວກເຮົາຈະພົບກັບສະຖານທີ່ທີ່ຄຸ້ນເຄີຍຄື: ບ້ານດົງ, ເຊໂປນ, ເມືອງພີນ, ເມືອງນອງ ຈຸດສຸດທ້າຍຄື: ນະຄອນໄກສອນພົມວິຫານ, ເມືອງເອກຂອງແຂວງ ສະຫວັນນະເຂດ ຍາວ 180ກິໂລແມັດ. ເສັ້ນທາງດັ່ງກ່າວເອີ້ນວ່າເປັນສາຂາຫຼັກ ແລະ ສຳຄັນ ຂອງເສັ້ນທາງຜ່ານໂຮ່ຈີ໋ມິງ ພາກຕາເວັນຕົກສາຍພູຫຼວງ.
ໄລຍະນັ້ນ ເຊໂປນ, ບ້ານດົງ, ເມືອງພີນ, ເມືອງນອງ ແມ່ນສະໜາມຮົບອັນດຸເດືອດທີ່ສຸດ ຢູ່ລາວ. ເອກກະສານໃໝ່ທີ່ ຄະນະໂຄສະນາຂົນຂວາຍສູນກາງ ພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ຖະແຫຼງອອກມາໃນປີ 2014 ໄດ້ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ເສັ້ນທາງໂຮ່ຈີ໋ມິງ ຢູ່ດິນແດນລາວ ເຊື່ອມຕໍ່ກັບເສັ້ນທາງເລກທີ 9 ມີຫຼາຍກ່ວາ 20 ສາຂາ: ທັງເສັ້ນທາງບົກ, ທາງນ້ຳ ແລະ ບັນດາເສັ້ນທາງເຊື່ອມຕໍ່ ຍາວກວ່າ 20.000 ກິໂລແມັດ ຜ່ານ 7 ແຂວງຂອງລາວ.
ໃນໄລຍະເວລາກ່ວາ 16 ປີ ( ແຕ່ປີ 1959-1975) ເສັ້ນທາງໂຮ່ຈີ໋ມິງ ຢູ່ລາວໄດ້ຮັບໃຊ້ແກ່ການຄົມມະນາຄົມ-ຂົນສົ່ງ ເກືອບ 1,2 ລ້ານໂຕນ ສະບຽງອາຫານ ແລະ ອາວຸດ-ຢຸກຢາ, ຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ສະໜາມຮົບ ສາມຊາດ ອິນດູຈີນ; ທີ່ປະສົບກັບການໂຈມຕີມ້າງເພທຳລາຍເຖິງ 11.000 ຄັ້ງ ຂອງສັດຕູ ເຊິ່ງປະກອບມີ ການຖິ້ມລະເບີດເຖິງ 3 ລ້ານໂຕນລົງມາໃສ່ ເຮັດໃຫ້ມີມຜູ້ເສຍຊີວິດເຖິງ 19.800ຄົນ, 40.000 ບາດເຈັບ; ພາຫານະ ຖືກທຳລາຍເຖິງ 14.540ຄັນ; ດິນນາດິນໄຮ່ຮົ້ວສວນຫຼາຍກວ່າ 90.000 ເຮັກຕາຖືກທຳລາຍ. ທະຫານ ແລະ ປະຊາຊົນລາວ ໄດ້ປະສານສົມທົບກັບທະຫານອາສາສະໝັກ ຫວຽດນາມ ຍິງເຮືອບິນຫຼາຍຊະນິດຂອງສັດຕູຕົກ 2.455 ຄັນ; ຕີຖອຍການບຸກໂຈມຕີຂອງສັດຕູໄດ້ເຖິງ 1.300 ຄັ້ງ.
 |
ອານຸສາວະລີ ໄຊຊະນະ ແຄແຊັງ.(ພາບ: ເອກກະສານ)
ທ່ານ ບຸນຕາ ນິນທາ ປະທານສະມາຄົມ ນັກຮົບເກົ່າ ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ ໄດ້ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ຍ້ອນແນວນັ້ນ ເສັ້ນທາງເລກທີ 9 ເປັນສຸດຍອດຂອງສັນຍາລັກ ກ່ຽວກັບຈິດໃຈອັນອົງອາດກ້າແກ່ນ, ບໍ່ຍອມແພ້ ແລະ ນ້ຳໃຈສາມັກຄີພິເສດ ຂອງທະຫານ ແລະ ປະຊາຊົນສອງຊາດ ຫວຽດນາມ-ລາວ. ທ່ານໄດ້ກ່າວວ່າ: “ ບັນດາຮູບພາບ ອ້າຍທະຫານອາສາສະໝັກ ຫວຽດນາມ ຍັງຄົງຝັງເລິກໃນໃຈຂອງປະຊາຊົນລາວພວກເຮົາ. ພວກເພີ່ນໄດ້ເຄື່ອນມາແຕ່ພາກເໜືອເຂົ້າສູ່ພາກໃຕ້ຜ່ານ ເສັ້ນທາງໂຮ່ຈີ໋ມິງເຂດແດນລາວ ເພື່ອໄປປົດປ່ອຍພາກໃຕ້ຫວຽດນາມ. ນັ້ນແມ່ນເສັ້ນທາງຍຸດທະສາດ ຜ່ານສາຍພູຫຼວງຂອງລາວ ແລະ ຫວຽດນາມ ເພື່ອພະລະກິດປົດປ່ອຍປະເທດຊາດກໍ່ຄືປົດປ່ອຍພາກໃຕ້ຫວຽດນາມ”.
 |
ສຸສານນັກຮົວວິລະຊົນ. (ພາບ: ເອກກະສານ)
ທ່ານ ຄຳມາດ ເນົາວົງພະຈັນ ເລຂາພັກເມືອງ ເຈົ້າເມືອງໆ ພິນ ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ, ເມືອງນີ້ແມ່ນມີເສັ້ນທາງເລກທີ 9 ຕັດຜ່ານ ເພິ່ນໄດ້ແບ່ງປັນວ່າ: ເພິ່ນໄດ້ສະເໜີຂື້ນສູນກາງ ເພື່ອສ້າງຫຼັກໜາຍກ່ຽວກັບບັນດາຂີດໝາຍທີ່ຍັງຫຼົງເຫຼືອຂອງ ເສັ້ນທາງໂຮ່ຈີ໋ມິງ ຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກສາຍພູຫຼວງ ທີ່ຂື້ນກັບເມືອງພີນ.
ທ່ານ ຄຳມາດ ເຈົ້າເມືອງໄດ້ເວົ້າຕື່ມອີກວ່າ: “ ຖ້າຫາກວ່າບໍ່ມີເສັ້ນທາງ ໂຮ່ຈີ໋ມິງ ບໍ່ມີເສັ້ນທາງຂອງກຳລັງການປະຕິວັດຫວຽດນາມ ແລະ ລາວ ຜ່ານບັນດາເມືອງ ພີນ, ເຊໂປ, ເມືອງນອງຂອງພວກເຮົາເພື່ອຊອດລົງເຖິງບັນດາແຂວງພາກໃຕ້ຂອງລາວ ແລະ ພາກໃຕ້ຫວຽດນາມ ນັ້ນການປົດປ່ອຍຂອງພວກເຮົາຈະພົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກລຳບາກຫຼາຍປະການ ຍ້ອນພວກເຮົາບໍ່ພຽງແຕ່ຂົນສົ່ງທະຫານ ແຕ່ຍັງຂົນລົດຕັງຊາ, ລົດຂົນສົ່ງທະຫານ, ວັດຖຸອຸປະກອນ ແລະ ສະບຽງອາຫານທີ່ຈຳເປັນ. ເສັ້ນທາງໂຮ່ຈີ໋ມິງນີ້ເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາກ້າວໄປເຖິງພາກໃຕ້ໄວກວ່າ ແລະ ໄດ້ຮັບໄຊຊະນະໄວຂື້ນ.”
（ຫັດທະບູນ）
