ສະພາບດັ່ງກ່າວໄດ້ກາຍເປັນບັນຫາທີ່ຕ້ອງໄດ້ແກ້ໄຂ ແລະ ສະກັດກັ້ນການແຜ່ລະບາດເຊື້ອພະຍາດຢ່າງຮີບດ່ວນ. ຂະນະທີ່ກະຊວງສາທາລະນະສຸກ ຍາມໃດກໍໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ປຸກລະດົມປະຊາຊົນໃນທົ່ວປະເທດ ທັງໄດ້ໂຄສະນາທາງໜັງສືພິມ,ໂທລະພາບ ແລະ ເຟສບຸກ ທັງຍັງໄດ້ລົງຕິດຕາມຊຸກຍູ້ປະຊາຊົນຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫລີກ ແລະ ສົ່ງຊ່ຽວຊານແນະນໍາວິທີການປ້ອງກັນ ແລະ ການທໍາລາຍບ່ອນໄຂ່ຂອງຍຸງລາຍ ດ້ວຍການປະຕິບັດຕາມຫລັກການ 5 ປ ຄື ປິດຝາພາຊະນະທີ່ເກັບນໍ້າຢູ່ເຮືອນ ແລະ ນອກເຮືອນບໍ່ໃຫ້ຍຸງມາໄຂ່ໃສ່, ປ່ຽນນໍ້າ ແລະ ຜັດຖູພາຊະນະເຊັ່ນ: ເຕົ້າດອກໄມ້,ນໍ້າຮອງຕີນຕູ້,ຖານຮອງຈອກນໍ້າ... ປ່ອຍປາຫາງນົກຍຸງກິນໜອນນໍ້າ, ປັບປຸງບໍ່ໃຫ້ມີນໍ້າຄ້າງຢູ່ກະໂປະ,ກະປ໋ອງ,ຮາງລິນ ແລະ ອື່ນໆ, ປະຕິບັດເປັນປະຈໍາທຸກໆອາທິດ ແລະ ຖ້າເປັນໄຂ້ໃຫ້ຮີບໄປໂຮງໝໍຢ່າງຮີບດ່ວນ ບໍ່ຄວນຊື້ຢາມາກິນເອງ.
ແນວໃດກໍດີ,ທຸກຄົນຕ້ອງເປັນເຈົ້າການສະກັດກັ້ນການແຜ່ລະບາດຂອງເຊື້ອພະຍາດໃຫ້ຫລຸດລົງເທື່ອລະກ້າວຕາມທິດຊີ້ນໍາຂອງກະຊວງສາທາລະນະສຸກ ເພື່ອຫລີກເວັ້ນການເສຍຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຕ່າງໆ ຖ້າວ່າສະມາຊິກພາຍໃນຄອບຄົວຕິດເຊື້ອພະຍາດດັ່ງກ່າວຈະເຮັດໃຫ້ເສຍທັງເງິນຄໍາ ແລະ ເສຍເວລາ. ດັ່ງນັ້ນ,ພວກເຮົາມາຮ່ວມກັນຕ້ານການແຜ່ລະບາດຂອງເຊື້ອພະຍາດທີ່ທຸກຄົນບໍ່ປາຖະໜາໂດຍການປະຕິບັດຄໍາແນະນໍາຂອງແພດ,ໝໍ ແລະ ປະຕິບັດຕາມຄໍາຂວັນ 5 ປ ໃຫ້ປະກົດຜົນເປັນຈິງ ເພື່ອກຳຈັດແຫລ່ງແຜ່ພັນຂອງຍຸງລາຍ ເຊິ່ງເປັນພາຫະນະ ນຳພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ ມາສູ່ຄົນ. ຍຸງລາຍຈະໄຂ່ ຢູ່ຕາມພາຊະນະ ທີ່ບັນຈຸນໍ້າຢູ່ໃນເຮືອນ ແລະ ບໍລິເວນອ້ອມເຮືອນ ຫລື ທຸກຢ່າງທີ່ສາມາດກັກນໍ້າໄດ້ ພຽງແຕ່ຝາຂວດນ້ອຍໆມັນກໍສາມາດໄຂ່ໃສ່ໄດ້.ຖັງນໍ້າໃຫຍ່ ຂະໜາດບັນຈຸ 300 ລິດ ມັນກໍສາມາດໄຂ່ ໃສ່ໄດ້.ຍຸງລາຍ ຈະໄຂ່ໃສ່ນໍ້າສະອາດ ຕາມແຄມພາຊະນະບັນຈຸນໍ້າເຊັ່ນ ກະໂປະ ກະປ໋ອງ ແກ້ວເປົ່າ ພາຊະນະທີ່ບໍ່ໃຊ້ແລ້ວ, ເຕົ້າດອກໄມ້, ຄຸ, ຂີ້ເຫຍື້ອ, ຢາງຕີນລົດ, ຮາງລິນ, ທໍ່.
ໄຂ້ຍຸງລາຍ ແມ່ນເຊື້ອຈຸລະໂລກ ຊະນິດໜຶ່ງ ທີ່ສາມາດສົ່ງເຊື້ອພະຍາດໄດ້ ຈາກການຖືກຍຸງທີ່ຕິດເຊື້ອກັດ ເຊິ່ງສາມາດເຮັດໃຫ້ມີອາການສົນຮ້າຍແຮງ ເຖິງຂັ້ນເສຍຊີວິດ ໄດ້.ເຊື້ອຈຸລະໂລກໄຂ້ຍຸງລາຍມີ 4 ຊະນິດຄື DEN-1,DEN-2, DEN-3 ແລະ DEN-4.ຖ້າຖືກຊຶມເຊື້ອຈາກຊະນິດໜຶ່ງແລ້ວ ພູມຄຸ້ມກັນກໍບໍ່ສາມາດຄຸ້ມກັນຊະນິດອື່ນໄດ້ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເກີດເປັນພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍຮ້າຍແຮງໄດ້. ເຊື້ອຈຸລະໂລກໄຂ້ຍຸງລາຍ ສາມາດສົ່ງເຊື້ອໄດ້ໂດຍຍຸງລາຍ ເຊິ່ງເອີ້ນວ່່າ:Aedes Aegypsl ທີ່ຕິດເຊື້ອມາກັດຄົນເຮົາ ເຊິ່ງອາໄສຢູ່ໃກ້ຕົວເມືອງ ພາຍໃນ ເຮືອນ ແລະ ອ້ອມແອ້ມເຮືອນທີ່ອາໄສ ບ່ອນທີ່ຄົນໂຕ່ງນໍ້າໄວ້ໃຊ້ໃນຄອບຄົວ ຫລື ບ່ອນທີ່ມີຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ສາມາດກັກນໍ້າໄດ້ໃນລະດູຝົນ. ຄົນເຮົາສາມາດ ເປັນພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ ໄດ້ເມື່ອຖືກຍຸງທີ່ມີເຊື້ອພະຍາດກັດ,ຈາກຄົນທີ່ມີເຊື້ອພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍເຊິ່ງສ່ວນຫລາຍຈະບໍ່ມີອາການສະແດງອອກ. ຍຸງຈະຕິດເຊຶື້ອໄດ້ກໍຕໍ່ເມື່ອມັນໄປກັດຄົນທີ່ຕິດເຊື້ອໄຂ້ຍຸງລາຍ. ພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍບໍ່ສາມາດແພ່ກະຈາຍຈາກຄົນສູ່ຄົນໄດ້ໂດຍກົງ.
ເມື່ອເປັນພະຍາດນີ້ແລ້ວ ຈະມີອາການສະແດງອອກພາຍຫລັງຍຸງກັດ 4-10 ມື້ ແລະ ມີອາການ 2-7 ມື້. ໃນໄລຍະເປັນພະຍາດ,ຄົນເຈັບຈະມີອາການໄຂ້ສູງ 40 ອົງສາ ແລະ ຢ່າງໜ້ອຍມີ 2 ອາການຮ່ວມນໍາຄືເຈັບຫົວ,ເຈັບເບົ້າຕາ,ປວດຮາກ, ຮາກ,ອ່ອນເພຍ,ເຈັບຂໍ່ ປວດກ້າມຊີ້ນ, ກະດັນໃຫຍ່ ແລະ ມີຜື່ນຕາມໂຕ.ຖ້າທ່ານສົງໄສວ່າເປັນພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ,ທ່ານຄວນຈະໄປພົບແພດທັນທີໂດຍໃນການບົ່ງມະຕິພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍນັ້ນ,ທ່ານໝໍຈະປະເມີນອາຫານ ແລະ ອາຫານສະແດງຂອງທ່ານ,ກວດເລືອດ ເພື່ອຊອກຫາເຊື້ອຈຸລະໂລກ,ທົບທວນຢາທີ່ທ່ານກິນ ແລະ ປະຫວັດການເດີນທາງ.ຈາກນັ້ນກໍໃຫ້ຢາປິ່ນປົວອາການໄຂ້ ເຈັບຫົວ ເຈັບຂໍ່ ແລະ ປວດກ້າມຊີ້ນ.
ສຳລັບການປິ່ນປົວສະເພາະພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍບໍ່ມີ,ມີພຽງແຕ່ຄວບຄຸມອາການໄຂ້ເທົ່ານັ້ນ. ຄົນເຈັບຕ້ອງພັກຜ່ອນ ແລະ ນອນໃນມຸ້ງທັງກາງຄືນ ແລະ ກາງເວັນເພື່ອປ້ອງກັນສະມາຊິກໃນຄອບຄົວຈາກການຕິດເຊື້ອພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ. ສິ່ງສຳຄັນຕ້ອງດື່ມນໍ້າໃຫ້ພຽງພໍ ເຊັ່ນນໍ້າດື່ມ,ນໍ້າໝາກໄມ້,ນໍ້າໝາກພ້າວ,ນໍ້າແກງ ແລະ ອື່ນໆ.
ບໍ່ຄວນກິນຢາແອັດສະປາຣິນ ຫລື ອີບູໂປຣແຟນ ເພາະມັນຈະເຮັດໃຫ້ມີເລືອດອອກ. ຫລີກເວັ້ນອາຫານ ຫລື ເຄື່ອງດຶ່ມທີ່ເປັນສີແດງ ແລະ ດຳ ເພາະມັນຈະເຮັດໃຫ້ອາຈົມ ແລະ ຍ່ຽວມີສີເຂັ້ມ(ອາການຂາດນໍ້າ). ຄົນເຈັບຖ້າຫາກບໍ່ໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວຖືກວິທີຈະມີອາການຮຸນແຮງສາມາດເສຍຊີວິດໄດ້ຖ້າຫາກບໍ່ໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວທັນເວລາ.
(ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: kpl.gov.la)