  |
 |
| ເກືອບ 100 ປີກ່ອນ, ໃນການເຄື່ອນໄຫວປະຕິວັດຢູ່ໄທ, ປະທານໂຮ່ຈິມິນ ໄດ້ເປີດຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດແຫ່ງທຳອິດຢູ່ແຜ່ນດິນນີ້. ໄຟນັ້ນຖືກຈູດໃນຊຸມປີທີ່ຫຍຸ້ງຍາກ, ປະຈຸບັນຍັງຄົງໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້ຈາກລຸ້ນຄົນຫວຽດນາມຢູ່ຕ່າງປະເທດ - ຜູ້ທີ່ຖືວ່າຊາວຫວຽດນາມເປັນຕົ້ນກຳເນີດຂອງຕົນ, ເປັນກຽດສັກສີຂອງຕົນ ແລະ ເປັນຂອງຂວັນໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງ. |
 |
|
ຕາມທ່ານ ເລືອງຊວນຮວ່າ, ປະທານສະມາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ແຂວງ ອຸດອນທານີ ແລ້ວ, ປະຈຸບັນ, ປະຊາຄົມຊາວ ຫວຽດນາມ ຢູ່ທີ່ນີ້ ມີປະມານ 15.000 ຄົນ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນດຳເນີນທຸລະກິດ, ມີຖານະທາງດ້ານກົດໝາຍທີ່ໝັ້ນຄົງ ແລະ ເຂົ້າສູ່ສັງຄົມໄທຢ່າງເລິກເຊິ່ງ. ເຖິງວ່າເຂົາເຈົ້າມີຊີວິດທີ່ສະຫງົບສຸກ, ແຕ່ເຂົາເຈົ້າຍັງມີຄວາມເຄົາລົບພິເສດຕໍ່ພາສາແມ່ຂອງເຂົາເຈົ້າ. ປະຈຸບັນ, ແຂວງມີ 8 ຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ໄດ້ຮັບການຮັກສາເປັນປະຈຳ, ໃນນັ້ນຫຼາຍແຫ່ງແມ່ນອີງໃສ່ຈິດໃຈອາສາສະໝັກຂອງຄູອາຈານຜູ້ເຖົ້າ. ໃນຕອນບ່າຍວັນທ້າຍອາທິດ, ເມື່ອບັນດາຮ້ານຄ້າຢູ່ບັນດາຕົວເມືອງຫວຽດນາມ (Vietnam Town) ໄດ້ປິດລົງ, ແສງໄຟຈາກໂຮງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ແຄ໋ງອານ (ໃນສະຖານທີ່ຂອງສະມາຄົມຊາວ ຫວຽດນາມ ແຂວງ ອຸດອນທານີ) ກໍ່ໄດ້ມອດຂຶ້ນ. ຄູອາຈານ, ມີຜົມສີຂີ້ເຖົ່າ, ກໍາລັງລໍຖ້ານັກຮຽນຂອງພວກເຂົາມາຫ້ອງຮຽນ. ຫລັງຈາກການສອນບໍ່ໄດ້ຮັບຄ່າຈ້າງມາເປັນເວລາຫລາຍສິບປີ, ເຂົາເຈົ້າຮັກແພງພາສາຫວຽດນາມ ແລະ ຫວັງວ່າພວກເດັກນ້ອຍທີ່ເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ໄທຍັງຄົງຮັກສາສຳນວນຂອງບ້ານເກີດເມືອງນອນ. |
 |
|
ບັນດາຜູ້ແທນ, ຊາວຫວຽດນາມຢູ່ຕ່າງປະເທດ ແລະ ນັກຮຽນຂອງໂຮງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ແຄ໋ງອານ ໄດ້ຖ່າຍຮູບທີ່ລະນຶກ. ຫ້ອງຮຽນເລີ່ມຢ່າງສະຫງ່າຜ່າເຜີຍຄື: ນັກຮຽນຮ້ອງເພງຊາດຫວຽດນາມ, ອ່ານຄຳສອນ 5 ຂໍ້ຂອງລຸງໂຮ່, ຈາກນັ້ນໄດ້ແບ່ງອອກເປັນ 9 ກຸ່ມຕາມລະດັບຂອງຕົນ. ກຸ່ມໜຶ່ງຝຶກການສະກົດຄຳ, ກຸ່ມໜຶ່ງຝຶກຂຽນ, ກຸ່ມໜຶ່ງຮຽນບົດກະວີ, ກຸ່ມໜຶ່ງຟ້ອນຕາມບົດເພງຂອງເດັກນ້ອຍຫວຽດນາມ. ໃນຫ້ອງຮຽນຂອງອາຈານ ຮ່າ (ຫຼືເອີ້ນວ່າອາຈານຕຸນ), ນາງຕຸ໊ກຕາ (ຊື່ຫວຽດນາມແມ່ນ ຮັ່ງງາ) ພ້ອມທັງຜົວ ແລະ ລູກຊາຍໄດ້ທົບທວນບົດເພງໃນກອງປະຊຸມທີ່ຜ່ານມາ. ເກີດຢູ່ໄທໃນຄອບຄົວຊາວຫວຽດນາມ, ນາງບໍ່ໄດ້ມີໂອກາດຫຼາຍຢ່າງໃນການໃຊ້ພາສາແມ່, ນາງຈຶ່ງຕັດສິນໃຈໄປຮຽນຢູ່ໂຮງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ແຄ໋ງອານ ພ້ອມກັບຜົວ ແລະ ລູກຊາຍອາຍຸ 10 ປີ. “ນາງຢາກເວົ້າພາສາຫວຽດນາມ ແລະຢາກໃຫ້ລູກຮຽນພາສາຫວຽດນາມ, ຂ້ອຍພູມໃຈທີ່ເປັນຫວຽດນາມ ແລະຢາກໃຫ້ລູກພູມໃຈທີ່ມີເລືອດຫວຽດນາມ”, ນາງຕຸ໊ກຕາ ແບ່ງປັນ. ຫ້ອງຮຽນ 2 ຄັ້ງຕໍ່ອາທິດນີ້ ບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍໃຫ້ເດັກນ້ອຍເວົ້າພາສາຫວຽດນາມ ໄດ້ເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງເຮັດໃຫ້ເຂົາເຈົ້າມີຄວາມຮັກຕໍ່ຮາກເຫງົ້າຂອງເຂົາເຈົ້າ. ຄູອາຈານມີຄວາມພາກພູມໃຈເມື່ອນັກຮຽນສາມາດແນະນຳກ່ຽວກັບຄອບຄົວແລະໂຮງຮຽນ, ຮ້ອງເພງ, ທ່ອງຈຳບົດກະວີຫວຽດນາມ, ເຂົ້າໃຈຄຳສອນ 5 ຂໍ້ຂອງລຸງໂຮ່. |
 |
|
ພິທີຕັດແຖບຜ້າເປີດຕູ້ປື້ມພາສາຫວຽດນາມ ຮັບໃຊ້ຊຸມຊົນແຂວງ ອຸດອນທານີ (ໄທ). ໂຮງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ແຄ໋ງອານ, ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ 2017 ໂດຍອີງໃສ່ແນວຄວາມຄິດຂອງອະດີດເອກອັກຄະລັດຖະທູດຫວຽດນາມ ປະຈຳ ໄທ ຫງວຽນເຕີດແທງແລະ ທ່ານ ເລືອງຊວນຮວ່າ, ເປັນໃຈກາງຂອງການເຄື່ອນໄຫວສອນພາສາຫວຽດນາມ ຢູ່ແຂວງ ອຸດອນທານີ. ບັນດາຄູສອນທີ່ຢູ່ກັບໂຮງຮຽນນັບແຕ່ສະໄໝກ່ອນລ້ວນແຕ່ແມ່ນຜູ້ເຖົ້າຊາວຫວຽດນາມ ຢູ່ຕ່າງປະເທດ, ຖືວ່າການສອນພາສາຫວຽດນາມ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ປະເທດຊາດ. ອາຈານ ເຈີ່ນຈ້ອງຕ່າຍ, ທີ່ຮູ້ຈັກກັນທົ່ວໄປໃນນາມ ອາຈານ ຈຸນ, ອາຍຸເກືອບ 80 ປີ, ຍິ້ມແຍ້ມແຈ່ມໃສເມື່ອເວົ້າວ່າ ນັກຮຽນທີ່ຍັງນ້ອຍທີ່ສຸດຂອງລາວໃນປັດຈຸບັນແມ່ນມີຄວາມຄ່ອງແຄ້ວໃນການນັບຕົວເລກພາສາຫວຽດນາມ. “ການສອນຢູ່ທີ່ນີ້ແມ່ນຍາກຄືກັບການສອນຄົນຕ່າງປະເທດ, ນັກຮຽນບໍ່ມີພາສາຫວຽດນາມ, ສະນັ້ນເຂົາເຈົ້າຕ້ອງໄດ້ສອນເທື່ອລະໜ້ອຍ ແລະ ແປເປັນພາສາໄທ, ແຕ່ຕາບໃດທີ່ພາສາຫວຽດນາມມີຢູ່, ຄົນຫວຽດນາມກໍຄົງຢູ່”. |
 |
|
ຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ຢູ່ໂຮງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ແຄ໋ງອານ ສອນໂດຍ ອາຈານ ຫງວຽນທິຊວານແອວງ. ອາຈານ ຫງວຽນທິຊວານແອວງ (ອາຍຸ 77 ປີ) ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ພວກຂ້າພະເຈົ້າປະກອບສ່ວນດ້ວຍການສອນພາສາຫວຽດນາມ, ເພື່ອໃຫ້ເດັກນ້ອຍຮູ້ຈັກຮັກບ້ານເກີດເມືອງນອນ ແລະ ຮາກເຫງົ້າຂອງຕົນ. ຜູ້ໃດຈະຮູ້, ບາງທີມື້ໜຶ່ງເຂົາເຈົ້າຈະກັບມາປະກອບສ່ວນໃຫ້ປະເທດຊາດ”. ອາຈານ ແອວງ ຮູ້ສຶກດີໃຈທີ່ໂຮງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ແຄ໋ງອານ ໄດ້ຮັບການເອົາໃຈໃສ່ ແລະ ສະໜັບສະໜູນນັບມື້ນັບຫຼາຍຂຶ້ນ, ທຸກຄົນຮັບຮູ້ວ່າການສອນພາສາຫວຽດນາມ ໃຫ້ເດັກນ້ອຍຊາວຫວຽດນາມ ຢູ່ຕ່າງປະເທດແມ່ນມີຄວາມສຳຄັນ ແລະ ຈຳເປັນທີ່ສຸດ. ຄວາມພະຍາຍາມຂອງຄູອາຈານໄດ້ຮັບຜົນສໍາເລັດທີ່ພາກພູມໃຈ. ທ້າວ Thanakorn (ຊື່ຫວຽດນາມແມ່ນ ຮຸຍຮ່ວາງ), ນັກຮຽນຊັ້ນ 10 ໂຮງຮຽນ Udonpittayanukoon, ໄດ້ຮັບລາງວັນທີ 1 ດ້ວຍຄະແນນດີເລີດ 30/30 ໃນການຂຽນ ແລະ ເວົ້າພາສາຫວຽດນາມ ໃນງານປະກວດການສະກົດຄຳພາສາຫວຽດນາມ ປີ 2024 ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລມະຫາສາລາຄຳ. “ນ້ອງໄດ້ຮຽນພາສາຫວຽດນາມເປັນເວລາ 6 ປີ. ຖ້າມີໂອກາດ, ນ້ອງຢາກສອນພາສາຫວຽດນາມ ແລະ ປະກອບສ່ວນໜ້ອຍໜຶ່ງໃຫ້ແກ່ຫວຽດນາມ”, ຮຸຍຮ່ວາງ ໃຫ້ຮູ້. |
 |
|
ເດືອນພະຈິກ 2023, ສູນສຶກສາຫວຽດນາມ ຢູ່ມະຫາວິທະຍາໄລອຸດອນທານີໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ, ໄດ້ສ້າງຕັ້ງບົດບາດໃໝ່ໃຫ້ແກ່ຂະບວນການຮຽນພາສາຫວຽດນາມ. ໃນເວລາບໍ່ດົນ, ສູນໄດ້ຈັດຕັ້ງການເຄື່ອນໄຫວໃຫຍ່ຫຼາຍຢ່າງຄື: ໂຄງການບຸນເຕັດ 2024, ສູນພາສາ - ວັດທະນະທຳແຂວງໜອງຄາຍ, ໂຄງການຝຶກອົບຮົມພາສາຫວຽດນາມ ໃຫ້ນັກຮຽນມັດທະຍົມ... ອາຈານ ເຢືອງບິກຫງອກ, ສະມາຊິກຄະນະບໍລິຫານງານສູນສຶກສາ ຫວຽດນາມ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ປະຈຸບັນ, ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອຂອງໄທ ມີໂຮງຮຽນ 30 ກວ່າແຫ່ງສອນພາສາຫວຽດນາມ. ໃນຕໍ່ໜ້າ, ສູນປາດຖະໜາຢາກເປີດຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ແຕ່ຂັ້ນພື້ນຖານເຖິງຂັ້ນສູງ, ມຸ່ງໄປເຖິງການຄົ້ນຄວ້າເລິກເຊິ່ງກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳ ແລະ ພາສາຫວຽດນາມ. ນັກສຶກສາ Phiraphat Thongkaem (ມະຫາວິທະຍາໄລອຸດອນທານີ) ໄດ້ແບ່ງປັນວ່າ ລາວມັກຫວຽດນາມ, ອາຫານຫວຽດນາມ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວຫວຽດນາມ ດັ່ງນັ້ນ ລາວຈຶ່ງຢາກຮຽນພາສາຫວຽດ. |
 |
|
ພິທີເປີດສູນການສຶກສາຫວຽດນາມ ທີ່ມະຫາວິທະຍາໄລອຸດອນທານີ (ໄທ), ວັນທີ 1 ພະຈິກ 2023. ຊຸດຝຶກອົບຮົມພາສາຫວຽດນາມຄັ້ງທຳອິດໂດຍໂຮງຮຽນໄດ້ດຶງດູດນັກຮຽນມັດທະຍົມປາຍເກືອບ 50 ຄົນ. ນັກສຶກສາຫລາຍຄົນສະແດງຄວາມປາດຖະໜາຢາກຮ່ຳຮຽນ ແລະ ເຮັດວຽກຢູ່ຫວຽດນາມ. ນ້ອງ hayanan Panmapuek (ມະຫາວິທະຍາໄລອຸດອນທານີ) ໃຫ້ຮູ້ວ່າ “ນ້ອງ ເຫັນວ່າ ຫວຽດນາມ ພວມເປີດກ້ວາງ ແລະ ມີນັກທ່ອງທ່ຽວ ເຂົ້າມາ ຫວຽດນາມ ເພີ່ມຂຶ້ນ, ສະນັ້ນ, ຢາກມາ ຫວຽດນາມ ເພື່ອຊອກວຽກເຮັດງານທຳ ແລະ ປະສົບການ”. ໃນຂອບເຂດການໄປປະຕິບັດງານໃນເດືອນສິງຫາ, ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ຫວຽດນາມ ປະຈຳ ໄທ ຟ້າມຫວຽດຮຸງ ໄດ້ຕີລາຄາສູງບັນດາການເຄື່ອນໄຫວຂອງມະຫາວິທະຍາໄລ ອຸດອນທານີ ທີ່ໄດ້ນຳເອົາສູນຄົ້ນຄວ້າຫວຽດນາມ ເຂົ້າມາດຳເນີນງານ. ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ປາດຖະໜາວ່າ ສູນຈະມີບັນດາການເຄື່ອນໄຫວທີ່ຫຼາກຫຼາຍ, ນຳມາເຊິ່ງຄວາມເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບຫວຽດນາມ ໃຫ້ບັນດານັກສຶກສາ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາ ແລະ ຊາວໄທ ທີ່ຢາກຮ່ຳຮຽນກ່ຽວກັບ ຫວຽດນາມ. |
 |
|
ທ່ານ Nathapol Withee ຮອງເຈົ້າແຂວງ ອຸດອນທານີ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ແຂວງມີນະໂຍບາຍຫຼາຍຢ່າງເພື່ອຊຸກຍູ້ບັນດານັກສຶກສາ ຫວຽດນາມ ໄປຮ່ຳຮຽນ, ຄົ້ນຄ້ວາຢູ່ບັນດາສະຖາບັນການສຶກສາຂອງແຂວງ. ທ່ານ ສົມພອນ ບົວລໍເພັດ, ຜູ້ອໍານວຍການສູນຫວຽດນາມ, ມະຫາວິທະຍາໄລ ອຸດອນທານີ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ສູນຫວຽດນາມ ກໍາລັງກະກຽມຫຼັກສູດພາສາຫວຽດນາມໄລຍະຍາວ ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ທີ່ຢາກເວົ້າພາສາຫວຽດນາມຢ່າງແທ້ຈິງໃນໄລຍະສັ້ນສາມາດໄປຮຽນຢູ່ມະຫາວິທະຍາໄລ ອຸດອນທານີ ແລະ ສູນຫວຽດນາມໄດ້. ຈາກຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ເປີດໂດຍລຸງໂຮ່ ເມື່ອເກືອບ 1 ສະຕະວັດກ່ອນມາເຖິງບັນດາຫ້ອງຮຽນຢູ່ຖະໜົນຫວຽດນາມ ແລະ ສູນຫວຽດນາມ ໃນທຸກວັນນີ້, ການເຄື່ອນໄຫວການຮຽນ-ການສອນພາສາຫວຽດນາມ ຢູ່ອຸດອນທານີ ແມ່ນສາຍໃຕ້ດິນທີ່ບໍ່ເຄີຍມີຮອຍແຕກ. ມັນໄດ້ກາຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງທີ່ຍືນຍົງຂອງຊີວິດດ້ານວັດທະນະທຳຂອງຊຸມຊົນຫວຽດນາມຢູ່ທີ່ນີ້. ການຕໍ່ເນື່ອງນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ຮັກສາພາສາຫວຽດນາມໃຫ້ແກ່ລູກຫຼານຊາວຫວຽດນາມຢູ່ຕ່າງປະເທດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງສ້າງບ່ອນຮຽນໃໝ່ໃຫ້ຊາວໜຸ່ມໄທຮ່ຳຮຽນກ່ຽວກັບຫວຽດນາມຕື່ມອີກ. ບົນດິນແດນທີ່ເຄີຍເປັນຂີດໝາຍແຫ່ງຮອຍບາດຂອງ ລຸງໂຮ່, ພາສາຫວຽດນາມໃນທຸກມື້ນີ້ໄດ້ຮັບການຮັກສາ ແລະ ພັດທະນາຍ້ອນຄວາມຢືດຢຸ່ນຂອງປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ແລະ ການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງຕັ້ງໜ້າຂອງລຸ້ນໜຸ່ມ. |
 |
| ຊາວຫວຽດນາມ ອາໄສຢູ່ຕ່າງປະເທດ, ຄູອາຈານຢູ່ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອຂອງໄທ ໄດ້ສຳເລັດ "ຊຸດອົບຮົມ, ຍົກສູງຄວາມສາມາດສິດສອນພາສາຫວຽດນາມ" ໂດຍສະຖານກົງສຸນໃຫຍ່ຫວຽດນາມ ປະຈຳແຂວງ Khon Kean, ໄທ ຈັດຕັ້ງໃນເດືອນກັນຍາ 2025. |
|
ບົດຄວາມ: Phan Anh ປະຕິບັດ: Mai Anh |